Województwo świętokrzyskie to region o powierzchni 11 710 kilometrów kwadratowych, zamieszkany przez ponad 1,2 milionów osób. Z roku na rok staje się coraz popularniejszy wśród turystów. Nic w tym dziwnego – świętokrzyskie, posiada niezwykłą przyrodę, ciekawą architekturę, wiele zabytków i atrakcji dla rodzin z dziećmi. Wiele z nich jest zaś tak blisko siebie, że szkoda, nie zainteresować się nimi.
1. Sandomierz
Sandomierz to miasto położone nad Wisłą, na siedmiu wzgórzach. Z tego względu czasami nazywa się go „małym Rzymem”. Nazwa ta pasuje również z innego powodu – licznych zabytków, jakie możemy podziwiać w tym miejscu. Całe Stare Miasto Sandomierza tworzy zabytkowy zespół urbanistyczny, krajobrazowy i architektoniczny, łącząc elementy z wieków od XIII do XIX. Ciekawym obiektem jest zachodnie skrzydło zamku królewskiego z XIV wieku, które jako jedyne zachowało się do naszych czasów. Jego zwiedzanie umożliwia funkcjonujące tam Muzeum Zamkowe.
Dodatkowo Sandomierz to punkt początkowy rowerowych szlaków turystycznych. Dokładniej żółtego szlaku do Opatowa oraz zielonego szlaku do Ujazdu. Przez miasto przechodzi również czerwony szlak z Gołoszyc do Piotrowic.
2. Kielce
Kielce to stolica województwa świętokrzyskiego nad rzeką Silnicą, główny ośrodek gospodarczy, kulturalny, naukowy i handlowy. Miasto posiada liczne zabytki, a także piękne krajobrazy naturalne. Spośród zabytków wyróżnia się Pałac Biskupów Krakowskich z I połowy XVII wieku oraz ulica Henryka Sienkiewicza, będąca głównym deptakiem miasta. Ciekawym punktem jest także Muzeum Zabawek i Zabawy, które posiada ogromną kolekcję zabawek historycznych i współczesnych.
Pod kątem zieleni, na terenie miasta znajduje się 5 rezerwatów przyrody, na czele z Kadzielnią. Oprócz niej jest także Karczówka, Ślichowice, Wietrznia i Biesak-Białogon. W granicach Kielc znajduje się także część Chęcińsko-Kieleckiego Parku Krajobrazowego oraz Kielecki Obszar Chronionego Krajobrazu.
3. Szydłów
Szydłów to miasto, będące polską stolica śliwek, przez wzgląd na powszechne sady tych drzew owocowych. Poza corocznym Świętem Śliwki warto udać się do tego miasta pozwiedzać niezwykłe zabytki.
Szydłów może się pochwalić średniowiecznym zespołem miejskim, w postaci 700 metrów zachowanych murów obronnych z blankami, strzelnicami i Bramą Krakowską z XIV wieku.
Kolejnym ciekawym miejscem jest zamek królewski z XIV wieku, po przebudowach z XVI wieku. Choć część zamku to ruiny – główny budynek – to część została zaadaptowana na bibliotekę i muzeum regionalne. Do tego turyści mogą zobaczyć niestety zrekonstruowane mury obronne.
4. Zamek Krzyżtopór
Ruiny zamku Krzyżtopór w Ujeździe to jedna z większych atrakcji świętokrzyskiego. Dosłownie, gdyż zanim powstał francuski Wersal, była to największa budowla pałacowa w Europie. Zamek powstał w latach 1627-1644, jako rezydencja pałacowa otoczona fortyfikacjami. Obiekt udostępniony jest do zwiedzania zarówno indywidualnie, jak i w zorganizowanych grupach z przewodnikiem, za dnia oraz w wybrane noce. Zamek miał również okazję pokazać się na ekranach, jako sceneria jedno z odcinków serialu „Ojciec Matusz”, czy filmu fantasy „Przyjaciel wesołego diabła”.
5. Nadnidziański Park Krajobrazowy
Nadnidziański Park Krajobrazowy to park krajobrazowy, którego osią jest rzeka Nida i jej dolina. Utworzony w 1986 roku ma powierzchnię 228 kilometrów kwadratowych oraz otulinę o powierzchni 263 kilometrów kwadratowych. W dolinie rzeki występują przede wszystkim piękne starasowane zbocza, meandry oraz starorzecza i liczne koryta. Rozlewiska Nidy tworzą także bagna i tereny podmokłe. Unikalne w skali kraju są znajdujące się na tym obszarze krasowe formy, jak gipsy wielkokrystaliczne. Tworzą one kryształy, które osiągają nawet 3,5 metra długości.
