Województwo lubelskie obejmuje swoim terenem ponad 25 000 kilometrów kwadratowych terenów najbardziej wysuniętych na wschód Polski. Obszar ten zamieszkuje około 2,1 miliona osób, tworzących prawdziwych tygiel kulturowy. Jest to bowiem miejsce, najbardziej zróżnicowane pod kątem religijnym od wieków. Tak długa koegzystencja sprawiła, że na terenie Lubelszczyzny najlepiej widać wpływy wielu kultur na siebie nawzajem, choćby poprzez wydarzenia o charakterze międzyreligijnym i międzykulturowym.
Gdzie zatem na weekend w Lubelskim ? Przekonaj się sam.
1. Lublin
Lublin to stolica województwa, centralny ośrodek aglomeracji lubelskiej. Stanowi także ośrodek turystyki tego regionu, czemu nie można się dziwić. Przechodząc ulicami miasta, można zobaczyć zabytki z różnych epok, od powstania polskiego państwa po klasycyzm i modernizm.
Główna i warta zobaczenia zabytkowa architektura Lublina skupia się w Starym Mieście i Śródmieściu. Najłatwiej tu też zauważyć wiele wieków historii, na przykład średniowieczną Bramę Krakowską, obok Zamku Królewskiego. Ciekawą atrakcją jest także 300-metrowa trasa turystyczna Lubelskie Podziemia, biegnąca pod Starym Miastem.
Odpoczynek na świeżym powietrzu gwarantują za to liczne lubelskie parki, w tym Ogród Saski, niedaleko Starego Miasta, Ogród Botaniczny Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, czy Park w Wąwozie Rury. Częstym widokiem są również zielone tarasy widokowe na dachach budynków, jak na centrum handlowym Vivo!.
2. Muzeum Wsi Lubelskiej
Muzeum Wsi Lubelskiej to skansen, gromadzący zabytki architektury drewnianej, murowanej i zbiory etnograficzne z regionu Lubelszczyzny. Obecnie zbiory podzielone są na siedem sektorów, przez wzgląd na różne krainy historyczne, z których pochodzą. Mamy więc przykłady zabudowań Wyżyny Lubelskiej, Roztocza, Powiśla Lubelskiego, Podlasia, Nadbuża, architekturę dworską i miasteczkową z czasów przed II wojną światową. Wśród zbiorów znajduje się między innymi cerkiew grekokatolicką z Tarnoszyna z 1759 roku, XVII-wieczny kościół z Matczyna, dwór ze Żyrzyna z połowy XVIII wieku.
3. Roztocze
Roztocze to kraina łącząca Wyżynę Lubelską z Podolem, które zachwyca wspaniałymi widokami naturalnej przyrody i dzikich zwierząt. Występuje na tym obszarze niezwykłe zróżnicowanie krajobrazu od lasów lipowo-grabowych, bukowo-jodłowych, po bory jodłowe i sosnowe. Obecnie jest to siedlisko między innymi rzadkiego bociana czarnego, orlika krzykliwego, dzięcioła czarnego, czy puszczyka uralskiego.
Nad zachowaniem pięknej przyrody na części terenów Roztocza czuwa obecnie Roztoczański Park Narodowy utworzony w 1974 roku.
4. Kazimierz Dolny
Kazimierz Dolny, zwany także Kazimierzem nad Wisłą, to miasto, znajdujące się w Małopolskim Przełomie Wisły. Nie jest to duże miasto, jednak przez wzgląd na niezwykłą architekturę, pełną zabytków jest to prawdziwa perełka dla turystów.
Przykładami licznych zabytków sakralnych jest kościół farny św. Jana Chrzciciela i św. Bartłomieja z lat 1586-1589, kościół św. Anny z 1671 roku, czy kościół Zwiastowania Najświętszej Marii Panny z 1589 roku razem z klasztorem Reformatorów z XVII wieku. Jeśli chodzi o świeckie zabytki, przyciągać uwagę może zamek z fortyfikacjami obronnymi z XIII i XIV wieku. Zamek stanowił ośrodek administracyjny, zapewniający sprawne funkcjonowanie państwa Piastów.
