Do niedawna rejon warmińsko-mazurski cieszył się zasłużoną renomą półdzikiego obszaru Polski. Dzięki temu zachowało się na Warmii i na Mazurach wiele miejscowości, które pomimo obecnej mody na Mazury, zachowało ciszę i spokój niezmąconą najazdem gromad wczasowiczów.
Jednym z takich miejsc jest Pasym, niewielkie miasteczko na drodze ze Szczytna do Olsztyna. Pasym położony jest na historycznych Mazurach. Małe miasteczko w którym życie mieszkańców jest pozbawione wielkomiejskiego pędu. Nie bez przyczyny jest to kolejne miasto z tego rejonu odpowiadające warunkom wyznaczonym przez Ruchu Cittàslow.
Pasym – Najważniejsze zabytki
1. Ratusz – wybudowany w latach 1854-1855 neogotycki budynek z niewysoka wieżą. Budynek jest dwukondygnacyjny z wysoką piwnicą, zbudowany został na planie prostokąta. Styl budowli neogotycki, wieża nawiązuje do stylu renesansowego.
2. Pozostałości murów obronnych – niewielkie fragmenty dawnych fortyfikacji miejskich pochodzące z XIV wieku.
3. Kościół ewangelicko-augsburski – zbudowany w pierwszej połowie XV wieku. Kilkukrotnie przebudowywany, od 1525 roku jest miejscem kultu wiernych kościoła ewangelicko-augsburskiego.
4. Zespół młyński – budowla wzniesiona w 1903 roku rozbudowana w 1921 stanowi ciekawy przykład dawnej zabudowy przemysłowej.
5. Wieża ciśnień – budowla wzniesiona w latach 1910-1911 związany z budową wodociągów miejskich.
6. Stara zabudowa miejska – w różnych punktach miasta spotkać można wiele budynków pochodzących z kończ XVIII i początków XIX wieku.
7. Cmentarz ewangelicki – stara pochodząca z XVII wieku nekropolia ewangelicka z ciekawymi grobowcami i zabytkową kaplicą.
Inne atrakcje Pasymia
Wokół Pasymia znajduje się kilka jezior między innymi: jezioro Kalwa, Leleskie, Kośno, Malszewskie, Gromskie. Wszystkie te zbiorniki wodne stanowią bardzo dobrą bazę do wypoczynku jak również są idealnym miejscem dla zwolenników wędkarstwa.
Krajobrazy okolic Pasymia wykorzystywane były i są przez filmowców kręcących na ich obszarze filmy. Między innymi w Pasymiu nakręcony został film „Cudownie Ocalony” z kultową rolą Mariana Opani.
Ruchu Cittàslow
Organizacja non-profit założona w 1999 roku we Włoszech. Głównym celem tego ruchu jest oparcie się totalnej globalizacji, wspieranie miejscowej ludności, dbałość o miejscową kulturę, kuchnię, gospodarkę. W ramach ruchu promowane są miejscowe produkty, zwyczaje, kuchnia, kultywowane w miastach stowarzyszonych. Główną idę jest rozwój w zgodzie z dobrostanem środowiska ludzkiego i naturalnego danego miejsca. O uczestnictwo w tym ruchu mogą ubiegać się miasta nie przekraczające 50 tysięcy mieszkańców i spełniające obowiązujące założenia. Miejsca te mają również za zadanie rozwój zrównoważonej turystyki w celu uniknięcia „turystycznego zadeptania”.
Pasym jest takim miastem i znajduje się w towarzystwie kilkunastu miast z terenów warmińsko-mazurskich wpisanych na listę Ruchu Cittàslow.
Pasym – krótko historycznie
Miasto zostało założone przez Krzyżaków w roku 1386. Wcześniej rejony te zamieszkiwane były przez pruskie plemiona. Najazd Krzyżaków w ramach chrystianizacji tych ziem podporządkował sobie te tereny i zaprowadził na nich swój porządek.
Na przestrzeni wieków losy Pasymia różnie się układały. Miasto było złupione przez najazd Tatarów. W czasie wojen napoleońskich stacjonowała tu armia Napoleona, a on sam miał w mieście swoją kwaterę.
W toku II wojny światowej Pasym został wyzwolony przez wojska radzieckie. Po zakończeniu wojny miasto znalazło się w granicach polskich. Ludność niemiecka została wysiedlona, a na jej miejsce przybyli przesiedleńcy polscy. Miasto na skutek dużych zniszczeń utraciło swoje znaczenie i zostało pozbawione praw miejskich. W roku 1997 miasto uzyskało ponownie prawa miejskie.
Przez wiele wieków rozwój Pasymia nie był imponujący ze względu na bliskość Szczytna i Olsztyna gdzie skupiały się główne ośrodki administracyjne i gospodarcze regionu.