Gdyby zastanowić się, czy są jeszcze na Ziemi miejsca, które uchroniły się przed zakusami ludzkiej cywilizacji, to kilka można by jeszcze wskazać. Niewątpliwie jednym z takich miejsc jest obszar występowania tundry.
1. Tundra jest to obszar najbardziej na północ wysuniętych skrawków ziemi. Według definicji encyklopedycznej jest to bezdrzewna formacja roślinna występująca na półkuli północnej z bardzo surowymi warunkami klimatycznymi charakterystycznymi dla obszaru okołobiegunowego.
2. Ze względu na występowanie tundrę dzieli na obszar eurazjatycki i kanadyjski. Część Eurazji pokryta tundrą to ponad 3 miliony kilometrów kwadratowych. Część kanadyjska obejmuje tereny rozciągające się od cieśniny Beringa po Labrador, zahaczając także o wybrzeża Grenlandii.
3. Bardzo specyficzny rodzaj tundry występuje także częściowo na Islandii. Wyspa ta w znacznej części pokryta jest lodem, a w miejscach wolnych od lodu występuje bardzo dużo wulkanów. Między tymi dwoma obszarami spotkać można pasy lądu odpowiadające definicji tundry.
4. Nad tundrą jest bardzo niskie położenie Słońca, co sprawia, że mamy tam do czynienia ze zjawiskiem nocy polarnej. Występuje ona podczas zimy i towarzyszą je zjawiska określane jako zorza polarna. Najintensywniej występuje to w styczniu i lutym. Nocy polarnej nie towarzyszą tak zwane „Egipskie ciemności”. Światło dzienne dociera w ograniczonej ilości, powodując powstawanie półzmroku.
5. Dzień polarny w oczywisty sposób jest przeciwieństwem nocy polarnej. Położenie Ziemi względem Słońca sprawia, że na półkuli północnej Słońce nie zachodzi.
6. Zjawiska nocy i dnia polarnego, oraz towarzyszące im bardzo niskie temperatury, sprawiają, ze świat flory i fauny na terenach tundry jest bardzo specyficzny i ubogi.
7. Jeśli komuś zamarzy się chodzenie po czubkach drzew, może tego dokonać na niektórych terenach wchodzących w skład tundry. Typowych drzew tam nie ma, a jedyne formy miejscowo występujące to drzewa karłowate. Bardzo charakterystyczna dla tundry jest np. brzoza karłowata, która bardziej przypomina płożący się krzew niż drzewo. Oprócz brzozy spotkać tu można także wierzbę karłowatą. Wysokość tych karłowatych drzew w zasadzie mieści się w przedziale między 20 a 75 centymetrów. Te fakty sprawiają, że człowiek może bardzo łatwo przechadzać się po wierzchołkach wymienionych drzew.
8. Standardowo tundrę podzielić można na 4 rodzaje: lasotundrę, tundrę krzewinkową, tundrę mszysto-porostową, tundrę arktyczną.
9. Lasotundra to praktycznie obszar graniczny pomiędzy tajgą a tundrą. Drzewa tam występujące są coraz mniejsze i w coraz mniejszych ilościach. Pas ten kończy się w miejscach przechodzenia w tundrę właściwą. Coraz większe połacie terenu pozbawione drzew zaczynają stopniowo pokazywać się wraz z przemieszczaniem się coraz bardziej na północ.
10. Tundra krzewinkowa zajmuje pasy południowej granicy tundry właściwej. Ze względu na stosunkowo łagodny klimat oceaniczny sprzyja bardzo ciekawemu układowi roślinności. Dzieli się ona na najwyższe krzewinki, niższe krzewinki i na samym dole mchy i porosty. Najwyższa roślinności tej tundry występuje w pobliżu rzek. Jednak jej wysokość rzadko przekracza 1,5 metra. Im dalej od rzek tym staje się niższa.
11. Tundra mszysto-porostowa obejmuje tereny północne tundry właściwej. W miejscach bardziej wilgotnych, torfowych występują mchy. W miejscach suchych sporo jest różnego rodzaju porostów.
12. Torfowiska to również bardzo ciekawy obszar tundry. W odróżnieniu od swoich braci z terenów poniżej tundry, torfowiska w strefach okołobiegunowych są bardzo duże i bardzo płytkie. Ich głębokość rzadko przekracza 0,7 metra. Najczęściej mieści się w przedziale między 0,5-0,7 metra.
13. Zwierzęta występujące na terenie tundry to głównie bezkręgowce. Ssaki w tundrze to głównie lemingi i różnego rodzaju gryzonie. Do ciekawostek zaliczyć należy fakt, że co kilka lat na terenie tundry dochodzi do masowego wzrostu populacji różnych gryzoni. Fakt ten sprawia, że niszczona jest duża część i tak skąpej na tym obszarze roślinności.
Na terenie tundry kanadyjskiej spotkać można piżmowoła arktycznego. Jest to jak na warunki tundry największy ssak tam żerujący. Jego masa dochodzi u dorosłych osobników nawet do 500 kilogramów. Największym zagrożeniem dla piżmowoła są ludzie, którzy upodobali sobie polowanie na nie w celu zdobycia bardzo efektownego trofeum. Dziś populacja tych potężnych ssaków objęta jest ścisłą ochroną i wynosi około 125 tysięcy osobników.
14. W tundrze występuje też wielu drapieżców, do których zaliczyć należy, wilki, lisy, niedźwiedzie grizzly, niedźwiedzie polarne. Inne ssaki to głównie udomowione i dziko żyjące renifery, zające. Spotkać tu można także sporo ptaków, zwłaszcza w terenach południowych.
15. Najważniejszymi mieszkańcami tundry są ludzie. Ludy tu zamieszkujące od lat przystosowały się do ciężkich warunków życia i zupełnie swobodnie dają sobie radę nawet w ekstremalnych momentach. W europejskiej części tundry spotkać można Lapończyków, Karelów. W części azjatyckiej główne plemiona to Jakuci, Ewenkowie, Chantowie, Dołganie, Nganasanie, Jukagirzy, Czukcze. W kanadyjskiej części tundry, oprócz traperów i niektórych zapuszczających się tu Indian, główną ludność stanowią Inuici błędnie przez wielu nazywani są Eskimosami.
admin
