Żnin – miasto w województwie kujawsko-pomorskim, 35 km od stolicy województwa – Bydgoszczy. Znajduje się pomiędzy Jeziorem Żnińskim Dużym i Jeziorem Żnińskim Małym, w regionie Pałuki. Zajmuje powierzchnię 8,35 km2 i zamieszkiwane jest przez ponad 13 tys. osób.
Żnin – Najważniejsze atrakcje
- Muzeum Ziemi Pałuckiej – w Magistracie z 1906 r., głównym budynku muzeum, prezentowane są wystawy poświęcone etnografii Pałuk i historii żnińskiego drukarstwa. Mieści się tu również Muzeum Sportów Motorowodnych. Baszta z zegarem kryje zbrojownię, tzw. Ławę Miejską, czyli salę narad radców miejskich i skarbiec miejski z wagą. Oddziały muzeum stanowią również ruiny zamku Mikołaja Nałęcza zwanego Diabłem Weneckiego i Muzeum Kolei Wąskotorowej. Pod muzeum podlega również Żnińska Kolej Wąskotorowa.
- Muzeum Kolei Wąskotorowej w Wenecji – w skansenie zobaczyć można m. in. 17 zabytkowych parowozów, z których najstarszy pochodzi z 1899 r. Wśród eksponatów znajdują się ponadto wagony o różnym przeznaczeniu, drezyny ręczne i motorowe oraz infrastruktura kolejowa w postaci zabytkowej poczekalni, budki dróżnika ze szlabanem, torowisk z rozjazdami i zwrotnicami, żurawia wodnego przeznaczonego do uzupełniania wody w kotłach czy obrotnica do zmiany kierunku jazdy.
- Żnińska Kolej Wąskotorowa – pierwsze odcinki kolei zostały otwarte już w 1894 r. Łączyły Żnin z Rogowem i Ośnem oraz z Gąsawą i Szelejewem. Obecnie trasa kolei prowadzi ze Żnina przez Wenecję Ośrodek, Wenecję Muzeum i Biskupin do Gąsawy. Obejmuje też trasę powrotną do Żnina. Sezon turystyczny w 2022 r. trwa od 30 kwietnia do 4 września.
- Kościół pw. św. Marcina – powstał w XIV w. w stylu gotyckim, a następnie został przebudowany i rozbudowany w XVI w. Stanowi najstarszy zabytek Żnina. Wyposażenie wnętrza pochodzi głównie z XVII i XVIII w. Na uwagę zasługuje m. in. wczesnobarokowa Grupa Ukrzyżowania z XVII w. czy też posąg św. Katarzyny ze Sieny z końca XVII w.
- Jezioro Małe Żnińskie – oferuje możliwość skorzystania ze sprzętów wodnych, takich jak rowery wodne, kajaki, deski SUP. Można się również wybrać w rejs statkiem wycieczkowym „Venezia” lub skorzystać z oferty przejazdu motorówką oraz przejazdu na bananie bądź na kole wodnym. Nad brzegiem jeziora znajduje się promenada oraz dwa pomosty. Atrakcję stanowi plaża miejska z kąpieliskiem oraz wodny plac zabaw.
- Silverado City w Bożejewiczkach – kompleks rozrywkowy, który zorganizowany jet w klimacie westernowym. Wśród atrakcji znajduje się fort z wojny secesyjnej, wioska indiańska, więzienie i biuro szeryfa, domek dr Quinn, bank, chata trapera i kowala czy saloon. Można spróbować swoich sił na strzelnicy, zabawić się w poszukiwacza złota, odbyć konną przejażdżkę czy przejechać się kolejką Union Pacific. Na najmłodszych czeka Miasteczko Urwisów, Farma Dmuchańców i Mini Zoo.
- Żnin jest znany ze sportów motorowodnych i to nie tylko dlatego, że znajduje się tu wspomniane Muzeum Sportów Motorowodnych. Na Jeziorze Żnińskim Małym organizowane są mistrzostwa Polski, Europy, a nawet świata. Pierwsze zawody motorowodne, Mistrzostwa Polski, zostały tu zorganizowane w 1979 r. W 2022 r. odbyły się Mistrzostwa Europy w Formule 250.
- Jesień na Pałukach – jest to jedna z najstarszych i największych imprez ludowych w północnej Polsce. Podczas jej trwania odbywa się zjazd twórców ludowych, który po raz pierwszy miał miejsce w 1966 r. Na imprezę przyciąga ponadto przegląd kapel i zespołów ludowych, a także odbywa się Jarmark Sztuki Ludowej.
Żnin – krótko historycznie
Ślady osadnictwa w okolicach Żnina datowane są na 9000-8000 p.n.e. Ludność zajmowała się wówczas rybołówstwem, myślistwem i zbieractwem. Od 4200 do 1700 p.n.e. zaczęli się osiedlać rolnicy, o czym świadczą odnalezione na terenie Żnina ślady kultury lendzielskiej i ceramiki sznurowej. W epoce brązu oraz w początkach epoki żelaza rozwinęła się kultura łużycka, a ślady osady odnaleziono w rejonie obecnej ulicy Szkolnej i Jeziora Żnińskiego Małego. Na przełomie tysiącleci przebiegał tędy szlak bursztynowy.
We wczesnym średniowieczu nastąpił dalszy rozwój, o czym świadczą ślady 14 osad z tego okresu, znalezionych na terenie dzisiejszego miasta. W początkach XI w. układ przestrzenny Żnina obejmował gród i podgrodzie na półwyspie oraz targ z gospodą i miejscem kultu na Ostrowie. Żnin pełnił ważną funkcję militarną, a także administracyjną. Najstarszy dokument, w którym znajduje się wzmianka o Żninie, to pochodząca z 1136 r. Bulla Gnieźnieńska. Świadczy ona o przechodzeniu Żnina pod własność kościoła.
Prawa miejskie Żnin otrzymał w 1263 r. W 1331 r. oddział krzyżacki zniszczył kompletnie miasto, włączając w to siedzibę arcybiskupią. W 1343 r. rozpoczęto w związku z tym budowę murów obronnych. W XV w. powstała słynna żnińska baszta, a samo miasto pełniło funkcję jednego z najważniejszych ośrodków w Wielkopolsce. Od XVII w. pożary, choroby i wojny powodowały obniżenie statusu miasta. W 1774 r. Żnin przyłączony został do Prus, z wyjątkiem lat 1807-1815, kiedy to stanowił część Wielkiego Księstwa Warszawskiego.
Wiek XIX przyniósł rozwój przemysłu i towarzystw kulturalno-oświatowych. Powstała kolej wąskotorowa na potrzeby cukrowni, a także kolej normalnotorowa umożliwiająca dalekie połączenia. Po I wojnie światowej, w 1919 r. Żnin znalazł się z powrotem na terytorium Polski. W XX-leciu międzywojennym powstała elektrownia, a w mieście rozwijała się działalność drukarni Krzyckich, która wydawała m. in. popularne czasopisma. W czasie II wojny światowej miasto zajęli Niemcy, którzy zmienili jego nazwę na Dietfurt. W 1945 r. Żnin znalazł się ponownie na terytorium Polski.