5. Kozłowiecki Park Krajobrazowy
Kozłowiecki Park Krajobrazowy utworzony na powierzchni 61 kilometrów kwadratowych. Obejmuje część Lasów Kozłowieckich, gdzie dominują bory, z dużym udziałem starych drzewostanów. Obszar jest pod ochroną między innymi właśnie przez wiekowe drzewa, które tworzą największy w pobliżu Lublina kompleks leśny, zbliżony do pierwotnego krajobrazu tego regionu. Dodatkowo na terenie parku, znajduje się rezerwat przyrody Kozie Góry, chroniący naturalny las dębowy.
6. Szczebrzeszyn
Przez Jana Brzechwę, każdy choć raz słyszał o Szczebrzeszynie, gdzie chrząszcz brzmi w trzcinie. Ze względu na ten słynny wierszyk, który stał się jednym z trudniejszych łamańców językowych, w całym mieście można znaleźć kilka pomników świerszczy. Najsłynniejszy jest owad grający na skrzypcach przed miejskim ratuszem. Szczebrzeszyn warto jednak zobaczyć przez wzgląd na jego zabytki. Może pochwalić się między innym najstarszą czynną świątynią prawosławną, czyli cerkwią Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy z XII wieku. W pobliskim Michałowie znajduje się także zespół pałacowo-parkowy Zamoyskim, zbudowany w XVIII wieku.
7. Nałęczów
Nałęczów znany dawniej także jako Nałęczów-Zdrój. Jest to jedyne w Polsce uzdrowisko o profilu kardiologicznym, choć stara się poszerzyć swoją ofertę o odnowę biologiczną. Przede wszystkim leczy się tutaj choroby wieńcowe, nadciśnienie, a także stany ogólnego wyczerpania psychofizycznego. Sprzyja temu specyficzny mikroklimat naturalnie obniżający ciśnienie tętnicze krwi. Baza uzdrowiskowa znajduje się w 25 hektarowym Parku Zdrojowym, w którym historyczna zabudowa jak pałac Małachowskich, przeplata się z nowoczesnością – choćby budynek „Atrium”, gdzie mieści się basen. Turyści i kuracjusze mogą również skorzystać z palmiarni, gdzie funkcjonuje pijalnia wód mineralnych, lub skosztować czegoś na słodko w pięknej pijalni czekolady Wedla. Prawdziwą chlubą nałęczowskiego Parku Zdrojowego jest jego drzewostan, starannie dobierany i pielęgnowany od XVIII wieku.
8. Krasnobród
Krasnobród to miasto uzdrowiskowe nad Wieprzem, na terenie Krasnobrodzkiego Parku Krajobrazowego. Jest popularnym ośrodkiem turystyczno-wypoczynkowym, dzięki zalewowi nad rzeką Wieprz. Inną atrakcją może być zabytkowy pałac Leszczyńskich wybudowany jeszcze w XVII wieku. Obecnie zespół pałacowo-parkowy przystosowany jest jako Sanatorium Rehabilitacyjne dla Dzieci im. Janusza Korczaka. Leczy się w nim choroby górnych dróg oddechowych oraz schorzenia narządów ruchu. Ciekawym miejscem jest także Muzeum Parafialne przy parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Krasnobrodzie. Na stałej ekspozycji możemy zobaczyć wystawę wieńców dożynkowych, miejscowe garncarstwo czy florę i faunę Roztocza.
9. Poleski Park Narodowy
Poleski Park Narodowy utworzony został w 1990 roku, na terenie Równiny Łęczyńsko-Włodawskiej. Swoją powierzchnią obejmuje 9760 hektarów licznych bagien, torfowisk, jezior krasowych i naturalnych kompleksów leśnych.
