Śmiało można stwierdzić, ze Polska ma idealne położenie pod względem turystycznym. Mamy tu morze, pojezierza, niziny, wyżyny i oczywiście góry. Cała południowa granica Polski to pasma górskie. Można tu wędrować wysokimi Tatrami, nieco niższymi Karkonoszami czy na pół dzikimi Bieszczadami. Każdy znajdzie coś odpowiedniego dla siebie. Największy i najciekawszy wybór mamy jeśli chodzi o góry. Wychodząc naprzeciw pytaniom, od razu można napisać, że najpopularniejsze są Tatry, a tuż za nimi uplasowały się Pieniny.
Pieniny nieprzypadkowo uważane są za jedne z najpiękniejszych polskich gór. Nie są one bowiem szczególnie wysokie, ale bogactwo niezwykle oryginalnych wapiennych form skalnych nadaje im jedynego w swoim rodzaju charakteru. A jeśli dodamy do tego mnogość malowniczych widoków i ciekawych zabytków historii, otrzymamy receptę na prawdziwy raj dla turystów.
1. Droga Pienińska
Jednym z pierwszych miejsc, które przychodzą na myśl, gdy mowa o Pieninach, jest niezwykle malowniczy przełom Dunajca. Widoku wartkiej rzeki, wijącej się wśród drzew i skałek, nie da się bowiem porównać z niczym innym. Najprostszym, ale bardzo dobrym sposobem na odwiedzenie tego miejsca jest spacer Drogą Pienińską, łączącą Czerwony Klasztor na Słowacji (można do niego dotrzeć kładką ze Sromowiec Niżnych) ze Szczawnicą. Trasa na całej długości prowadzi brzegiem rzeki, dostarczając wyjątkowych wrażeń widokowych. Droga Pienińska jest także bardzo popularna wśród rowerzystów i stanowi fragment szlaku rowerowego Velo Dunajec.
2. Durbaszka i Wysoki Wierch
Durbaszka (934 m n.p.m.) to mało wymagający, a jednocześnie bardzo ciekawy szczyt w paśmie Małych Pienin, na wschód od Szczawnicy. Słynie nie tylko z malowniczych widoków na Pieniny i Beskid Sądecki, ale także jedynego schroniska górskiego w obszarze Pienin. Schronisko pod Durbaszką oferuje możliwość wypoczynku, zakupu napojów i prostych dań barowych, a także 86 miejsc noclegowych. Przez Durbaszkę przechodzi niebieski szlak turystyczny, którym można dojść m.in. na położony niedaleko Wysoki Wierch – kolejny niezwykle malowniczy szczyt, popularny zwłaszcza jako miejsce wycieczek na zachód słońca.
3. Kościół w Dębnie
Oczywiście Pieniny to nie tylko piękne krajobrazy. To także zabytki historii, i to nie byle jakie – kościół pw. św. Michała Archanioła w Dębnie jest bowiem już od wielu lat wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Gotycka, drewniana świątynia została zbudowana w XV w., prawdopodobnie na miejscu dawniejszego kościoła. Kościół w Dębnie jest powszechnie uważany za najcenniejszy tego typu zabytek w Polsce. O jego wyjątkowości stanowi nie tylko znakomity stan zachowania konstrukcji, ale także unikatowa na skalę światową polichromia, najstarsza tego typu w Europie. Warto pamiętać, że ze względu na ochronę polichromii, turyści nie są wpuszczani do kościoła podczas deszczu.
4. Krościenko nad Dunajcem
Krościenko nad Dunajcem jest obok Szczawnicy główne turystyczne centrum Pienin, nie jest jednak tylko bazą wypadową i warto poświęcić trochę czasu na poznanie samej miejscowości. Znajdziemy tu między innymi Muzeum Pienińskiego Parku Narodowego oraz źródła wód mineralnych. Miłośników historii zaciekawić może zabytkowy kościół pw. Wszystkich Świętych z XIV wieku, a także nowy kościół pw. Dobrego Pasterza, w którym spoczywa założyciel ruchu oazowego ks. Franciszek Blachnicki. W pobliżu znajduje się zresztą także Centrum Ruchu Światło-Życie na Kopiej Górce, gdzie można dowiedzieć się więcej o samym ruchu oraz osobie jego założyciela. Warto pamiętać również o atrakcjach dla aktywnych – trasach spacerowych i rowerowych, stacji narciarskiej Stajkowa-Ski oraz parku linowym.
