Zamek Królewski na Wawelu – to zamek obronno-rezydencyjny, który wznosi się w Krakowie na Wzgórzu Wawelskim, tuż przy tzw. Zakolu Wisły. Przez wiele wieków zamieszkiwali na nim władcy Polski.
1. Zamek Królewski funkcjonuje jako odrębna jednostka na Wzgórzu Wawelskim. Drugą jest tzw. Katedra na Wawelu. Na Zamku prezentowane są wystawy stałe i sezonowe a także wystawy czasowe.
2. Obiekt funkcjonuje całorocznie. W różnych miesiącach różnie kształtują się godziny otwarcia. Ważny jest fakt, iż na bilecie większość ekspozycji ma wypisaną godzinę wejścia, do której należy się dostosować. Obowiązują dzienne limity wejść. Należy również zwrócić uwagę na to, że poszczególne ekspozycje nie są otwarte przez wszystkie dni w tygodniu. Ponadto niektóre z nich można zwiedzać wyłącznie z przewodnikiem. Dla innych można odpłatnie wypożyczyć dedykowane audioprzewodniki.
→ Spędzasz urlop w Grodzie Kraka ? Zobacz najlepsze atrakcje w Krakowie
3. W ramach ekspozycji stałych funkcjonuje 5 wystaw – Reprezentacyjne Komnaty Królewskie, Skarbiec Koronny i Zbrojownia, Sztuka Wschodu. Namioty tureckie, Wawel Zaginiony, Wawel Odzyskany.
4. Jednym z najcenniejszych eksponatów wśród zbiorów militariów jest pochodzący z XIII w. miecz koronacyjny Szczerbiec. Jest to jedyne insygnium zachowane z zespołów regaliów. Jako miecz koronacyjny użyty został po raz pierwszy przez Władysława łokietka w 1320 r. Do 1795 r. spoczywał on w Skarbcu Koronnym. Szczerbiec należy do najcenniejszych mieczy ceremonialnych w Europie.
5. Jednym z niedawno pozyskanych eksponatów jest młodzieńcza zbroja Zygmunta Augusta. Otrzymał ją w 1533 r. od Ferdynanda I Habsburga jako dar z okazji zaręczyn z jego córką Elżbietą. Zbroja cechuje się kunsztownym wykonaniem. Do tej pory przechowywana była na Węgrzech, jednak dzięki staraniom premiera Mateusza Morawieckiego premier Węgier Viktor Orbán w 2021 r. przekazał ją w na mocy dekretu Polsce. Zbroja eksponowana jest na wystawie Skarbiec Koronny.
6. Strop Sali Poselskiej zdobią wyjątkowe rzeźbione i polichromowane głowy osób przedstawiających różne stany społeczne. Stanowią jeden z nielicznych przykładów dawnego wystroju Zamku. Do obecnych czasów zachowało się ich jedynie 30 ze 193. Strop uległ niestety zniszczeniu, gdy na pocz. XIX w. Zamek zajęło wojsko austriackie.
7. Na Zamku przechowywany jest jedno ze słynnych dzieł Jana Matejki „Hołd Pruski”. Podarował je sam na malarz, a miało to miejsce na posiedzeniu Sejmu Krajowego we Lwowie 7 X 1882 r. Obraz zapoczątkował kolekcję dzieł sztuki na Zamku Królewskim.
8. Zamek Królewski na Wawelu występował w filmach dokumentalnych, krótkometrażowych i pełnometrażowych oraz w serialach. Wśród nich można wymienić takie produkcje jak „Królowa Bona”, „Bolesław Śmiały”, „Przyłbice i kaptury”, „Korona królów”, „Ocalić miasto” i „Kraków. Moje miasto”.
9. Pierwsza murowana budowla o charakterze rezydencjonalnym, której ślady odnaleziono na Wzgórzu Wawelskim, datowana jest na XI w. Na przełomie XI i XII w. powstał większy zamek obronny, który przez kolejne wieki był rozbudowywany i przebudowywany.
10. Zamek wielokrotnie trawiły pożary. Znacznych zniszczeń ogień dokonał w 1499 r., w 1536 r., w 1595 r., w 1649 r. oraz w 1702 r. Do dewastacji przyczynili się także najeźdźcy okupujący Zamek m. in. w trakcie potopu szwedzkiego, zaborów czy też II wojny światowej.
11. Powierzchnia Zamku Królewskiego wynosi 7040 m2. Mieści się w nim 71 sal wystawowych. Według danych szacunkowych ekspozycje każdego roku zwiedza ok. 1 mln turystów.
Wawel jest jednym z najwspanialszych zamków w Polsce.
12. Na wawelskim Zamku znajduje się zejście do tzw. Smoczej Jamy. Jest to jaskinia krasowa, w której wytyczono trasę turystyczną o długości 82 m. Według legendy miał ją zamieszkiwać straszliwy smok, od którego Kraków uwolnił Szewczyk Dratewka.
13. Ostatnim królem Polski rezydującym na wawelskim Zamku był Zygmunt III Waza. W 1606 r. przeniósł się wraz ze swoim dworem do Zamku Królewskiego w Warszawie.
14. Wśród słynnych eksponatów przechowywanych na Zamku znajdują się tzw. arrasy wawelskie. Zostały wykonane i sprowadzone do Krakowa z Brukseli w XVI w. na zamówienie Zygmunta II Augusta. Tkane są z wełny, jedwabiu, złotych i srebrnych nici. Do czasów obecnych zachowało się 138 sztuk.
15. W zasobach Biblioteki Zamku Królewskiego przechowywany jest inkunabuł „Liber chronicarum” Hartmanna Schedla pochodzący z 1493 r., w którym znajduje się najstarszy widok Krakowa, łącznie z Kazimierzem i Kleparzem.
admin