6. Klasztor na Świętym Krzyżu
Opactwo na Świętym Krzyżu, zwane także opactwem łysogórskim to zespół klasztorny założony przez benedyktynów. W 1306 roku Władysław Łokietek przekazał opactwu relikwie Krzyża Świętego, od którego opactwo wzięło swoją nazwę jako Opactwo pw. Świętego Krzyża – wcześniej pw. Świętej Trójcy. Od 1936 roku klasztor zamieszkuje Zgromadzenie Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej. Stanowi również atrakcję turystyczną.
7. Miejscowość Ćmielów
Ćmielów to miasto i siedziba gminy miejsko-wiejskiej, a od XVIII wieku także ośrodek garncarstwa oraz porcelany. W związku z tym główną atrakcją miasta jest Żywe Muzeum Porcelany. Można tam zobaczyć proces powstania tradycyjnej porcelany, a także wystawy prezentujące zarówno zbiory muzealne, jak i wytwory współczesnych twórców. Działa tam również punkt handlowy, gdzie można kupić piękną porcelanę, jako pamiątkę.
Innym ciekawym obiektem są zabytkowe ruiny zamku nad Kamienną pochodzące z XVI wieku.
8. Opatów
Opatów to miasto, przez które przepływa rzeka Opatówka. Jako pierwsze miasto na tym obszarze zostało zamieszkane przez Żydów w XVI wieku.
Opatów najbardziej słynie z podziemi, czyli podziemnej trasy turystycznej, złożonej z połączonych starych piwnic i składów miejskich. Cała trasa ma 500 metrów, które przechodzi się w grupach razem z przewodnikiem.
Drugim miejscem, kojarzącym się z Opatowem jest Kolegiata św. Marcina, czyli zabytkowa świątynia romańska z II połowy XII wieku. W samym obiekcie znajdują się kolejne zabytki jak odlany z brązu Lament Opatowski. Przedstawia on mieszkańców miasta, po śmieci kanclerza wielkiego koronnego Krzysztofa Szydłowieckiego. Oprócz tego warto zwrócić uwagi na inne ściany świątyni pokryte malowidłami słynnych bitew jak bitwy pod Grunwaldem, czy odsieczy wiedeńskiej.
9. Zalew Sielpia
Zalew Sielpia to sztuczny zbiornik o powierzchni 57 hektarów, położony około 10 kilometrów od Końskich, w miejscowości Sielpia Wielka. Jest to jeden z największych zbiorników rekreacyjnych w województwie świętokrzyskim, wokół którego powstała cała baza turystyczna. Kilkadziesiąt ośrodków wypoczynkowych, strzeżona plaża, klub, restauracje, kawiarnia, kino samochodowe, możliwość wypożyczenia rowerka wodnego i inne atrakcje.
Dodatkowo w pobliżu Zalewu znajduje się Muzeum Zagłębia Staropolskiego, gdzie najcenniejszymi eksponatami są tokarki, strugarki, prasy i obrabiarki z przełomu XVIII i XIX wieku.
10. Uzdrowisko Busko-Zdrój
Busko-Zdrój to miasto uzdrowiskowe, zamieszkiwane przez 16 000 mieszkańców. Do największych atrakcji miasta zaliczają się Park zdrojowy z budynkiem Marocniego, nowy park i Dom Zdrojowy, tężnia Busko (jedna z największych w Polsce), Aleja Gwiazd Międzynarodowego Festiwalu im. Krystyny Janroz.
Co ciekawe miasto ma status najcieplejszego i najbardziej słonecznego polskiego uzdrowiska dzięki 1600 słonecznych godzin w roku.
11. Rezerwat Ślichowice
Rezerwat Skalny im. Jana Czarnockiego, zwany popularnie Ślichowicami to rezerwat przyrody nieożywionej, na terenie Kielc. Jest to najmniejszy tego typu obszar chroniony na terenie miasta o powierzchni 0,55 hektarów, utworzony jeszcze w 1952 roku. Jego celem jest ochrona odkrywki skalnej, przedstawiającej charakterystycznie pofałdowane skały wapienne, porośnięte przez roślinność zielną i krzewiastą. Rezerwat można odwiedzić między innymi dzięki żółtemu szlakowi spacerowemu wokół Kielc.
12. Zamek królewski w Chęcinach
Zamek w Chęcinach wybudowany został na przełomie XIII i XIV wieku. Ma bardzo bogatą historię związaną z władcami polski. Kazimierz Wielki zamienił go w niezdobytą przez 250 lat królewską fortecę, kiedy rezydowała w nim jego żona Adelajda. Mieszkały tu także jego siostra, Elżbieta Łokietkówna, żona Władysława Jagiełły Zofia z synem Władysławem Warneńczykiem oraz żona Zygmunta Starego Bona Sforza.
Zamek przypomina okręt osadzony na skale. W jednej z wież znajduje się wieża widokowa z której podziwiać można okolicę.
