Województwo mazowieckie to największe pod kątem powierzchni – ponad 35 550 kilometrów kwadratowych – i ludności – około 5,5 miliona mieszkańców – województwo w Polsce. Stolicą tej jednostki administracyjnej jest Warszawa, stolica i największe miasto kraju. Nizinne tereny Mazowsza to miejsca pełne atrakcji i ciekawych miejsc o znaczeniu historycznym.
Zatem gdzie wyjechać na weekend na Mazowszu ?
1. Muzeum Wsi Mazowieckiej
Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu to skanesn skansen założony w 1971 roku. Na terenie 60 ha zgromadzono ponad 80 obiektów architektury regionalnej, w tym 11 zagród chłopskich z przełomu XIX i XX wieku, XVIII wieczny drewniany kościół, oraz 13 000 eksponatów. Wszystko ułożone według najpopularniejszego XIX wiecznego typu wsi, czyli rzędówki. Dodatkowo turyści mogą podziwiać około 1000 rzeźb ludowych, autorstwa rzeźbiarzy z sierpeckiego ośrodka rzeźby. Muzeum działa od poniedziałku do niedzieli włącznie ze świętami. Trzeba jednak pamiętać o godzinach otwarcia, gdyż w poniedziałki działa ono jedynie od 10.00 do 14.00, w pozostałe dni od 10.00 do 18.00.
2. Otwock
Otwock należy do aglomeracji warszawskiej, w Dolinie Środkowej Wisły, nad rzeką Świder. Na mapie Polski zaistniało pod koniec XIX wieku, jako miasto uzdrowiskowe. Wszystko dzięki czystemu, suchemu powietrzu, idealnie wspomagającego leczenie dróg oddechowych. Obecnie jednak miasto cieszy się walorami turystycznymi przez wzgląd na rzekę Świder i lasy sosnowe, wchodzące w skład Mazowieckiego Parku Krajobrazowego. Jest to również ciekawe miejsce do turystyki miejskiej przez wiele zabytków w architekturze miasta jak ratusz z końca lat 20. XX wieku, czy dworzec kolejki wąskotorowej z 1914 roku.
3. Ostrołęka
Ostrołęka położone jest skraju Puszczy Zielonej, nad trzema rzekami – Narwią, Omulewem i Czeczotką. Centrum folkloru kurpiowskiego, czego dowodem może być Muzeum Kultury Kurpiowskiej. Jest to również miejsce ważne historycznie, o czym przypominają Forty Bema, czyli mauzoleum powstania listopadowego. Jest to budowla-pomnik, otoczona fosą, wykorzystywana do inscenizacji „Bitwy pod Ostrołęką” z 26 maja 1831 roku. Obecny jest również pomnik generała Józefa Bema, dowódcy artylerii podczas tego zrywu narodowościowego, bohatera bitwy rozegranej na tych terenach. Ciekawym zabytkiem jest grodzisko wczesnośredniowieczne z XII lub końca XI wieku. Będąc w Ostrołęce, warto także zwrócić uwagę na historyczny układ urbanistyczny starego miasta według prawa chełmskiego, z lokowania miasta w XIV wieku.
4. Rezerwat Stawy Raszyńskie
Rezerwat przyrody o powierzchni 155 ha, otoczony otuliną o powierzchni 186 ha, stanowiący ostoję dla wielu gatunków ptactwa wodnego i błotnego. Obszar obejmuje 13 większych stawów oraz mniejsze zbiorniki. Na terenie rezerwatu znajduje się wiele drzew, o statusie pomników przyrody jak cała aleja jesionowa, złożona z około 60 drzew o wieku powyżej 150 lat. Ptactwo, jakie możemy zauważyć na terenie Stawów Raszyńskich to między innymi łabędzie nieme, łyski, perkozy, kormorany czarne, mewy śmieszki. Okresowo przylatują tu także zimorodki, bieliki, rybołowy, błotniaki stawowe i wiele innych gatunków.
Turyści mają szansę na własne oczy zobaczyć te niezwykłe zwierzęta, poprzez skorzystanie z wytyczonego szlaku.
5. Warka
Warka to miasto o długiej tradycji produkcji piwa. Założony między 1284, a 1321 rokiem ośrodek miejski rozwijał się głównie dzięki handlowi i produkcji tego niskoprocentowego napoju. Według przekazów historycznych oraz legend, piwo z Warki ceniono głównie za smak, klarowność i kolor. Ze względu na to, obecne było na stołach, podczas najważniejszych uczt i biesiad. Jednak nie samym piwem stoi Warka. To też świetne miejsce na miejskie zwiedzanie ciekawych zabytków. Między innymi klasycystycznego ratusza z 1821 roku, pałacu Pułaskich z końca XVII wieku, i przy okazji mieszczącego się tam Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego, czy zobaczenie armaty z września 1939, z widocznymi śladami po pociskach.
