Rzeka Czarna Hańcza – płynie na terytorium dwóch krajów, Polski i Białorusi. W Polsce przemierza północno-wschodnią część kraju. Jest lewym dopływem Niemna.
1. Źródła Czarnej Hańczy znajdują się na północ od Jeziora Jegliniszki. Rzeka przepływa przez najgłębsze jezioro w Polsce, Hańczę, polski „biegun zimna” czyli Suwałki oraz przez jezioro Wigry. Następnie łączy się z Kanałem Augustowskim i opuszcza terytorium Polski. Na terytorium Białorusi uchodzi do Niemna.
2. Całkowita długość rzeki wynosi 141,7 km. Na terenie Polski płynie na długości 107,8 km. Jest największym dopływem jeziora Wigry i jednocześnie jego jedynym odpływem. Stanowi również jedyny ciek wodny przepływający przez Suwałki.
3. Rzeka przepływa przez najstarszy park krajobrazowy w Polsce, czyli przez Suwalski Park Krajobrazowy, który powstał w 1976 r. Przemierza również rezerwat przyrody „Głazowisko Bachanowo”, gdzie znajduje się ok. 10 tys. głazów polodowcowych o obwodach od 0,5 do 8 m. Na trasie rzeki znajduje się również Wigierski Park Narodowy.
4. Czarna Hańcza od Bachanowa aż do przysiółka Turtul ma charakter rzeki górskiej. Szerokość rzeki nie przekracza na tym odcinku 250 m, a jej głębokość wynosi ponad 30 m. Na terenie rezerwatu „Głazowisko Bachanowo”, na kilometrowym odcinku od mostu do ujścia Kozikówki, wykazuje bardzo duży spadek – różnica poziomów to 24 m.
5. Przez środek doliny Czarnej Hańczy, na 3-kilometrowym odcinku między Bachanowem a przysiółkiem Turtul, przebiega oz turtulski, składający się z 13 wydłużonych pagórków. Na jednym z nich znajduje się siedziba Suwalskiego Parku Krajobrazowego.
6. Z przysiółka Turtul do Błaskowizn prowadzi 3,5-kilometrowa ścieżka edukacyjna „Doliną Czarnej Hańczy”. Na jej trasie można podziwiać formy polodowcowe, w tym wspomniany oz. Trasa kończy się w miejscu, gdzie z jeziora Hańcza wypływa rzeka Czarna Hańcza.
7. W Wigierskim Parku Narodowym wytyczony został szlak pieszy im. A. Patli. Przebiega między miejscowościami Sobolew i Wigry, w poprzek doliny Czarnej Hańczy. Na trasie, pomiędzy miejscowościami Leszczewek i Gawrych-Ruda, przerzucona jest kładka nad rzeką, dzięki której można obserwować roślinność charakterystyczną dla zabagnionych dolin rzecznych.
8. Wśród najważniejszych dopływów lewobrzeżnych Czarnej Hańczy znajdują się Marycha, Wierśnianka, Pawłówka, Wiatrołuża, Igorka, a wśród dopływów prawobrzeżnych Kalna, Kanał Augustowski, Maleszówka i Wołkuszanka.
9. Na Czarnej Hańczy wytyczony jest szlak kajakowy, którzy przebiega od jeziora Hańcza przez Wysoki Most, Frącki, Jałowy Róg, Płaską do Augustowa i jeziora Necko. Całkowita długość szlaku, łącznie z Kanałem Augustowskim, wynosi 98,5 km. Na Kanale kajakarze mają do pokonania 7 śluz.
Spływy Czarną Hańczą należy do najwspanialszych spływów kajkowych w Polsce.
10. Czarna Hańcza łączy się z Kanałem Augustowskim we wsi Rygol. Rzeka kieruje się stąd na wschód, gdzie po 10 km dociera do śluzy Kurzyniec i przejścia granicznego z Białorusią.
11. Wśród ryb zasiedlających Czarną Hańczę znajduje się m. in. karaś srebrzysty, płoć, krąp, słonecznica, strzebla potokowa, piskorz, ukleja, szczupak, troć jeziorowa, pstrąg potokowy, okoń, ciernik i miętus.
12. Czarna Hańcza została wybrana Rzeką Roku 2016 Klubu Gaja. Do internetowego konkursu zgłosiła ją Podlaska Regionalna Organizacja Turystyczna. Rzeka otrzymała ponad 5 tys. głosów. Konkurs na Rzekę Roku stanowi część programu Klubu Gaja – Zaadoptuj Rzekę.
admin