Na tak zróżnicowanym terenie zobaczyć można niezwykłą ilość gatunków, w tym charakterystycznych dla terenów podmokłych. Jest to około tysiąca gatunków roślin naczyniowych, z czego 170 rzadkich. Występuje tu także wiele reliktów epoki lodowcowej jak brzoza niska, wierzba lapońska, czy gnidosz królewski.
Te podmokłe tereny przeplatane z lasami to siedlisko dla wielu rzadkich gatunków zwierząt. Najliczniej reprezentowane są ptaki, na co wskazuje także symbol parku, czyli żuraw. Występuje tu ponad 200 gatunków ptaków, z czego 150 to gatunki lęgowe. Wśród nich jest czapla biała i nadobna, derkacz, bielik, sowy na czele z puchaczem.
Licznie także występują ssaki, bo aż 48 gatunków. Najliczniej występują gryzonie, a wśród nich bobry i nornice, a także ryjówki. Ze względu na dużą populację gryzoni, zobaczyć można na tych terenach łasice, gronostaje i kuny. W lasach można zaś spotkać sarny, jelenie, łosie i dziki.
10. Janów Lubelski
Janów Lubelski to miasto, nad rzeką Białką. Od strony południowej otoczony jest Lasami Janowskimi, będącymi częścią Puszczy Solskiej. Obszar ten najbardziej znany jest ze stadnin koni, w tym ostoi konika Biłgorajskiego. Poza tym jednak może się pochwalić kilkoma atrakcjami historycznymi, jak najstarszy pomnik Tadeusza Kościuszki z 1818 roku, czy Porytowym Wzgórzem, będącym miejscem największej bitwy pancernej II wojny światowej na ziemiach polskich.
Wśród turystów szukających wypoczynku Janów Lubelski popularny jest zalew. Sztuczny zbiornik wodny o powierzchni 40 ha, wokół którego powstała baza noclegowa i wypoczynkowa. Warto także odwiedzić Park Krajobrazowy Lasy Janowskie oraz skansen leśnej kolejki wąskotorowej.
11. Roztoczański Park Narodowy
Roztoczański Park Narodowy powstał w 1974, aby chronić najcenniejsze przyrodnicze skarby Roztocza. Zajmuje prawie 8500 hektarów, przy czym większość to grunty leśne. Lasy tworzą głównie skupiska jodeł, buków, jaworów, lipy szerokolistnej, świerku i cisu. Inni przedstawiciele flory tego obszaru to zróżnicowana mozaika gatunków południowo-wschodnich jak zawilec wielkokwiatowy, roślin klimatu atlantyckiego jak rosiczka pośrednia oraz górskich między innymi tojadu dzióbatego i czosnku siatkowatego.
Ciekawa jest fauna zamieszkująca te tereny. Symbolem parku jest konik polski, którego hodowlę w 1982 roku zapoczątkował prof. Mirosław Kownacki. Koniki mają wyznaczony teren o powierzchni 180 hektarów, na którym żyją bez ingerencji człowieka. Są tylko dokarmiane w okresie zimowym. Poza tym występuje tu dużo ślimaków, krocionogów, pajęczaków i owadów. Niezwykła jest także populacja ptaków, reprezentowana przez 190 gatunków, w tym 130 regularnie gniazdujących. Wśród nich jest np. orlik krzykliwy, bocian czarny i dzięcioł zielonosiwy.
12. Zamość
Zamość to miasto, nazywane „perłą renesansu”, „miastem arkad” i „Padwą Północy”. Jest to jeden z najważniejszych ośrodków kulturalnych, edukacyjnych i turystycznych województwa. Zwłaszcza przez unikalny zespół architektoniczno-urbanistyczny Starego Miasta, który został w 1992 roku wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Symbolem miasta jest zaś barokowy ratusz, kilkukrotnie przebudowany. Jednak pozostawione są schody wachlarzowe z XVIII wieku. Ciekawymi miejscami jest także Pałac Zamoyskich z końca XVI wieku oraz katedra pw. Zmartwychwstania Pańskiego i św. Tomasza Apostoła z końca XVI wieku.
