Orla Perć – jeden z najsłynniejszych szlaków turystycznych w Polsce, uważany również za najbardziej wymagający i niebezpieczny. Znajduje się w Tatrach Wysokich.
1. Orla Perć oznakowana jest kolorem czerwonym. Początek bierze na Zawracie, przełęczy położonej na wysokości 2159 m n.p.m., a kończy się na Krzyżnem, przełęczy znajdującej się na wysokości 2112 m n.p.m. Długość szlaku wynosi 4,3 km.
2. Na Orlą Perć najlepiej dostać się niebieskim szlakiem od strony schroniska PTTK Murowaniec bądź od strony schroniska PTTK w Dolinie Pięciu Stawów Polskich. Na trasie zejść można żółtym szlakiem z Koziej Przełęczy, czarnym szlakiem Pod Kozim Wierchem, czarnym szlakiem od Żlebu Kulczyńskiego, zielonym szlakiem od Zadniego Granatu bądź żółtym szlakiem od Skrajnego Granatu.
3. Szlak wiedzie przez szczyty Małego Koziego Wierchu (2228 m n.p.m.), Koziego Wierchu (2291 m n.p.m.), Zadni Granat (2240 m n.p.m.), Pośredni Granat (2234 m n.p.m.) i Skrajny Granat (2225 m n.p.m.). Najwyżej położonym punktem na trasie jest szczyt Koziego Wierchu. Stanowi on najwyższy tatrzański szczyt, który znajduje się w całości po stronie polskiej.
4. W związku z położeniem Orlej Perci na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego, obowiązują tu opłaty za wstęp. Bilet normalny kosztuje 7 zł, a ulgowy 3,50 zł. Cena za bilet 7-dniowy normalny wynosi 35 zł, a za 7-dniowy ulgowy 17, 50 zł. W ofercie są również bilety grupowe.
5. Szlak jest trudny technicznie i kondycyjnie oraz miejscami bardzo eksponowany, co oznacza, że często wiedzie nad przepaściami. Występują sztuczne ułatwienia w postaci klamer, łańcuchów i drabin. Szlak polecany jest dla doświadczonych turystów. Powinni być oni wyposażeni w ciepłą i nieprzemakalną odzież, górskie obuwie, a także kask.
6. W 2007 r., ze względu na liczne wypadki na wąskiej trasie, również śmiertelne, dyrekcja Tatrzańskiego Parku Narodowego wprowadziła ruch jednostronny na odcinku Zawrat – Kozi Wierch. Ten etap wędrówki uważany jest za najtrudniejszy w obrębie Orlej Perci.
7. Po raz pierwszy z pomysłem stworzenia wysokogórskiego szlaku wyszedł Franciszek Henryk Nowicki, poeta z Krakowa. W liście do Towarzystwa Tatrzańskiego z 1901 r. proponował wytyczenie szlaku prowadzącego od Wodogrzmotów Mickiewicza przez Wołoszyn, Krzyżne, Buczynowe Turnie, Granaty, Kozi Wierch, Zawrat, Świnicę, Kasprowy Wierch, Czerwone Wierchy do Doliny Kościeliskiej, a także budowę dwóch schronisk, na Krzyżnem i na Suchej Przełęczy. Pomysł był jednak zbyt kosztowny by można było go zrealizować.
8. W 1903 r. do tematu powrócił ks. Walenty Gadowski. Według jego planów szlak miał prowadzić od Wodogrzmotów Mickiewicza do Zawratu, gdzie miał się łączyć z istniejącym szlakiem Zawrat-Świnica. 16 lipca 1903 r. ks. Gadowski w obecności Franciszka Nowickiego, kilku taterników i tragarzy, przybił do drzewa w okolicach Wodogrzmotów Mickiewicza pierwszą tabliczkę z napisem „Na Orlą Perć”.
9. Główne prace na Orlej Perci, którym przewodniczył ks. Gadowski, trwały w latach 1903-1906. Na oznakowanie i wytyczanie szlaków dochodzących potrzeba było jednak jeszcze wielu kolejnych lat.
10. Do 1932 r. Orla Perć ciągnęła się jeszcze od Krzyżnego do Polany Pod Wołoszynem. Odcinek został jednak zamknięty przez Polskie Towarzystwo Tatrzańskie ze względu na ochronę przyrodniczą tego terenu.
11. Od 1909 r. do 2014 r. na szlaku odnotowane zostały 122 wypadki śmiertelne. Prawie 60% wypadków spowodowanych było poślizgnięciem się. Tatrzański Park Narodowy i Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe przygotowały w związku z tym film na temat Orlej Perci, który można zobaczyć na stronie parku oraz 20-stronicowy folder, który można nabyć w punktach parku bądź w sklepie internetowym.
12. Pomysłodawcą nazwy Orla Perć był wspomniany Franciszek Henryk Nowicki. ‘Orla’ nawiązuje do lokalizacji szlaku, miejsca, w które dostają się wyłącznie ptaki. ‘Perć’ wywodzi się z gwary góralskiej i oznacza ‘stromą ścieżkę wśród skał’.
13. Żleb Drège’a jest jednym z najbardziej tragicznych miejsc na szlaku. Jego nazwa pochodzi od nazwiska Jana Drège’a, który jako pierwszy zginął w tym miejscu w 1911 r., Żleb znajduje się między Pośrednim i Skrajnym Granatem. Doprowadza do ok. 180-metrowego pionowego komina. W tym miejscu turysta trafia w pułapkę, gdyż niemożliwy jest też powrót po skałach, po których wcześniej należało się zsuwać.
14. W 1914 r. Orlą Percią szedł Włodzimierz Iljicz Lenin. W okolicach Zawratu napotkał na pewne problemy. Z pomocą przyszedł mu wówczas Stanisław Gąsienica-Byrcyn. Antoni Kroh, pisarz i etnograf, wspominał, że góral, który uratował Lenina, powiedział niegdyś o roli, jaką odegrał: „Kieby jo beł wiedzioł, co te roncki narobiom…”.
15. Rekord trasy został ustanowiony 6 września 2018 r. przez Filipa Babicza. Przebiegł on Orlą Perć w 1 godzinę i 5 minut. Pobił wcześniejszy rekord, należący do Piotra Łobodzińskiego, o ponad 12 minut.
admin