5. Przełęcz Snozka
Urokliwe miejsce, na którym warto się zatrzymać przejeżdżając drogą wojewódzką nr 969 z Nowego Targu do Krościenka. Przełęcz Snozka jest jednym z najpiękniejszych i najłatwiej osiągalnych punktów widokowych w polskich górach. Rozciąga się stąd widok na Gorce, Pieniny oraz Tatry, a także położone w dole Jezioro Czorsztyńskie. Dodatkową ciekawostką jest 13-metrowy pomnik nazywany „Organami Hasiora”. Instalacja ustawiona w czasach PRL ku czci poległych „w walce o utrwalenie władzy ludowej” została zaprojektowana tak, żeby wydawać dźwięk przy każdym silniejszym podmuchu wiatru. Autorem pomnika jest słynny podhalański rzeźbiarz Władysław Hasior.
6. Przełom Białki
Jedno z ciekawszych, a jednocześnie wciąż mało popularnych wśród turystów miejsc na Spiszu. Za charakterystyczny krajobraz Przełomu Białki odpowiadają w głównej mierze dwie skały – Kramnica i Obłazowa. To urokliwe miejsce w pobliżu wsi Krempachy jest świetnym wyborem dla osób poszukujących spokojnego i bezpiecznego wypoczynku nad wodą w gorące letnie dni. Skały nad Białką kryją dodatkowo wiele sekretów archeologicznych – to tu znaleziono m.in. najstarszy na świecie bumerang, wykonany z ciosu mamuta ok. 30 tys. lat temu.
7. Rezerwat „Biała Woda”
Dawny przysiółek łemkowskiej wsi Jaworki, w którym od lat 60′ ubiegłego wieku mieści się rezerwat przyrody. Rezerwat „Biała Woda” powstał przede wszystkim w celu ochrony unikatowych formacji skalnych i roślinności naskalnej. Przez rezerwat przechodzi szlak turystyczny z Jaworek na Przełęcz Rozdziela, który na tym odcinku jest niemal płaski, przez co świetnie nadaje się na luźne spacery czy przejażdżki rowerowe. W zlokalizowanych na trasie bacówkach można ponadto zaopatrzyć się w prawdziwe górskie oscypki czy żętycę, należy jednak uważać na wypasane tuż przy drodze owce czy krowy. Przejście przez dolinę Białej Wody może być również pierwszym etapem dłuższej pieszej wycieczki, np. na Obidzę lub Wysokie Skałki.
8. Sokolica
Sokolica jest jednym z najbardziej malowniczych szczytów Pienin. Cechą charakterystyczną wysokiej na 747 m n.p.m. Sokolicy jest pionowo opadająca w stronę Dunajca ściana skalna. Ponadto każdemu, kto był w Pieninach, Sokolica kojarzy się z najsłynniejszą w Polsce sosenką. Zakrzywiona od wiatru, rosnąca na skale sosna jest bowiem nieodłącznym elementem większości zdjęć ze szczytu i to pomimo faktu, że podczas akcji ratunkowej w 2018 r. została uszkodzona przez śmigłowiec. Warto jednak pamiętać, że niektóre sosny porastające szczyt Sokolicy mają ponad 500 lat, co czyni je najstarszymi sosnami w Polsce.
9. Spływ Przełomem Dunajca
Pieniński Przełom Dunajca jest to miejsce, w którym rzeka Dunajec toczy swój nurt przepływając pośród otaczających gór . Na odcinku liczącym około 8 kilometrów pomiędzy Sromowcami Niżnymi a Szczawnicą rzeka utworzyła koryto, wijące się pomiędzy skałami tworząc liczne zakola. Ściany skalne w niektórych miejscach osiągają wysokość dochodząca do 300 metrów. Obecnie wodami Dunajca odbywają się spływy organizowane przez góralskich flisaków w specjalnie do tego celu przygotowanych łodziach.
Przełom Dunajca to miejsce wyjątkowe, największe wrażenie robi jednak wówczas, gdy podziwiamy go z perspektywy rzeki. Taką możliwość daje spływ przełomem Dunajca, słusznie uznawany za jedną z największych atrakcji turystycznych polskich gór. Kolorytu spływowi dodają miejscowi flisacy, ubrani w tradycyjne pienińskie stroje z niebieskimi serdakami i zabawiający turystów legendami i opowieściami. Spływ odbywa się od kwietnia do października, pod warunkiem odpowiedniej pogody. Najbardziej popularną trasą jest ta ze Sromowiec-Kątów do Szczawnicy, przy czym uczestnicy spływu mają możliwość powrotu na miejsce startu specjalnym busem.
10. Szczawnica
Kolejna pienińska miejscowość, której nie sposób nie odwiedzić. Szczawnica, położona malowniczo przy ujściu potoku Grajcarek do Dunajca, stanowi idealne miejsce wypadowe do pieszych i rowerowych wycieczek po okolicy. Prowadzą stąd szlaki turystyczne m.in. na Sokolicę i Trzy Korony, znajduje się tu też jeden z końców Drogi Pienińskiej. Ciekawą opcją jest również kolej linowa na Palenicę. W samej miejscowości znajduje się bardzo rozbudowana baza gastronomiczna i noclegowa, a jak wiadomo po górskiej wędrówce nic nie smakuje tak dobrze, jak pieczony pstrąg z jednej z góralskich restauracji nad Grajcarkiem i pyszne rzemieślnicze lody.
