Sandomierz to miasto znajdujące się nad Wisłą w województwie świętokrzyskim. Znajduje się na siedmiu wzgórzach, dlatego czasem nazywane jest małym Rzymem. Z kolei ze względu na niskie kamienice w pastelowych kolorach i charakterystyczne uliczki, często nazywa się go również polską Toskanią. Pierwsze wzmianki na temat Sandomierza pojawiły się już na przełomie IX i X wieku. Wszystkie kolejne epoki, od renesansu, przez barok i oświecenie, aż po Młodą Polskę i dwudziestolecie międzywojenne odbiły się na historii miasta, jego unikatowym wyglądzie i sztuce. Dlatego też w Sandomierzu nie brakuje atrakcji turystycznych, zabytków i ciekawostek, które przyciągają turystów.
Dzięki swojemu położeniu, pięknej zabudowie oraz ciekawej historii, zaliczany jest do najciekawszych miejsc w Polsce.
Co warto robić w tej miejscowości i okolicach? Poniżej znajdują się wybrane propozycje.
1. Rynek
Sandomierz jest jak zewnętrzne muzeum, które wystawia samo siebie. Spacer po zabytkowych częściach miasta to możliwość podziwiania wspaniałych kamienic reprezentujących najróżniejsze style architektoniczne. Sercem miasta bez wątpienia jest rynek, który wielu turystów uznaje za najpiękniejszy w Polsce. Centralny plac okalają barwne kamienice w pastelowych kolorach. Jedną z ważniejszych budowli jest tutaj ratusz wybudowany w XIV wieku, który łączy styl gotycki i renesansowy. Znajduje się tutaj również studnia miejska, a także instalacja w postaci kotwicy. Z odpowiedniej perspektywy można tutaj zauważyć, że celem instalacji jest “Zakotwiczenie Nieba” znajdującego się nad miastem.
2. Lapidarium pod Ratuszem
Sandomierski ratusz to jedna z ciekawszych perełek gotycko-renesansowej architektury w Polsce. Kto chce nacieszyć się unikalnym klimatem historycznych wnętrz, a przy okazji spróbować lokalnych specjałów, ten może odpocząć w „Lapidarium pod Ratuszem”. Czym ta restauracja podbiła serca gości? Kuszą tu sandomierskie sery, podawane jako przystawka lub dodatek do sałatek, przyciągają takie dania, jak zalewajka świętokrzyska czy burgery. W miejscu tym można również odpocząć przy aromatycznej kawie i domowym cieście, które w ratuszowych piwnicach smakują doskonale.
3. Podziemna Trasa Turystyczna
Jedną z największych atrakcji miasta jest możliwość zwiedzania jego podziemi. Podziemna Trasa Turystyczna zaczyna się w uliczce Oleśnickiego, która odchodzi od rynku. Szlak przebiega pod sanodmierską Starówką i jest rajem dla miłośników historii oraz miejskich legend. System tutejszych piwnic, komór i tuneli powstawał na przełomie XIV i XV wieku, kiedy Sandomierz znalazł się na szalku handlowym. Kupcy potrzebowali coraz więcej miejsca na składowanie towaru, dlatego pod ziemią sukcesywnie powstawał labirynt. To właśnie tutaj rozgrywały się mrożące krew w żyłach wydarzenia opisane przez Zygmunta Miłoszewskiego w bestsellerowej powieści “Ziarno prawdy”. Tunele te według legendy uchroniły mieszkańców miasta przed najazdem Tatarów. Obecnie turyści mogą zwiedzać niemal 500 metrów podziemnych przejść.
4. Brama Opatowska
Symbolem miasta niewątpliwie jest wybudowana w XIV wieku Brama Opatowska, czyli jedna z czterech bram, które w dawnych czasach strzegły wjazdu do Sandomierza, i która przetrwała do dziś. Reprezentacyjne wejście do zabytkowej części miasta jest otwarte dla turystów. Warto wybrać się na szczyt Bramy, ponieważ właśnie stąd rozpościera się najpiękniejszy widok na sandomierską panoramę. To idealne miejsce na wykonanie kilku zdjęć krajobrazowych. Warto podkreślić, że pozostałymi bramami były niegdyś Bramy Zawichojska, Krakowska i Lubelska. Znajdowały się tutaj również furty, z których do dziś przetrwała tylko Dominikańska, nazywana częściej Uchem Igielnym.
5. Zamek Królewski w Sandomierzu
Zamek Królewski w Sandomierzu został wzniesiony na skarpie wiślanej przez Kazimierza III Wielkiego w XIV wieku. Ze względu na późniejsze modyfikacje i rozbudowy obecnie reprezentuje połączenie gotyku, gotyku i klasycyzmu. Pod koniec XVIII wieku, po trzecim rozbiorze Polski, władze austriackie stworzyły na terenie zamku więzienie oraz siedzibę sądu kryminalnego. Od lat osiemdziesiątych XX wieku w murach zamku swoją siedzibę ma Muzeum Zamkowe w Sandomierzu, które warto odwiedzić, aby poznać bogatą historię miasta.