6. Muzeum Zbrojownia na Zamku w Liwie
Zamek w Liwie to ruiny gotyckiego zamku książęcego z XV wieku. Ruiny obecnie nie są całkowicie udostępnione dla zwiedzających. Fani zamków muszą zadowolić się odrestaurowanym dworem, a także wieżą bramną, a także widokiem murów. Jednak przy zamku funkcjonuje dodatkowa atrakcja w postaci Muzeum Zbrojowni. Mieści się ono w odbudowanej kancelarii i wieży bramnej. Dzięki niemu turyści mogą zapoznać się z historią zamku, a także bronią i uzbrojeniem z różnych epok.
7. Zamek Książąt Mazowieckich
Zamek Książąt Mazowieckich w Czersku to przykład zamku gotyckiego wybudowanego na przełomie XIV i XV wieku. Wybudowany został na podstawie wcześniej istniejącego grodu ziemskiego, przez co ma dość nieregularny kształt. Wewnątrz swego czasu znajdował się także pałac, kiedy zamek gromadził dobra owdowiałej królowej Bony Sforzy. Obecnie jednak zachowała się większość murów oraz trzy wieże, z których można podziwiać panoramę okolicy, a także fundamenty kościoła zamkowego pod wezwaniem św. Piotra.
8. Konstancin-Jeziorna
Miasto należące do aglomeracji warszawskiej nad rzeką Jeziorką oraz jej dopływem Małą. Jest z trzech stron otoczone lasami sosnowymi – północy Lasem Kabackim, od południa i wschodu lasami Chojnowsko-Słomczyńskich. W związku z tym otoczeniem, a także złożami wód leczniczych Konstancin-Jeziorna ma status uzdrowiskowy. Jest dzięki temu jedynym uzdrowiskiem w bezpośrednim sąsiedztwie Warszawy, Znajdują się tam obiekty uzdrowiskowe i sanatoryjne skoncentrowane na leczeniu schorzeń kręgosłupa, narządów ruchu oraz ogólnej rehabilitacji.
Konstancin może poszczycić się wieloma zabytkami w postaci pięknych willi jak te przy ulicy Sienkiewicza, Matejki, czy Batorego albo Parkiem Zdrojowym z tężnią solankową.
9. Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych
Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu to specjalistyczna placówka, zajmująca się zbieraniem i promowaniem najcenniejszych obiektów tradycji muzycznej. W jego zbiorach, zgromadzonych z terenu całego kraju, znajdują się głównie polskie ludowe instrumenty muzyczne. Można jednak zobaczyć instrumenty ludowe z innych krajów europejskich, a także wiele ciekawostek, jak instrumenty w ikonografii i różne zabytki związane z historią miasta. Warto nadmienić, że muzeum może pochwalić się piękną lokalizacją. Znajduje się bowiem w szydłowieckim zamku, zwanym Pałacem Radziwiłłów, z XV-XVI wieku.
10. Pułtusk
Pułtusk to miasto, będące siedzibą władz gminy, znane wielu z produkcji filmowych i serialowych, a także literatury. Miasto było wspomniane m.in. w „Potopie” Henryka Sienkiewicza. Pojawiło się też pierwszym odcinku „Alternatywy 4” Stanisława Barei, czy filmie „Sztos” Olafa Lubaszenko. Pułtusk warto także zobaczyć przez wzgląd na liczne zabytki. Ciekawymi obiektami może być zamek biskupi z XIV-XVI, gotycko-renesansowy ratusz, pełniący obecnie funkcję muzeum regionalnego, pozostałości murów miejskich z XVI wieku, w postaci baszty przy kościele św. Piotra i św. Pawła.
11. Płock
Płock to miasto na Pojezierzu Dobrzyńskim, w Kotlinie Płockiej nad Wisłą. Ta historyczna stolica Mazowsza, pełniąca przez krótko funkcję stolicy Polski – od 1079 do 1138 roku – to jedno z ciekawszych miejsc do zwiedzenia. Znajduje się tu bowiem wiele zabytków, a także atrakcji turystycznych. Wielu turystów pobyt w Płocku zaczyna od ulicy Tumskiej, czyli miejskiego deptaku i głównego miejsca handlu. Ciekawy może być także spacer ulicą Grodzką, najstarszą ulicą miasta, przy której znajdziemy neoklasycystyczne kamienice z XIX wieku. Ponadto ulica ta łączy obecny rynek miasta ze Starym Rynkiem, gdzie jest gotycki ratusz i miejski szafot. Dla wiernych miejscem pielgrzymek jest Sanktuarium Bożego Miłosierdzia, gdzie św. Faustyna Kowalska miała mieć pierwsze objawienie obrazu Jezusa Miłosiernego. Dodatkowo znajduje się tam Muzeum św. Siostry Faustyny. Dla rodzin z dziećmi niezwykłą atrakcją będzie zaś płocki Ogród Zoologiczny, gdzie 320 gatunków ma liczną reprezentację w postaci ponad 3700 zwierząt. W tym tak rzadkich jak irbisy, słonie indyjskie, czy pingwiny przylądkowe.
