Pyton – rodzina węży, wśród których wyróżnia się ponad 40 gatunków. Pogrupowane są w 8 lub 9 rodzajów, w zależności od zastosowanej klasyfikacji.
1. Przedstawiciele rodziny pytonów swoje naturalne stanowiska mają na terenie Afryki, Azji i Australii.
2. Wśród gatunków pytona można wymienić m. in. pytona czarnogłowego, żółtogłowego, obrączkowego, zielonego, czarnego, tygrysiego, królewskiego, malutkiego, angolskiego, siatkowego, timorskiego czy południowoafrykańskiego.
3. Pyton siatkowy uważany jest za gatunek najdłuższego węża na świecie. Może dorastać do 6 m długości i osiągać do 100 kg wagi. Zamieszkuje Azję Południowo-Wschodnią.
4. Najmniejszymi pytonami są przedstawiciele rodzaju Antaresia. Obejmuje on cztery gatunki, w tym pytona malutkiego (łac. Antaresia perthensis), który osiąga zaledwie 40-50 cm długości. Zamieszkuje przede wszystkim w północno-zachodniej Australii. Można go spotkać np. w kopcach termitów.
5. Jednym z najciekawiej ubarwionych pytonów jest pyton zielony. Osobniki tego gatunku mają najczęściej intensywnie zielony kolor, a na grzbiecie i po bokach występują białe, żółte lub niebieskie pasy albo plamy. Brzuch może być białawy bądź żółtawy, z czarnymi lub białymi plamkami. Pytony zielone są wężami nadrzewnymi.
6. Pyton królewski w razie zagrożenia zwija się w kulę, a w jej środku chowa swoją głowę. Z tego powodu w języku angielskim przylgnęła do niego nazwa 'ball python’, co można przetłumaczyć na język polski jako 'pyton kulkowy’.
7. Pytony są jajorodne, a więc potomstwo wykluwa się z jaj złożonych poza organizmem matki. Samica zwykle opiekuje się jajami i ogrzewa je do momentu wyklucia się młodych osobników.
8. W zależności od wielkości danego gatunku pytony żywią się małymi i dużymi ssakami, płazami, ptakami, jak również innymi gadami.
9. Lokalizowanie zdobyczy ułatwiają im receptory wrażliwe na podczerwień, które znajdują się w rowkach na górnej wardze, pod nozdrzami. Wyjątkiem są tu osobniki z rodzaju Aspidites, które obejmują pytona czarnogłowego i pytona żółtogłowego.
10. Swoje ofiary uśmiercają poprzez duszenie. Czekają, aż zdobycz się zbliży, a następnie błyskawicznie atakują. Zaczepiają się o ofiarę zębami, a potem owijają wokół niej i zaciskają. Następnie rozpoczynają połykanie.
11. Po posiłku węże odpoczywają. Co do zasady, im większa była zdobycz, tym dłuższa jest przerwa między kolejnymi polowaniami.
12. Pytony, jak wszystkie węże, doskonale pływają i nurkują. Potrafią ponadto długo pozostawać w zanurzeniu.
13. Są to przede wszystkim zwierzęta nocne. W dzień raczej chowają się i nie podejmują aktywności.
14. Węże, a więc również i pytony, są zwierzętami zmiennocieplnymi. Oznacza to, że temperatura ich ciał jest zmienna i uzależniona od temperatury otoczenia. Muszą więc korzystać albo ze sposobów na ogrzewanie ciała, albo na jego ochładzanie. W tym celu mogą wygrzewać się na słońcu, bądź też chować się przed promieniami słonecznymi w chłodnych miejscach.
15. Średni wiek życia najdłużej żyjących gatunków pytonów może wynosić nawet 25-30 lat.
16. Najdłuższym pytonem na świecie jest obecnie Medusa. W 2011 r. została wpisana do Księgi Rekordów Guinnessa, z długością wynoszącą 7,67 m. Znajduje się obecnie w Nawiedzonym Domu w Kansas City, w amerykańskim stanie Missouri.
17. Najstarsza na świecie skamieniałość pytona została odnaleziona w 2020 r. w kopalni skamielin w Messel, w południowo-wschodnich Niemczech. Pochodzi sprzed 47 mln lat. Jest to najstarszy znany gatunek pytona na świecie. Został nazwany Messelopython freyi. Osiągał ok. 1 m długości i zamieszkiwał tereny dzisiejszej Europy.
18. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych publikowanej przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN) na liście gatunków zagrożonych wyginięciem znajduje się Liasis savuensis, a na liście narażonych na wyginięcie znajdują się pyton birmański (łac.Python bivittatus), który wymieniany bywa jako podgatunek pytona tygrysiego, Python kyaiktiyo, pyton timorski (łac. Python timoriensis), Leiopython biakensis, Leiopython fredparkeri i Simalia oenpelliensis. Pozostałe gatunki pozostają na listach gatunków bliskich zagrożenia wyginięciem, najmniejszej troski oraz o nieokreślonym stopniu zagrożenia.
19. Osoba, która chce w Polsce hodować pytona musi pamiętać o obowiązku jego rejestracji w urzędzie miasta lub gminy. Należy również mieć na uwadze, że wyroby ze skóry pytona, takie jak torebki, buty, paski czy kurtki, w myśl przepisów Konwencji Waszyngtońskiej CITES, nie mogą być sprowadzane do Polski bez odpowiednich zezwoleń.
20. W mitologii greckiej Pyton był dzieckiem Gai, przedstawianym jako wąż lub smok. Strzegł on wyroczni Temidy w Delfach. Został zabity przez Apolla, który na pamiątkę tego zwycięstwa ustanowił igrzyska pytyjskie. Zwłoki Pytona zostały pochowane pod kamieniem o nazwie omfalos.Kamień ten uważany był przez starożytnych Greków za „pępek świata” i boską wyrocznię. Obecnie można go zobaczyć w Muzeum Archeologicznym w Delfach.