W średniowiecznej Polsce podział administracyjno-terytorialny stanowiły kasztelanie. Lublin i ziemia lubelska stanowiły kasztelanię lubelską, a sam gród lubelski był najważniejszym jej ośrodkiem. I tym sposobem wzniesiony na lubelskim wzgórzu zamek był siedzibą najwyższego średniowiecznego dostojnika na tym terenie.
1. Początki budowy zamku królewskiego w lublinie datowane są na XII wiek i rządy księcia Kazimierza Sprawiedliwego. Pierwszy zamek był drewniany i z biegiem lat stopniowo poszczególne elementy zmieniane były na murowane
2. Wieża lubelskiego zamku wzniesiona została najprawdopodobniej w II połowie XIII wieku i co do dokładnej daty jej powstania nie ma jednoznacznych dokumentów. Niewątpliwie była pierwszym murowanym elementem późniejszego murowanego zamku. Początkowo spełniała podwójną rolę i była budowlą obronno-mieszkalną czyli był to typowy donżon, w czasie pokoju mieszkalny, a w czasie wojny obronny element fortyfikacji.
3. Wieża zamkowa została wzniesiona w stylu romańskim. Średnica wieży wynosi około 15 metrów, aj jej dolne mury mają 3,5 metra grubości. Wieża posiada 3 kondygnacje naziemne i jedną piwniczną. Według zapisków do XVIII wieku miała 4 kondygnacje naziemne.
4. Architektonicznie wieża praktycznie od początku swojego istnienia niewiele została zmieniona.
5. Na terenie zamku zbudowany został także murowany kościół. Kościół pod wezwaniem Trójcy Świętej wzniesiono najprawdopodobniej w XIV wieku utrzymując styl gotycki. Kościół posiada bardzo unikalne na skalę światową malowidła pochodzące z początków XV wieku i zachowane do dziś w bardzo dobrym stanie.
6. Na przestrzeni wieków zamek ulegał wielu zniszczeniom spowodowanym licznymi wojnami, a największe zniszczenia powstały za czasów wojny ze Szwedami.
7. Częściowa odbudowę zamku nastąpiła dopiero w połowie XVIII wieku z inicjatywy Jakuba Zamojskiego, a następnie Wincentego Potockiego sprawowali oni urzędy starostów.
8. Z inicjatywy Stanisława Staszica w latach 1823-1826 na terenie wzgórza zamkowego wzniesiono budynek w stylu neogotyku angielskiego z przeznaczeniem na więzienie Królestwa Polskiego.
9. Ogólnie to można stwierdzić, że niemal przez połowę swojego istnienia zamek lub poszczególne jego elementy mają niechlubną historię, gdyż przez wiele lat przeznaczone były na więzienie.
10. Na terenie zamku znajduje się słynny obraz Jana Matejki „Unia lubelska” namalowany dla upamiętnienia 300. rocznicy unii Polsko-Litewskiej. Unia zawarta została podczas sejmu walnego w Lublinie w roku 1569. Była to najważniejsza z trzech unii zawartych pomiędzy Koroną Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Unia ta ostatecznie zamykała proces jednoczenia się Polski i Litwy.
admin
