Zamek w Malborku – zamek rezydencyjno-obronny, który został wzniesiony przez zakon krzyżacki. Znajduje się na prawym brzegu Nogatu, w Malborku, w województwie pomorskim. Ta majestatyczne budowla, dzięki swoim rozmiarowi oraz niezwykle ciekawej historii zaliczana jest do najciekawszych miejsc w Polsce.
1. Zamek w Malborku zajmuje powierzchnię ponad 22 hektarów. Jest największym i najwspanialszym zamkiem w Polsce.
2. Początki budowy związane są z powstaniem zamku komturskiego na przełomie XIII i XIV w. Po przeniesieniu w 1309 r. do Malborka siedziby wielkiego mistrza rozpoczęła się rozbudowa, w wyniku której powstał Zamek Wysoki i Zamek Średni. W XIV w. i w I poł. XV w. powstał Zamek Niski, zwany Przedzamczem.
3. Twierdza została zajęta przez wojska polskie w trakcie wojny trzynastoletniej, w czerwcu 1457 r. W kolejnych wiekach brak odpowiednich funduszy na utrzymanie zamku przyczynił się do jego zaniedbania. W latach 1652-1772 obiektem zajmował się zakon jezuitów, dla których w latach 1756-1767 wybudowane zostało kolegium.
4. We wrześniu 1772 r. zamek zajęły wojska pruskie, które zaczęły prowadzić prace budowlano-rozbiórkowe. Niszczenie zabytkowej budowli zostało zaprzestane dopiero po ukazaniu się w berlińskiej gazecie w 1803 r. listu studenta Maxa von Schekedforfa. Jego protest wpłynął na przygotowanie w 1804 r. listu gabinetowego zakazującego dalszej rozbiórki.
5. W 1816 r. powołany został Zarząd Odbudowy Zamku w Malborku. W XIX i XX w. wykonanych zostało szereg prac, mających na celu przywrócenie początkowego wyglądu budowli. Jedną z najjaśniejszych postaci był architekt Konrad Emmanuel Steinbrecht, któremu zamek w Malborku zawdzięcza skrupulatne odwzorowanie pierwotnych założeń.
6. 1 maja 1933 r. na zamku w Malborku pojawiła się flaga III Rzeszy, a sam obiekt stał się miejscem częstych uroczystości z udziałem wysoko postawionych funkcjonariuszy partii nazistowskiej. W czasie II wojny światowej odbywały się tu ślubowania młodzieży z Hitlerjugend i żołnierzy wyruszających na front wschodni.
7. Podczas walk wojsk niemieckich z Armią Czerwoną w 1945 r. zamek doznał poważnych uszkodzeń, które objęły przede wszystkim wschodnią część obiektu.
Po wojnie zamkiem zarządzało początkowo Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, które podjęło się pierwszych prac zabezpieczających i porządkowych. Później opiekunem obiektu zostało PTTK, które kontynuowało remont. Największy wpływ na odrestaurowanie obiektu miał powstały pod koniec lat 50. Społeczny Komitet Odbudowy Zamku, który utworzyli miejscowi działacze kulturalni.
8. Muzeum Zamkowe czynne jest przez cały tydzień w godz. 9-16. Trasa historyczna dostępna jest od wtorku do piątku w godz. 9-15 (ostatnie wejście o godz. 13) oraz w soboty i niedziele w godz. 9-16 (ostatnie wejście o godz. 14). Trasa zielona dostępna jest w poniedziałki w godz. 9-16, od wtorku do piątku w godz. 13.15.-16.00 (ostatnie wejście o godz. 15.00) oraz w soboty i niedziele w godz. 14.15-16.00 (ostatnie wejście o godz. 15.00)
9. Trasa historyczna obejmuje zwiedzanie całego zamku (Trasa zielona i najbardziej reprezentacyjne wnętrza zamku). Trasa zielona obejmuje zwiedzanie części Przedzamcza, przejazdów bramnych, dziedzińców Zamku Średniego i Wysokiego, kaplicy św. Anny, tarasów wraz z ogrodem wielkich mistrzów, fosy i międzymurza. Zwiedzanie odbywa się z przewodnikiem lub audioprzewodnikiem.
10. Na Trasie historycznej bilet normalny kosztuje 60 zł, a ulgowy 40 zł. Na Trasie zielonej bilet normalny kosztuje 20 zł, a ulgowy 15 zł. Poniedziałek jest dniem bezpłatnego zwiedzania. Dostępna jest wówczas tylko Trasa zielona i obowiązuje opłata za audioprzewodnik w wysokości 10 zł.
11. Zwiedzanie całego zamku trwa około 3,5 godz. z przewodnikiem oraz 2,5 godz. z audioprzewodnikiem. Można fotografować i nagrywać na własny użytek, bez używania lampy błyskowej. Bilety na zwiedzanie można zakupić w kasach biletowych, w znajdujących się na ich terenie biletomatach oraz online.
12. Zbiory znajdujące się na zamku obejmują m. in. kolekcje bursztynu, ceramiki, ekslibrisu, kafli, malarstwa, mebli, militariów, rzeźby, tkanin czy witraży. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują XIV-wieczne policzki ław, jedyne zachowane ruchome wyposażenie, które pozostało po obecności Krzyżaków na zamku.
13. Ciekawostką Wielkiego Zamku jest cela Witold, której nazwa pochodzi od wielkiego księcia litewskiego. On sam jednak nigdy tu nie przebywał. Na zamku więziony był jednak jego ojciec, Kiejstut. Według legendy uciekł on z celi dzięki pomocy służącego krzyżackiego pochodzenia litewskiego.
14. Zamek Wysoki, poza celą Witold, obejmuje również m. in. kuchnię konwentu, wieżę Gdanisko, która należy do najstarszych budynków na zamku, kościół zamkowy pw. NMP ze Złotą Bramą wykonaną pod koniec XIII w., kaplicę św. Anny, gdzie w krypcie pod podłogą spoczywają wielcy mistrzowie czy refektarz konwentu, czyli dawną jadalnię.
15. Zamek Średni obejmuje m. in. Wielki Refektarz, największe pomieszczenie części świeckiej zamku, kuchnię i izbę kuchmistrza, piwnice pod Pałacem Wielkich Mistrzów, wystawę broni i uzbrojenia, na którą składa się ponad 600 eksponatów czy średniowieczny system grzewczy zamku.
16. Pałac Wielkich Mistrzów obejmuje m. in. kancelarię, salę Królewiecką, letni refektarz, stanowiący najwspanialszą salę pałacu czy prywatną kaplicę wielkich mistrzów.
17. Zamek w Malborku został wpisany w 1949 r. do rejestru zabytków, a w 1994 r. został uznany za pomnik historii. Od 1997 r. znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.
admin
