Twierdza Wisłoujście w Gdańsku – znajduje się w dzielnicy Przeróbka, przy ul. Stara Twierdza 1. Jest to najstarsza fortyfikacja nadmorska w Polsce.
1. Nazwa obiektu nawiązuje do czasów, gdy ujście Wisły znajdowało się w bliskiej odległości od twierdzy (w 1840 r. Wisła znalazła dla siebie nowe ujście). Położenie budowli zapewniało możliwość kontroli nad portem w Gdańsku.
2. Pierwsze wzmianki o drewnianej twierdzy pochodzą z XIV w. Istnieją przesłanki jakoby już wcześniej istniał tu budynek strażnicy.
3. Murowana wieża powstała w 1482 r. Poza znaczeniem militarnym do 1758 r. pełniła również funkcję latarni morskiej. W latach 1518-1521 wokół wieży powstały drewniane umocnienia. Stanowiło to zalążek przyszłej twierdzy.
4. W latach 80. XVI w. drewniane umocnienia zostały zastąpione przez czterobastionowy fort carré, zbudowany z cegieł i umocniony ciosami kamiennymi. Na bastionach umieszczone zostały działa. Fort był otoczony fosą z wodą, nad którą opuszczany był zwodzony most. W latach 1624-1626 dla osłony fortu dobudowano Szaniec Wschodni, który składał się z 5 bastionów ziemnych i fosy. Po drugiej stronie Wisły powstał identyczny Szaniec Zachodni.
→ Zwiedzasz Gdańsk ? Zobacz najlepsze atrakcje w Gdańsku
5. Od lat 20. XIX w. twierdza była wykorzystywana jako więzienie polityczne dla działaczy politycznych i powstańców. Przetrzymywani byli tu m. in. Walenty Stefański, Józef Chociszewski, Ignacy Danielewski czy Aleksy Prusinowski.
6. W 1914 r. teren Twierdzy Wisłoujście został przyłączony do Gdańska. W XX-leciu międzywojennym fort był wykorzystywany jako baza klubów żeglarskich i osiedle mieszkaniowe. W czasie II wojny światowej mieściły się tu magazyny Kriegsmarine oraz szpital polowy. W 1945 r. obiekt uległ niemal całkowitemu zniszczeniu.
7. Twierdza wielokrotnie w historii wypełniała swoją powinność militarną. Po raz pierwszy obroniła się podczas oblężenia Gdańska przez króla Stefana Batorego w 1577 r. Twierdzy nie udało się również zdobyć wojskom Karola X Gustawa podczas potopu szwedzkiego. Od 1623 r. przy twierdzy stacjonowała polska królewska flota wojenna, która w 1627 r. stoczyła ze Szwedami bitwę pod Oliwą. W 1734 r. twierdza przeżywała oblężenie podczas wojny o sukcesję polską. Miasto skapitulowało i do 1736 r. twierdza była obsadzona żołnierzami rosyjskimi. W 1807 r. oblężenie Gdańska prowadził Napoleon Bonaparte. Miasto zostało poddane, jednak sama twierdza nie została zdobyta. W 1813 r. twierdza odparła wojska rosyjskie. W 1814 r. musiała się poddać w związku z kapitulacją miasta.
8. Obecnie Twierdza Wisłoujście jest oddziałem Muzeum Gdańska. Można ją zwiedzać od maja do września. Prezentuje historię obiektu. Odbywają się tu ponadto rekonstrukcje historyczne i warsztaty rzemiosł dawnych.
9. Od 2018 r. na terenie Twierdzy Wisłoujście organizowany jest festiwal muzyki elektronicznej „Wisłoujście”. Odbywają się również inscenizacje będące rekonstrukcjami bitew, jakie rozgrywały się tu w przeszłości.
10. Ciekawostką związaną z twierdzą jest fakt, iż znajduje się tu jedno z największych zimowisk nietoperzy w województwie pomorskim. Najliczniej występującymi gatunkami są nocek Natterera, nocek rudy oraz nocek łydkowłosy.
admin