11. Trzy Korony
Chyba najbardziej znany szczyt Pienin. Trzy Korony sięgają zaledwie 982 m n.p.m., jednak ich charakterystyczny kształt i związane z górą legendy czynią ją prawdziwą wizytówką tej okolicy. Ponadto ze szczytu rozciąga się jedyny w swoim rodzaju widok na Tatry, a przy dobrej pogodzie widać nawet Babią Górę. Nazwa „Trzy Korony” nawiązuje do stoczonych w okolicy trzech bitew o koronę – opis jednej z nich znajdziemy na kartach „Potopu” Sienkiewicza. Na szczyt najłatwiej dojść ze Sromowiec Niżnych lub Krościenka nad Dunajcem, prowadzą tu także dłuższe szlaki ze Szczawnicy, Sromowiec Wyżnych oraz Czorsztyna. Idąc żółtym szlakiem ze Sromowiec Niżnych przechodzimy przez dwa niezwykle ciekawe miejsca: Wąwóz Sobczański oraz przełęcz Szopka, zwaną przez miejscowych „Chwała Bogu” od westchnienia wydawanego po dotarciu do tego miejsca. Idąc od strony Krościenka warto z kolei zahaczyć o Zamkową Górę, na której zboczach znajdują się ruiny Zamku Pienińskiego.
12. Wąwóz Homole
Bez wątpienia jeden z najbardziej znanych i najpiękniejszych wąwozów w Polsce. Wąwóz Homole położony jest w Pieninach Małych, a jego początek znajduje się we wsi Jaworki. Nazwa pochodzi od łemkowskiego słowa „homoła” oznaczającego obły kształt bez kantów, co miało obrazować kształt wąwozu. Dnem wąwozu wije się potok Kamionka, przebijając się co chwila przez wapienne rumowiska skalne. Przez wąwóz przechodzi zielony szlak turystyczny z Jaworek na Wysokie Skałki (Wysoką). Ze względu na niejednolite podłoże trasa zawiera sporo mostów i drabinek co czyni ją bardzo urozmaiconą, ale jednocześnie nie najłatwiejszą, zwłaszcza dla małych dzieci.
13. Wysokie Skałki (Wysoka)
Najwyższy szczyt Pienin (1050 m n.p.m.), należący do Korony Gór Polskich. Fachowo nazywany Wysokimi Skałkami, choć bardzo popularne jest określenie „Wysoka”, a zamieszkujący te tereny Łemkowie używali także nazwy „Pamiarki”. Wysokie Skałki są popularnym celem pieszych wycieczek. Na szczyt można dotrzeć zielonym szlakiem z Jaworek przez Wąwóz Homole lub od strony słowackiej. Przez szczyt przechodzi także niebieski szlak, łączący szczyty Małych Pienin, dzięki czemu Wysoką można także zdobyć idąc np. od Wysokiego Wierchu, Durbaszki czy przełęczy Rozdziela. Wierzchołek góry stanowi wysoka skała wyrastająca z lasu, do której prowadzi dość strome podejście. Wysiłek włożony w zdobycie szczytu wynagradza jednak roztaczający się z niego szeroki widok.
14. Zamek Dunajec w Niedzicy
Średniowieczny zamek Dunajec to jedna z największych atrakcji Pienin. XIV-wieczna warownia stoi na brzegu Jeziora Czorsztyńskiego (będącego właściwie zbiornikiem zaporowym). Zamek jest naprawdę dobrze zachowany, a w komnatach można podziwiać rekonstrukcje wyposażenia, strojów i uzbrojenia z dawnych epok. Interesującym, choć nieco mrożącym krew w żyłach punktem wycieczki jest także sala tortur. Z zamku rozciąga się wspaniały widok na Tatry. Zwiedzanie warto połączyć ze spacerem na zaporę w Niedzicy, z której z kolei najlepiej widać sam zamek, a także ruiny zamku w Czorsztynie. Warto również dodać, że w bezpośrednim sąsiedztwie zamku funkcjonuje kilka kawiarni oraz restauracji, a także liczne kramy z pamiątkami i przekąskami.
15. Zamek w Czorsztynie
Zwiedzając zamek w Niedzicy nie sposób nie dostrzec znajdujących się po przeciwległej stronie Jeziora Czorsztyńskiego ruin. Są to ruiny zamku w Czorsztynie, niewątpliwie dużo gorzej zachowanego niż ten w Niedzicy, ale również wartego odwiedzenia. Ruiny są zabezpieczone, a ich zwiedzanie jest możliwe za niewielką opłatą. Warto dodać, że między obydwoma zamkami kursują rejsy wycieczkowe, umożliwiające nie tylko sprawne odwiedzenie obu warowni, ale ponadto dostarczające ciekawych wrażeń widokowych. Nie trzeba dodawać, że można w ten sposób zaplanować ciekawą wycieczkę na przynajmniej pół dnia.