13. Dęblin
Dęblin to miasto przy ujściu rzeki Wieprz do Wisły, w szerokiej dolinie rzecznej otoczonej lasami. W tym kilkanaście kilometrów od miasta jeden z większych kompleksów leśnych w kraju – Puszcza Kozienicka, porastająca głównie sosnami i dębami, a także brzozą.
Ciekawym miejscem jest zespół pałacowy w parku miejskim. Dawny pałac należał bowiem do Jerzego Mniszcha, ojca Maryny Mniszchówny, żony carów rosyjskich Dymitra Samozwańca I i Dymitra Samozwańca II.
14. Zamek w Janowcu
Zamek w Janowcu to renesansowy zamek o bardzo ciekawej historii. W tym miejscu miało miejsce bowiem pojednanie króla Zygmunta III Wazy z Mikołajem Zebrzydowskim, przywódcą rokoszu, czyli powstania przeciwko królowi. W 1931 roku zakupiony został przez Leona Kozłowskiego, jedynego właściciela zamku w bloku wschodnim, po II wojnie światowej. Budowla razem z gruntami była bowiem za mała, aby dotknęła ją nacjonalizacja reformy rolnej.
Od 1993 roku właścicielem jest Muzeum Nadwiślańskie, dzięki czemu zamek stanowi atrakcję turystyczną.
15. Puławy
Puławy to ośrodek przemysłowy, naukowy, turystyczno-kulturalny i muzealny. To właśnie w tym mieście powstało pierwsze muzeum na ziemiach polskich i jednocześnie w Europie Środkowej. Wszystko za sprawą Izabeli Czartoryskiej, jednej z właścicielek pałacu Czartoryskich z II połowy XVII wieku. W Świątyni Sybilli, stworzonej na wzór antycznej rzymskiej świątyni Westy, założyła muzeum, mające krzewić patriotyzm wśród Polaków.
Warto do niego zajrzeć zwiedzając cały park wokół Pałacu Czartoryskich, gdzie zachowało się wiele innych pięknych zabytków, jak trwała ruina Brama Rzymska.
16. Rezerwat Przyrody „Nad Tanwią”
Krajobrazowy i leśny rezerwat na obszarze Parku Krajobrazowego Puszczy Solskiej. Ma powierzchnię nieco ponad 40 hektarów, na których znajduje się piękny krajobraz dolin potoków Tanwi i Jelenia. Główną atrakcją są liczne progi skalne, tworzące niezwykłe wodospady.
17. Chełm
Chełm to miasto o bogatej historii trzech kultur – polskiej, ruskiej i żydowskiej. Najsłynniejszą atrakcją miasta są Podziemia Kredowe, będące jedyne w Europie. Ich początki sięgają XIII wieku. Pierwotnie miały służyć obronie mieszkańców, którzy chowali się w nich przed najazdami wojsk. Z czasem kredą, wydobytą podczas wyrobiska zaczęto handlować. Obecna trasa turystyczna obejmuje 2 kilometry z prawdopodobnie 60 kilometrów korytarzy.
Innym ciekawym miejscem Chełma jest Grodzisko, pochodzące z wczesnego średniowiecza.
18. Zespół Pałacowo-Parkowy rodziny Zamoyskich w Kozłówce
Pałac w Kozłówce to zespół pałacowo-parkowy należący niegdyś do rodziny Zamoyskich. Obecnie jest siedzibą Muzeum Zamoyskich, w którym można zobaczyć wiele zabytków. Między innymi kaplicę wzorowaną na wersalskiej kaplicy, z kopią nagrobka Zofii Czartoryskiej Zamoyskiej, czy pomnik żołnierzy napoleońskich. Wszystko otoczone pięknym ogrodem w stylu francuskim.