Okolice zamku miały również epizod filmowy. Stały się scenerią batalistyczną do filmu „Pan Wołodyjowski” w reżyserii Jerzego Hoffmana. Dekoracja będąca Kamieńcem Podolskim, wybudowana była na wschód od chęcińskiego zamku.
13. Park Etnograficzny w Tokarni
Utrzymanie i wyeksponowanie najcenniejszych przykładów architektury wiejskiej i małomiasteczkowej na Kielecczyźnie należy do Parku Etnograficznego w Tokarni.
W skansenie eksponowane są zabytki naturalnych zespołów osadniczych i pozostałości wsi, gdzie obok obiektów przemysłu wiejskiego, takich jak młyn, spichlerz, wiatrak i kuźnia, znajdowały się również zagrody pełniące funkcję warsztatu rolnika, dwór czy też kościół.
Jak dotąd na obszarze 65 ha wzniesiono 30 obiektów
14. Świętokrzyski Park Narodowy
Świętokrzyski Park Narodowy jest jednym z 23 parków narodowych na terenie Polski. Założony w 1950 roku w centrum Gór Świętokrzyskich. Obejmuje pasmo Łysogór razem z Łysicą i Łysą Górą, część Pasma Klonowskiego, Doliny Wilkowskiej i Dębniańskiej.
Zobaczyć tutaj można charakterystyczne rumowiska skalne zwane gołoborzami. Największe takie rumowisko znajduje się na Łysej Górze, a drugie na Łysicy.
Poza tym znaczną większość parku pokrywają lasy, w postaci mieszanych borów jodłowych i buczyny razem z jarzębiną świętokrzyską. Warte uwagi są zwłaszcza jodły, których wiek ocenia się na 80 do 120 lat. W tym najwyższe drzewo w Polsce, czyli 270-letnia jodła.
Lasy zamieszkuje duża ilość zwierząt – 45 gatunków ssaków w tym najwięcej saren, jeleni i dzików. 14 gatunków płazów między innymi traszka górska i ropucha szara. 6 gatunków gadów w tym jaszczurka zwinka.
15. Miejscowość Wiślica
Wiślica to miasto położone na Ponidziu, na lewym brzegu Nidy, w Nadnidziańskim Parku Krajobrazowym. Ze względu na swoje położenie jest punktem początkowym dla szlaków turystycznych: niebieskiego prowadzącego do Pińczowa oraz zielonego do Grochowisk.
Zabytkiem wartym uwagi jest bazylika kolegiacka Narodzenia Najświętszej Marii Panny z 1350 roku, ufundowana przez Kazimierza Wielkiego. Według legendy była to jego pokuta za zabójstwo kanonika Marcina Baryczki. Nie jest jednak legendą to, że jest to najstarszy i największy kościół dwunawowy w Polsce, gdzie znajduje się Matka Boska, zwana Madonną Łokietkową z około 1300 roku. Bazylika ma również interesujące podziemia. Znajdują się w nich pozostałość wcześniejszych romańskich kościołów oraz unikatowa płyta orantów z 1175 roku. Kolejnym ciekawym zabytkiem Wiślicy jest dom Długosza, z 1460 roku. Jest to ceglana budowla ufundowana przez słynnego kronikarza. Obecnie jest to plebania oraz wiślickie muzeum.
16. Góry Świętokrzyskie
Góry Świętokrzyskie to niski łańcuch górski w centrum Wyżyny Kieleckiej. Ich najwyższym szczytem jest Łysica, która ma 614 m n.p.m. Nazwa gór pochodzi od relikwii Świętego Krzyża, przechowywanych w klasztorze na Łysej Górze od 1306 roku.
Obok Sudetów, są jedynymi z najstarszych gór Europejskich.
17. Pacanów
Pacanów to miasto w powiecie buskim, znane przede wszystkim z postaci Koziołka Matołka. Postać ta znana z utworów Kornela Makuszyńskiego i Mariana Walentynowicza stała się symbolem miasta, co widać w jego krajobrazie – często można napotkać figury Koziołka, czy też murale z jego podobizną. Jednak nie tylko. W Pacanowie mieści się bowiem Europejskie Centrum Bajki, a od 2003 roku odbywa się ogólnopolski Festiwal Kultury Dziecięcej. Jest więc to ciekawa miejscowość na wycieczkę z dziećmi.
18. Jaskinia Raj
Jaskinia Raj to wapienna jaskinia krasowa w Chęcinach. Jej wyjątkowość to różnorodne i dobrze zachowane szaty naciekowe, przez co należy do unikatowych obiektów krasowych w Polsce. Można więc podziwiać stalaktyty, stalagmity, kolumny naciekowe, perły jaskiniowe i jeziorka. Jest ich ponad 47 tysięcy, przy czym większość to imponujące stalaktyty.
Dodatkowo w sezonie zimowym jaskinia to miejsce hibernacji nietoperzy, głównie nocka dużego, choć łącznie pojawia się tutaj 9 gatunków tych zwierząt.
admin