Ciekawostki o Pieninach
- Pieniny jest to pasmo górskie w łańcuchu Karpat. Częściowo położone są na terenie Polski, a częściowo leżą na terenie Słowacji. Są one jeszcze podzielone na Pieniny Spiskie, Pieniny Środkowe, Małe Pieniny.
- Pieniny Spiskie nazywane także Hombarki stanowią najniższa część Pienin. Dla łatwiejszej orientacji położone są nad prawym brzegiem Dunajca i znajdują się w granicach gminy Łapsze Niżne. Prawie w całości zajmują teren poza granicami Pienińskiego Parku Narodowego. W granicach Parku są jedynie tak zwane Zielone Skałki. Zielone Skałki to liczący 2 kilometry długości pasek skał wapiennych w okolicach Jeziora Czorsztyńskiego. Na ich terenie znajdują się dwie niewielkie jaskinie: Schronisko w Zielonych Skałkach i Schronisko w Zielonych Skałkach Górne.
- Pieniny Środkowe zwane także Pieninami Właściwymi częściowo znajdują się na terenie Polski. Dzielą się na: Pieniny Czorsztyńskie, Masyw Trzech Koron, Pieninki.
- Dla celów „statystycznych” warto wspomnieć, że pasmo pienińskie ciągnie się na przestrzeni około 550 kilometrów, tworząc pieniński pas skałkowy. To ciekawe pasmo górskie oddziela zewnętrzne Karpaty fliszowe od Karpat wewnętrznych tak zwanych krystalicznych.
- Na turni Nad Ogródki znajdowała się urządzenie meteorologiczne nazywane totalizatorem opadowym. Służyło ono do samoczynnego mierzenia i rejestrowania opadów. Urządzenie to nazywane jest powszechnie jako deszczomierz. Rejestrator obsługiwany był przez pustelnika.
- Nazwa Trzy Korony oficjalnie obowiązuje dopiero od roku 1860, wcześniej funkcjonowała nazwa Kronenberg w tłumaczeniu Korona. I jako ciekawostkę dodać można fakt, że do roku 1929 góra znajdowała się w prywatnych rękach i została wykupiona przez polski rząd z rąk prywatnych właścicieli.
- Według kronik związanych z Trzema Koronami istnieją zapisy informujące , że jeszcze w roku 1860 pod sam szczyt docierały czterokonne zaprzęgi wwożące turystów. Na całe szczęście zaniechano tego zwyczaju i rozwinięto modę na turystykę pieszą.
- Historia spływów Dunajcem ma swój początek w roku 1589, przynajmniej pod tą datą istnieją pierwsze zapiski o tym informujące. A jako jedna z największych atrakcji pobytu w Pieninach, spływ Dunajcem zaczyna swoją historię w roku 1840. W dniu dzisiejszym chętni mają do wyboru 2 trasy”
– krótsza licząca 18 kilometrów kończąca się w Szczawnicy
– dłuższa licząca 23 kilometry kończąca się w Krościenku - Niektórzy mylnie łodzie flisaków nazywają tratwami, a nie są to tratwy, tylko łodzie flisackie połączone ze sobą i służą do przewozu ludzi. Jest to pięć czółen połączonych z sobą. Każde czółno ma 5,75 metra długości i 45 centymetrów szerokości. Każda łódź wymoszczona jest gałązkami świerkowymi i może pomieścić 10 dorosłych osób lub 8 i 4 dzieci. Sterowanie takim zestawem prowadzi flisak, używając do tego długich drewnianych żerdzi.
- Trzy Korony to najwyższy szczyt po polskiej stronie Pienin. Pomimo swej nazwy, tworzy go pięć turni zbudowanych z wapieni. Każda turnia ma swoją nazwę:
– Okrąglica, najwyższa mierząca 952 metry turnia, na której szczycie znajduje się platforma widokowa. Platforma posiada barierki i może pomieścić 30 osób. Stojąc na niej, odczuwa się ciekawe wrażenie spotęgowane jej konstrukcją. Dolna część, na której się stoi zbudowana jest w formie ażurowej płyty przypominającej grube metalowe sito. Platforma tylko częściowo wsparta jest bezpośrednio na skale. Dzięki takiej konstrukcji wiele osób odczuwa strach, wchodząc na nią.
– Plaska Skała ma wysokość 950 metrów
– Nad Ogródki ma wysokość 940 metrów
– Pańska Skała mierząca 920 metrów
– Niżnia Okrąglica mająca wysokość 900 metrów
admin