6. Pierścień z krzemieniem pasiastym
Ziemia Sandomierska jest jedynym na świecie miejscem, w którym naturalnie występuje krzemień pasiasty. Podczas gdy Gdańsk nazywa się stolicą bursztynu, Sandomierz jest często nazywany stolicą tej ozdobnej odmiany krzemienia. Kamień ten był wydobywany w tej okolicy już w okresie neolitu i na przestrzeni lat wykorzystywany był do tworzenia ozdobnych siekierek używanych podczas różnych rytuałów. Obecnie używa się go przede wszystkim do tworzenia pięknych ozdób i biżuterii. W Sandomierzu znajduje się pomnik przedstawiający ogromny pierścień z krzemieniem pasiastym. Jego autorem był Cezary Łutowicz, który w latach siedemdziesiątych jako pierwszy zastosował tę odmianę krzemienia w biżuterii. Znajduje się w pobliżu Rynku i waży około 80 kilogramów.
7. Bazylika katedralna Narodzenia NMP
Bazylika katedralna Narodzenia NMP jest najokazalszą i najbardziej charakterystyczną budowlą sakralną w mieście. Budowla powstała w drugiej połowie XIV wieku, została rozbudowana w wieku XV, a w wieku XVII i XVIII wielu modyfikowano ją zgodnie z barokową modą. W środku wielokrotnie bywał Władysław Jagiełło i to dzięki jego fundacji w środku powstały wspaniałe freski, stanowiące do dziś największą atrakcję bazyliki. Wystrój wnętrza nawiązuje do baroku i rokoka. Warto zwrócić uwagę na późnobarokowy ołtarz z inkrustowanego marmuru, a także na organy. Prospekt pochodzi z organów wybudowanych pod koniec XVII wieku.
8. Ucho Igielne
Jednym z najpopularniejszych zakątków miasta jest Ucho Igielne, czyli Furta Dominikańska. Jest to ostatnia istniejąca furta w murach obronnych miasta. Wąskie przejście w tym stylu ułatwiało kiedyś ucieczkę i szybkie ukrycie się w miejskich murach obronnych, ale było również przejściem między dwoma klasztorami dominikańskimi, które znajdowały się po dwóch stronach murów. Obecnie jest to przejście, przez które każdy turysta musi przejść, aby wycieczka do miasta była kompletna.
9. Mały Rynek
W okresie wiosennym i zimowym Sandomierz zamienia się w raj dla miłośników smaku, kulinarnych odkrywców i ludzi ceniących ekologiczne rozwiązania w dziedzinie uprawy warzyw czy owoców. Na tak zwanym Małym Rynku stoją wówczas stoiska, na których można kupić lokalne rarytasy. Do najczęściej kupowanych, nawet w formie pamiątek i drobiazgów dla bliskich, należą tłoczone soki z sandomierskich jabłek, cydr, podpiwek z jęczmiennego słodu, krówki o różnych smakach i wiele innych.
10. Zamek Krzyżtopór w Ujeździe
Ruiny w Ujeździe są jedną z najbardziej tajemniczych pamiątek historycznych w regionie świętokrzyskim. Zamek Krzyżtopór powstał w pierwszej połowie XVII wieku dla Krzysztofa Ossolińskiego. Już w XVIII wieku zmienił się w ruinę, mimo to swoim majestatem i symboliką zachwyca do dziś. Co można tu sobaczyć? Charakterystyczną bramę wjazdową z herbem Ossolińskich, cysternę na wodę oraz stajnie, które w czasach świetności miały być zdobione wielkimi lustrami. Tajemnicze piwnice oraz potężne bastiony, z których doskonale widać Góry Świętokrzyskie – oto kolejne atrakcje, dzięki którym spacery po tych ruinach stają się niezapomnianą przygodą.
11. Sandomierski Szlak Winiarski
Jedną z atrakcji regionu jest Sandomierski Szlak Winiarski, a wino produkowane w Sandomierzu jest przez koneserów nazywane jednym z najlepszych w Polsce. Tuż przy kościele św. Jakuba znajduje się Winnica Dominikańska, która jest kwintesencją tradycji i doświadczenia w tej dziedzinie. Wino było produkowane przez dominikanów już w XIII wieku. W epoce średniowiecza było ono produkowane wyłącznie na użytek własny, a więc przede wszystkim do celów liturgicznych. Nieco później otrzymali przywilej sprzedaży wina w całej Europie, a miasto stało się winiarską potęga o popularności sięgającej najdalszych zakątków kontynentu. Można tutaj odbyć pasjonującą wycieczkę i załapać się na degustację znakomitych win.
