Puszcza Knyszyńska – drugi pod względem wielkości kompleks leśny na Nizinie Podlaskiej. Położony jest na terenie województwa podlaskiego, na pograniczu powiatów białostockiego i sokólskiego. Przez teren puszczy przepływa Supraśl wraz z dopływem Sokołdą.
1. Powierzchnia puszczy wynosi ok. 1050 km2. Cały czas ulega jednak zwiększeniu ze względu na zalesianie dawnych gruntów rolnych. Na terenie puszczy wyróżnione zostały 23 zespoły leśne i zaroślowe. Charakterystycznym elementem jest występowanie formy sosny zwyczajnej zwanej „supraską” lub „masztową”.
2. Puszcza stanowi ostoję żubrów. Pierwsze osobniki wypuszczone zostały w 1973 r. na terenie ówczesnego Nadleśnictwa Waliły. Obecnie na wolności żyje tu ponad 120 osobników. Najłatwiej spotkać je zimą, kiedy wychodzą na otwarte tereny.
3. Poza żubrami ssaki reprezentują m. in. rysie, wilki, bobry i jelenie. Występuje tu ponad 230 gatunków ptaków, z czego 157 to gatunki lęgowe. Wśród najcenniejszych przyrodniczo gatunków znajdują się bielik, kania ruda i derkacz. W wodach zamieszkuje 40 gatunków ryb, w tym boleń, koza, piskorz, różanka, głowacz białopłetwy, a ponadto minóg ukraiński. Wśród płazów i gadów wymienić można m. in. traszki, kumaka nizinnego, rzekotkę drzewną, ropuchy, jaszczurki, padalca, zaskrońca czy żmiję zygzakowatą.
4. Flora obejmuje ponad 840 gatunków roślin naczyniowych, ok. 200 gatunków mchów i wątrobowców oraz ok. 300 gatunków porostów. Wśród gatunków objętych ochroną wymienić można widłaki, paprotkę zwyczajną, pióropusznik strusi, arnikę górską, fiołka torfowego, lilię złotogłów, rosiczkę okrągłolistną czy sasankę łąkową.
5. Na terenie Puszczy Knyszyńskiej znajduje się Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej. Utworzony został w 1988 r. i nosi imię prof. Witolda Sławińskiego. Z powierzchnią 728,6 km2 zajmuje 4. miejsce pod względem wielkości wśród parków krajobrazowych w Polsce. Siedziba Parku znajduje się w Supraślu.
6. W Parku Krajobrazowym Puszczy Knyszyńskiej występuje 157 okazów zarejestrowanych jako pomniki przyrody. Najstarszy jest dąb szypułkowy, który liczy ok. 470 lat. Największym pomnikiem przyrody jest lipa drobnolistna, znajdująca się w okolicy wsi Suchy Hrud.
7. Wśród rezerwatów przyrody położonych w obrębie Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej znajduje się 17 rezerwatów leśnych, 2 rezerwaty torfowiskowe „Kozłowy Ług” i „Surażkowo” oraz 2 rezerwaty florystyczne „Kulikówka” i „Woronicza”.
8. W siedzibie Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej znajduje się ekspozycja, dzięki której można zapoznać się z przyrodą tego regionu. Na sali etnograficznej można zobaczyć ręcznie wykonane przedmioty codziennego użytku pochodzące z terenów wiejskich Puszczy Knyszyńskiej oraz elementy warsztatów rzemieślniczych. Na terenie obiektu znajduje się ponadto niewielka ekspozycja nietoperzy oraz kolekcja talerzy ze zdjęciami mieszkańców Supraśla.
9. Przez Puszczę Knyszyńską przebiega kilka pieszych szlaków turystycznych, a wśród nich żółty szlak Supraski o długości 16 km, zielony szlak im. Witolda Sławińskiego o długości 23 km, czerwony szlak Wzgórz Świętojańskich o długości 27 km czy zielony szlak Borami Dorzecza Supraśli o długości 35 km.
10. Puszczę Knyszyńską można podziwiać również z kajaka. Spływ można odbyć np. na rzece Supraśl, z Gródka do Wasilkowa. Trasa liczy ok. 62 km. Inną opcją jest szlak kajakowy na rzece Sokołda, którego długość wynosi ok. 28,5 km. Trasa ma swój początek w pobliżu miejscowości Straż, a kończy się u ujścia Sokołdy do Supraśli.
11. Przez puszczę, pomiędzy Supraślem a Gródkiem, przebiega pasmo wzgórz morenowych zwanych Wzgórzami Świętojańskimi. Ma ono długość 23 km. Wśród najwyższych wzniesień znajdują się Góra Kopna (211 m n.p.m.), Góra św. Jana (209 m n.p.m.) i Góra św. Anny (202 m n.p.m.).
12. Wśród miejsc wartych odwiedzenia w rejonie Puszczy Knyszyńskiej wymienić można Muzeum Ikon oraz Muzeum Sztuki Drukarskiej i Papiernictwa w Supraślu, Arboretum im. Powstańców Styczniowych 1863 r. w Kopnej Górze, rezerwat przyrody „Krzemianka” z pozostałościami prahistorycznej kopalni krzemienia, meczet tatarski i cmentarz muzułmański w Kruszynianach czy Centrum Rękodzieła Ludowego w Niemczynie.
admin
