Torpedownia w Gdyni – określenie to odnosi się zwyczajowo do całego ośrodka badawczego, a nie tylko miejsca próbnych strzelań, a w przypadku Gdyni do dwóch niezależnych kompleksów – w Babich Dołach i na Oksywiu.
1. Torpedownia powstała podczas II wojny światowej jako niemiecki ośrodek badawczy oraz poligon torpedowy. W Gdyni składają się na nią dwa kompleksy – Torpedowaffenplatz Hexengrund w Babich Dołąch (wówczas w Babim Dole), pracujący dla Lufwaffe i Torpedo Versuchsanstalt Oxhöft na Oksywiu, pracujący dla Kriegsmarine.
2. Oksywska torpedownia rozpoczęła działalność w 1940 r., natomiast w Babich Dołach w 1942 r. Działalność zakończyła się wraz z ewakuacją Niemców z Kępy Oksywskiej 5 kwietnia 1945 r.
3. Każda z torpedowni posiadała halę montażową, pomieszczenia techniczno-inżynierskie, warsztaty i elektrownie na brzegu oraz właściwe torpedownie czyli wyrzutnie torped z wieżą obserwacyjną, oddalone od brzegu o kilkaset metrów i połączone z nim pomostem.
4. W Babich Dołach testowane były torpedy lotnicze, zrzucane z samolotów, natomiast na Oksywiu torpedy akustyczne.
5. Pomiędzy torpedowniami Niemcy zbudowali kolejkę wąskotorową. Nazwali ją Kaszubskim Ekspresem (Kaschubenexpreß). Służyła do transportu ładunków. Z kolejki pozostał jedynie wagonik transportowy. Można go zobaczyć na wystawie w schronie przeciwlotniczym znajdującym się przy ul. Morskiej 189 w Gdyni-Leszczynkach.
6. Torpedownia w Babich Dołach po wojnie popadała w coraz większą ruinę. Infrastruktura była co prawda wykorzystywana do lat 80. XX w. jako akwen do ćwiczeń dla wojskowych płetwonurków, ale nikt o nią nie dbał ani jej nie remontował. Pomost wykorzystywany był również przez turystów i żeglarzy. W latach 90. XX w. został ostatecznie wysadzony.
7. Torpedownia na Oksywiu została zaadaptowana przez polskie wojsko. Do lat 80. XX w. wykonywano tu próbne strzelania torped. Od lat 60. XX w. powstawały tu stacje kontrolno-pomiarowe służące minimalizacji pól fizycznych okrętów. Miejsce to służy również do szkoleń dla Ośrodka Szkolenia Nurków i Płetwonurków Wojska Polskiego. Oksywska torpedownia zyskała przezwisko Formoza.
8. Torpedownia w Babich Dołach „zagrała” kilkukrotnie w różnych produkcjach, m. in. w serialu „Czterej pancerni i pies” w odcinku „Brzeg morza”, w serialach „Kryminalni” i „Aż po sufit!’ czy też w filmach fabularnych „Superwizja” i „Miasto z morza”.
9. Obiekt w Babich Dołach wykorzystywany był również jako plener w teledyskach m.in. u Oxide („Niebieska oczka”) czy Analogii („Daję rytm”).
10. Obecnie torpedownia w Babich Dołach należy do Skarbu Państwa.
admin