12. Muzeum Kolei Wąskotorowej w Sochaczewie
Muzeum Kolei Wąskotorowej w Sochaczewie to oddział Stacji Muzeum. Znajduje się w dawnej siedzibie Powiatowej Kolei Sochaczewskiej. Obecnie znajduje się tam ponad 200 eksponatów, w tym 145 na stałej wystawie. Jedną z atrakcji muzeum jest możliwość przejażdżki zabytkowym pociągiem na skraj Puszczy Kampinowskiej.
13. Twierdza Modlin
Twierdza Modlin jest z największych i najlepiej zachowanych twierdz w Polsce. Znajduje się u zbiegu Wisły, Narwi i Wkry, około 30 kilometrów od Warszawy. Składa się z cytadeli, umocnionych przedmości i dwóch łańcuchów fortów. Przetrwała cztery obrony – w 1813, 1831, 1915 i 1938 roku.
Co ciekawe na terenie fortecy znajduje się najdłuższy w Europie budynek. Jest to cytadela, będąca kiedyś koszarami wojskowymi o długości 2250 metrów.
Turyści mogą zobaczyć część obiektów, indywidualnie lub w zorganizowanych grupach. Przygotowane na zwiedzających są część koszar cytadeli, część umocnień i zabudowań zaplecza oraz Brama Ostrołęcka i fort X w Henrysinie.
14. Bagno Całowanie
Bagno Całowanie to jeden z największych kompleksów torfowisk Mazowsza, na terenie Mazowieckiego Parku Krajobrazowego. Obszar ten stanowi istotną ostoję dla wielu ptaków, między innymi bekasa kszyka, żurawia, bociana czarnego i orlika krzykliwego. Rzadziej, można tu spotkać dudka, srokosza lub sowę pójdźkę. Ogólnie zarejestrowano około 145 gatunków ptaków na tym terenie. Chociaż jest to teren ważny również dla populacji bobrów oraz łosi.
Jest to także atrakcja turystyczna, dzięki ścieżce przyrodniczej o łącznej długości 4,6 kilometrów.
15. Jezioro Zegrzyńskie
Jezioro Zegrzyńskie, zwane również Zalewem Zegrzyńskim to zbiornik retencyjny utworzony w 1963 roku. Pierwotnie miał umożliwić żeglugę, jednak ostatecznie został przeznaczony na cele rekreacyjne. Jest to głównie miejsce wypoczynku dla mieszkańców Warszawy i okolic. Skupia się wokół ośrodków wypoczynkowych, sportach wodnych i turystyce rowerowej, dzięki licznym ścieżkom rowerowym.
16. Kampinoski Park Narodowy
Kampinoski Park Narodowy powstał w 1959 roku i zajmuje nieco ponad 38,5 tysiąca hektarów. Na szczególną uwagę w Kampinowskim Parku Narodowym zasługują wydmy. Tak zwane Grochalskie Piachy to największy obszar piaszczystych wydm w Polsce, porośniętych borem sosnowym i niską roślinnością. Wysokość największych wydm sięga 30 metrów. Jest to dom dla wielu gatunków roślin i zwierząt w tym, wilków, wydry europejskiej, zimorodków, dzięciołów, puchaczy, goździka piaskowego, kocanki piaskowej. Obszar pozostały po Puszczy Mazowieckiej to także miejsce ważne historycznie, przez liczne walki powstańcze w 1794, 1863, kampanię wrześniową z 1939 i zryw z 1944 roku.
17. Żelazowa Wola
Żelazowa Wola, wieś 46 kilometrów od Warszawy, znana jako miejsce urodzenia Fryderyka Chopina. Obecnie znajduje się tam Muzeum Dom Urodzenia Fryderyka Chopina, funkcjonujący jako oddział Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie. Piękny dworek otoczony jest parkiem, gdzie znajduje się pomnik kompozytora, autorstwa Józefa Gosławskiego.
18. Radom
Radom to miasto nad rzeką Mleczną, które administracyjnie należy do Mazowsza, jednak kulturowo, historycznie i etnograficznie należy do Małopolski. Turystów przyciągać może między innymi niezwykła zabudowa miasta, zachowana od XIII wieku aż do XX wieku. Zabudowa ta chronologicznie ukazuje różne style architektoniczne oraz kolejne fazy rozwoju miasta. Dodatkowo w jej ramach znajduje się ponad 200 obiektów, zarejestrowanych jako zabytki, jak na przykład Grodzisko Piotrkówka założony jeszcze w X wieku, czy dawny Zamek Królewski z XIV-XVII wieku.