Święta Lipka to popularne sanktuarium maryjne, które znajduje się na północnym krańcu Polski. Jest to ośrodek kultu religijnego Marii z Nazaretu, który przyciąga wiernych z różnych stron Polski i nie tylko. Ze względu na bogatą historię Święta Lipka przyciąga również miłośników tej dziedziny nauki.
Co warto o niej wiedzieć? Poniżej znajdują się wybrane informacje na jej temat.
1. Początek kultu Matki Bożej w Świętej Lipce sięga XIV wieku. Historyczne podania donoszą, że więzień skazany przez sąd w Kętrzynie umieścił figurkę Matki Bożej na lipie. Modlił się do niej, a w rezultacie został ułaskawiony. Już w XV wieku wybudowano tutaj kaplicę, która natychmiast stała się celem pielgrzymów.
2. W pierwszej połowie XVI wieku do kaplicy przybył wielki mistrz krzyżacki, Albrecht Hohenzollern, a kilka lat później nastąpiła sekularyzacja Prus i kult maryjny został zakazany. Kaplica została zniszczona, ale jej popularność przetrwała i pielgrzymki odbywały się w tajemnicy.
3. W 1624 roku sekretarz króla Zygmunta III Wazy, Stefan Sadorski, przekazał wykupiony przez siebie teren jezuitom. W drugiej połowy XVII wieku wybudowano tutaj barokową budowlę, zaś jej fasadę ukończono w 1730 roku. Kościół jest trójnawową bazyliką z prezbiterium i jest otoczony czworoboczny krużgankiem, na którego balustradzie znajdują się czterdzieści cztery rzeźby przedstawiające przodków Jezusa.
4. W środkowej części fasady znajduje się nisza, w której umieszczono rzeźbę “Matka Boska na lipie”. Wykonał ją reszelski rzeźbiarz, Jan Christian Schmidt. Znajdują się tutaj również rzeźby przedstawiające między innymi Ignacego Loyolę, Franciszka Ksawerego czy Stanisława Kostkę. Z kolei wnętrze sanktuarium jest bardzo bogato zdobione polichromiami z pierwszej połowy XVIII wieku.
5. Ołtarz główny w sanktuarium został wykonany w pierwszej połowie XVIII wieku. Jest to dzieło Jana Dobla oraz Krzysztofa Peuckera, który był niemieckim rzeźbiarzem barokowym. Jego dziełem były liczne ołtarze główne i boczne, a także ambony. Pod koniec życia osobiście ufundował zespół klasztorny franciszkanów w Kadynach.
6. Krzysztof Peucker w 1700 roku wykonał ambonę w Świętej Lipce, którą zdobi czternaście obrazów. Ciekawostką jest fakt, że na jednej z nich znalazł się wizerunek Piotra Kolberga, który był dobromiejskim malarzem z XVII wieku. Jest to autoportret człowieka, który był nie tylko znakomitym i znanym wówczas artystą, ale również burmistrzem Pieniężna.
7. Marcin Altomonte był malarzem włoskiego pochodzenia, który działał przede wszystkim w Polsce i w Austrii. W Świętej Lipce znajduje się kilka jego obrazów, ale za najwspanialszy uważa się obraz “Matka Boża pod krzyżem” namalowany w 1699 roku. Uważa się, że jest to wotum podarowane przez króla Jana III Sobieskiego po zwycięskiej bitwie pod Wiedniem.
8. W sanktuarium w Świętej Lipce znajdują się również inne imponujące obrazu autorstwa Marcina Altomonte. Należą do nich “Matka Boska Bolesna” z 1699 roku stanowiąca główny obraz na pierwszym ołtarzu, “Chrystus Ukrzyżowany”, “Święty Józef” znajdujący się na drugim ołtarzu oraz “Święta Anna” z 1700 roku, którą umieszczono w ołtarzu po południowej stronie nawy głównej.
9. Sercem sanktuarium dla wielu osób są organy, które zostały wykonane w latach 1719-1721. Ich autorem był Jan Mosua Mosengel z Królewca. Organy składają się z czterdziestu głosów i ruchomych figurek, a z kolei prospekt organowy został wykonany przez Krzysztofa Peuckera.
10. Uruchomienie wspaniałych organów w sanktuarium doprowadziło do stworzenia szkoły muzycznej, która działała od 1722 roku do roku 1909. Absolwentem tej szkoły był między innymi Feliks Nowowiejski, czyli polski kompozytor epoki późnego romantyzmu, a także pedagog i dyrygent. To właśnie on był twórcą melodii do “Roty” Marii Konopnickiej, która stała się jedną z najpopularniejszych polskich pieśni hymnicznych.
11. Ambona została wykonana przez Krzysztofa Peuckera w 1700 roku i jest ozdobiona płaskorzeźbami przedstawiającymi sceny biblijne. Dokładnie naprzeciwko niej znajduje się drzewo lipowe ustawione tutaj w 1728 roku, a na nim rzeźba Matki Boskiej w srebrnej sukience, którą stworzono w 1652 roku.
12. Wyobraźnię wielu turystów rozbudza świętolipski skarbiec, w którym znajdują się unikatowe i bezcenne dewocjonalia oraz obiekty reprezentujące sztukę sakralną. Do najcenniejszych obiektów w tutejszym skarbcu należy figurka z kości słoniowej przedstawiająca Matkę Boską Apokaliptyczną, która była darem od Zygmunta III Wazy.
13. Wśród skarbów w świętolipskim skarbcu znajdują się również rzeźba z alabastru i korali z XVI wieku przedstawiająca świętego Sebastiana, haftowany złotymi nićmi ornat będący darem od Marysieńki Sobieskiej, kopia monstrancji w kształcie lipy, naczynia liturgiczne w XVII wieku, drewniany krucyfiks z ZIV wieku w srebrnej szafce oraz ornat podarowany przez Marię Leszczyńską, która była córką Stanisława Leszczyńskiego oraz żoną Ludwika XV.
14. W 1655 roku na wieść o wojnie i niedługo przed tragicznym w skutkach potopem szwedzkim, wszelkie srebra i cenniejsze artefakty ze skarbca w Świętej Lipce zostały spakowane i wywiezione do Gdańska. Na szczęście bez uszczerbku doczekały tam spokojniejszych czasów, a potem wróciły na swoje miejsce.
15. Sanktuarium Maryjne w Świętej Lipce to miejsce, w który regularnie odbywają się tak zwane Świętolipskie Wieczory Muzyczne. Podczas tego wydarzenia można posłuchać koncertu Chóru Świętolipskiego oraz tutejszych organistów. Artyści grają ponadczasowe dzieła takich artystów, jak Jan Sebastian Bach, Puccini, Fryderyk Chopin czy Stanisław Moniuszko.
admin