12. Sandomierskie wąwozy
Na terenie miasta znajdują się dwa wąwozy lessowe, które trwale wpisały się w unikatowy krajobraz sandomierski. Jednym z nich jest wąwóz świętojakubski, zwany również staromiejskim, a drugim wąwóz Królowej Jadwigi. Ten drugi ma około pięciuset metrów długości i zaczyna się między ulicą Królowej Jadwigi oraz Staromiejską. W dawnych czasach miejsce to często odwiedzała Królowa Jadwiga we własnej osobie, a obecnie trasa przyciąga turystów, którzy latem chcą schronić się w chłodnym miejscu, a przy okazji podziwiać piękne kształty korzeni tutejszych drzew i bogatą roślinność.
13. Góry Pieprzowe
Góry Pieprzowe, zwane również Pieprzówkami, które znajdują się w Sandomierzu, uchodzą za najstarsze góry w Polsce. Zbudowane są ze skał kambryjskich, które mają około 500 milionów lat. Prowadzi do nich czerwony szlak turystyczny mający swój początek na sandomierskim Rynku, a po drodze można podziwiać bogatą przyrodę, a przede wszystkim imponujące widoki. Na terenie gór znajduje się kilkanaście odmian dzikiej róży, co stanowi ewenement na skalę całego kontynentu. Widać stąd zarówno miasto, jak i Wisłę, a okolica najpiękniej prezentuje się podczas zachodu słońca.
⇒ Zwiedzasz okolicę ? Zobacz najlepsze atrakcje w województwie świętokrzyskim 
14. Ojciec Mateusz
Sandomierz cieszy się sporą popularnością, odkąd stał się miejscem, w którym rozgrywa się akcja popularnego serialu “Ojciec Mateusz” z Arturem Żmijewskim w roli głównej. W związku z tym w mieście znajduje się sporo miejsc, które wielbiciele serialu natychmiast rozpoznają i sporo atrakcji, które stanowią swoisty “serialowy szlak”. Dodatkową atrakcją jest tutaj Muzeum Świat Ojca Mateusza, gdzie na powierzchni 300 metrów kwadratowych wiernie odtworzono kultowe już wnętrza z serialu. Na terenie muzeum ustawiono również figury woskowe, które wiernie naśladują głównych bohaterów serialu.
15. Dom Długosza
Dom Długosza w Sandomierzu pochodzi z XV wieku. Na przestrzeni lat wielokrotnie go modyfikowano, dodając attykę i podmurowanie. Kilka lat przed drugą wojną światową rozpoczął się gruntowny remont budowli z zamiarem przeznaczenia jej na muzeum. Do dziś zachował się w środku typowe dla przełomu średniowiecza i renesansu układ pomieszczeń. Od 1937 roku w środku znajduje się Muzeum Diecezjalne, gdzie można podziwiać zbior sztuki sakralnej. Konserwację zbiorów oraz ich rozmieszczenie nadzorował sam Karol Estreicher.
16. Szlaki turystyczne
Sandomierz to miasto idealne dla tych, którzy chcą połączyć zwiedzanie ciekawych obiektów architektonicznych i historycznych, ale równie ważny jest dla nich aktywny wypoczynek na świeżym powietrzu. Miasto przecinają liczne szlaki turystyczne dla pieszych i dla rowerzystów, dzięki którym można zwiedzić również okoliczne atrakcje. Warto wyruszyć szlakiem żółtym prowadzącym do Opatowa, a z kolei miłośnicy rowerów uwielbiają szlak zielony, który prowadzi do Ujazdu. Przez miasto przechodzi również czerwony szlak turystyczny z Gołoszyc do Piotrowic.
17. Gdzie warto zjeść w Sandomierzu?
Jedną z najwyżej ocenianych restauracji w Sandomierzu jest W Starej Piekarni. W miejscu tym rzeczywiście znajdowała się kiedyś piekarnia, o której dziś przypomina imponujący piec do wypiekania tutejszego pieczywa, a także niezwykle klimatyczny wystrój. Miejsce to łączy tradycyjne dania polskie z regionalnymi rarytasami. Warto skosztować znakomitego żurku, gulaszu pod chlebową czapą czy pieczeni wieprzowej.
Restauracja Widnokrąg to jeden z popularniejszych lokali gastronomicznych w Sandomierzu. Wielkim walorem tego miejsca jest położenie w pobliżu takich atrakcji, jak rynek czy Brama Opatowska. Klimatyczne wnętrza i pyszne dania, które powstają na głównie bazie lokalnych produktów to kolejne czynniki, które docenili goście. Co warto zjeść w tym miejscu? Koperkową zupę rybną, szparagi z soczewicą podlaską oraz polędwiczki z dodatkami. Kuszą też desery, w tym Karpatka a’la Widnokrąg z sorbetem jogurtowym z pietruszką. W lokalu tym można też odpocząć przy lampce wina lub przy staropolskiej nalewce, pochodzącej od lokalnego dostawcy.
⇒ Bardzo głodny ? Zobacz najlepsze restauracje w Sandomierzu
admin
