Rzeka Bug – przepływa przez zachodnią Ukrainę, wschodnią Polskę i zachodnią Białoruś. Całkowita jej długość wynosi 772 km, co czyni Bug 4. najdłuższą rzeką w Polsce.
1. Źródła Bugu znajdują się w północnej części Wyżyny Podolskiej, na Ukrainie, w pobliżu wsi Werchobuż, należącej do obwodu lwowskiego i rejonu złoczowskiego. Źródliska usytuowane są na wysokości 311 m n.p.m.
2. Przez 363 km, na odcinku Gołębie-Niemirów, rzeka tworzy granicę rozdzielającą Polskę i Ukrainę oraz Polskę i Białoruś. Uchodzi do Narwi, w okolicach jeziora Zegrzyńskiego, na wysokości 75 m n.p.m.
3. Spływy Bugiem zaliczane są do najwspanialszych spływów kajakowych w Polsce.
4. Kolano Bugu, znajdujące się na 24,9 st. długości geograficznej wschodniej, stanowi najdalej wysunięty na wschód punkt Polski. Często można spotkać się z informacją, że punkt ten znajduje się w Zosinie. W rzeczywistości położony jest na terytorium Łuszkowa, w powiecie hrubieszowskim, w części wsi zwanej Komora.
5. Powierzchnia zlewni wynosi ponad 39 tys. km2. Największa część, 19,4 tys. km2, przypada na tereny w Polsce. Pozostałe leżą na Ukrainie – 10,8 tys. km2 oraz na Białorusi – 9,2 tys. km2.
6. Głównymi dopływami lewostronnymi są Pełtew, Udal, Bukowa, Huczwa, Wełnianka, Sołokija, Uherka, Włodawka, Krzna, Toczna, Cetynia, Liwiec i Grabar. Do głównych dopływów prawostronnych należą Ług, Muchawiec, Leśna, Nurzec i Brok.
7. Wśród miast położonych nad rzeką Bug znajdują się, usytuowane na Ukrainie, Czerwonogród i Sokal oraz zlokalizowane na terytorium Polski Włodawa, Terespol, Drohiczyn, Brok i Wyszków. Listę uzupełnia białoruskie miasto Brześć.
8. Bug, według Rozporządzenia Rady Ministrów z 2002 r. ws. klasyfikacji śródlądowych dróg wodnych, ma klasę żeglowną Ia. Oznacza to, że jest drogą wodną o znaczeniu regionalnym, o najniższej randze. Bug stanowi szlak wodny od ujścia rzeki Muchawiec do ujścia do rzeki Narew.
9. Rzeka stanowi szlak żeglugowy od Niemirowa do ujścia. Długość szlaku wynosi 223 km. Trasa oznakowana jest tyczkami, a wzdłuż rzeki rozstawione są tablice z kilometrażem. Spływ na odcinku granicznym wymaga ustalenia ze Strażą Graniczną. Najlepiej skorzystać na tej trasie z opcji zorganizowanych wypadów. Na odcinku Terespol-Brześć obowiązuje zakaz pływania.
10. Na 396 km Bug przepływa przy trójstyku granic Polski, Białorusi i Ukrainy. Trójstyk oznaczony jest obeliskami usytuowanymi na brzegach rzeki. Po polskiej stronie znajduje się w pobliżu wsi Dubnik.
11. Nazwa Bug została prawdopodobnie przejęta przez Słowian od germańskiego plemienia Gotów, które przemieszczało się w II i III w. n.e. z Pomorza nad Morze Czarne, m. in. wzdłuż Bugu. Germańskie ‘bougen’ oznacza ‘łuk, zagięcie’ i doskonale odzwierciedla kształt rzeki, tworzącej liczne zakola.
12. W latach 1775-1848 wybudowany został Kanał Dniepr-Bug, zwany Kanałem Królewskim. Łączy Dniepr poprzez Pinę, dopływ Prypeci z Wisłą przez Muchawiec, dopływ Bugu. De facto łączy więc Morze Czarne z Morzem Bałtyckim. Kanał swój początek ma w Kobryniu, a koniec w Duboju.
13. Podlaski Przełom Bugu jest mezoregionem geograficznym o powierzchni 673 km2. Obejmuje dolinę Bugu w miejscu, gdzie przecina on polodowcowe wysoczyzny. W zachodniej części regionu utworzony został w 1993 r. Nadbużański Park Krajobrazowy, a we wschodniej w 1994 r. Park Krajobrazowy Podlaski Przełom Bugu. Główną miejscowością regionu jest Drohiczyn.
14. Do 1962 r. panowało przekonanie, że to Narew jest dopływem Bugu. Większy średni przepływ w miejscu, w którym rzeki się łączą, ma bowiem Bug. W związku z tym ciek łączący jezioro Zegrzyńskie i Wisłę nazywany był Bugonarew. Nazwa Narew funkcjonuje od 1963 r. i jest zgodna z zarządzeniem nr 119 Prezesa Rady Ministrów z 27 grudnia 1962 r.
15. Nazwa rzeki występuje w zagadce ortograficznej „Dałby Bóg, żeby buk przepłynął przez Bug”. Pojawia się również w wierszu Kazimierza Winnickiego „Buk, Bug i Bóg”.
16. Nad Bugiem, w Gnojnie i Wasilewie, kręcone były sceny do filmu „Nad Niemnem” z 1987 r. w reżyserii Zbigniewa Kuźmińskiego. Bug „zagrał” w nim rzekę Niemen. Plenery nad Bugiem były kręcone również do takich filmów jak „Kronika wypadków miłosnych” z 1985 r. „Panny z Wilka” z 1979 r, czy „Pierścionek z orłem w koronie” z 1992 r., wszystkie w reżyserii Andrzeja Wajdy.
17. Od 2011 r. wydawany jest magazyn „Kraina Bugu”. Prezentowani są w nich ludzie i miejsca powiązane z Bugiem oraz kultura, kuchnia i przyroda nadbużańska.
18. W Drohiczynie znajduje się Nadbużański Park Historyczno-Kulturowy „Bug-pogranicze kultur i religii”. Powstał w 2012 r. Ekspozycje prezentują zbiory archeologiczne, etnograficzne oraz związane z historią Drohiczyna. Park obejmuje również Muzeum Kajakarstwa oraz wystawę starych motocykli.
19. W Łazienkach Królewskich w Warszawie, na tarasie przed Pałacem na Wyspie, znajduje się rzeźba uosabiająca rzekę Bug. Ma postać leżącego, półnagiego mężczyzny z brodą i długimi włosami. Na głowie ma wieniec laurowy, a w ręku róg obfitości. Pod lewym ramieniem trzyma głowę byka, co symbolizuje kształt rzeki, a dokładnie zakole przypominające wygięte rogi tego zwierzęcia. Rzeźba wykonana jest z piaskowca. Po przeciwnej stronie stoi posąg przedstawiający Wisłę.
admin
