Bory Dolnośląskie – mezoregion w południowo-zachodniej Polsce, będący częścią Niziny Śląsko-Łużyckiej. Znajduje się na terenie województw lubuskiego i dolnośląskiego.
1. Bory Dolnośląskie tworzy jeden z największych zwartych kompleksów leśnych w Polsce. Zajmuje powierzchnię ok. 165 tys. ha. Do największych miast leżących na jego terenie zaliczają się Żary, Żagań i Zgorzelec.
2. Region ten został ukształtowany przez działalność lądolodu w czasie zlodowacenia środkowopolskiego, ok. 200 tys. lat temu.
3. Jako najwyższe wzniesienie Borów Dolnośląskich wymieniana jest Czartowska Góra. Wznosi się na wysokość 247 m n.p.m. Znajduje się w gminie Węgliniec, w pobliżu wsi Czerwona Woda.
4. Wśród flory występuje duże nagromadzenie gatunków roślin atlantyckich, które w Polsce spotykane są poza Borami jedynie na Pomorzu Zachodnim. Należą do nich m. in. wrzosiec bagienny, gałuszka kulecznica, przygiełka brunatna, rosiczka pośrednia czy paproć długosz królewski. Ciekawostką są ostatnie niżowe stanowiska sosny błotnej w Polsce. Ten reliktowy gatunek (wg niektórych podgatunek) z okresu polodowcowego rośnie w okolicach Węglińca.
5. W Borach Dolnośląskich występują licznie jelenie, sarny, dziki, lisy i zające. Spotkać można również m. in. jelonka rogacza, wydrę, gniewosza plamistego, wilka, bobra, cietrzewia, głuszca czy sóweczkę. Wyraźnie zaznacza się ponadto udział ptaków wodno-błotnych, takich jak żurawie, bąki, bekasy, gęgawy, cyraneczki, gągoły i inne.
6. Wśród większych miejscowości położonych na terenie Borów Dolnośląskich można wymienić Bolesławiec, Chocianów, Chojnów, Gozdnicę, Iłowę, Małomice, Pieńsk, Przemków, Szprotawę, Węgliniec, Zgorzelec, Żagań i Żary. Największym miastem jest Żagań, z powierzchnią wynoszącą 40,38 km2.
7. Wśród głównych rzek przepływających przez Bory Dolnośląskie znajdują się Nysa Łużycka, Czerna Mała, Czerna Wielka, Kwisa, Bóbr, Szprotawa oraz Czarna Woda.
8. Teren Borów Dolnośląskich objęty jest różnorodnymi formami ochrony przyrody. Obszar wchodzi częściowo w skład Parku Krajobrazowego Łuk Mużakowa oraz Przemkowskiego Parku Krajobrazowego. Licznie występują rezerwaty przyrody, obszary chronionego krajobrazu i użytki ekologiczne.
9. Wśród rezerwatów przyrody warto wymienić Buczynę Szprotawską, jeden z największych rezerwatów przyrody w Polsce. Chronione są tu 160-letnie buczyny górskie i niżowe oraz popielica, gryzoń objęty w Polsce ochroną gatunkową. Ciekawostką są również obeliski poświęcone dawnym leśniczym. W pobliżu rezerwatu rósł 750-letni dąb szypułkowy „Chrobry”. W 2021 r. ogłoszono, że drzewo obumarło. Przyczyniło się do tego podpalenie z 2014 r.
10. Na terenie Borów Dolnośląskich znajdują się obszary pustynne. Najciekawiej prezentuje się Pustynia Kozłowska, składająca się z odsłoniętych piaszczystych wydm. Obejmuje ponad 20 ha. Do jej powstania przyczyniło się utworzenie w tym rejonie poligonu wojskowego dla artylerii, z którego początkowo korzystali Niemcy, a po II wojnie światowej, aż do 1992 r. żołnierze radzieccy.
11. Przez Bory Dolnośląskie przebiegają najlepiej zachowane fragmenty Wałów Śląskich. Jest to forma budowli ziemnej, ułożonej w pas potrójnych, a niekiedy pojedynczych i podwójnych wałów ziemnych. Jej wiek i przeznaczenie stanowiło przez długi czas tajemnicę. Wnioski z prowadzonych badań mówią iż był to prawdopodobnie pas graniczny miedzy księstwem głogowskim oraz księstwem żagańskim i księstwem jaworskim, powstały ok. XIV/XV w. Wały stanowią najdłuższy zabytek archeologiczny w Polsce.
12. W lasach przetrwały liczne budowle o charakterze militarnym. Znajduje się wśród nich zespół poniemieckich bunkrów ćwiczebnych, które powstały w latach 1933-1939. Wśród budowli poradzieckich na uwagę zasługuje tzw. bunkier atomowy pod Szprotawą, gdzie trzymano głowice atomowe.
admin
