Morze Azowskie – morze śródlądowe, które stanowi północną część Morza Czarnego. Zajmuje powierzchnię ok. 37 605 km2.
1. Znajduje się pomiędzy Ukrainą i Rosją. Od Morza Czarnego oddzielone jest przez Półwysep Kerczeński, stanowiący część Krymu oraz Półwysep Tamański. Pomiędzy tymi półwyspami znajduje się Cieśnina Kerczeńska, która łączy obydwa morza.
2. Należy do płytkich mórz. Średnia głębokość wynosi 6-7 m, a maksymalna 13,5 m. Temperatura wód powierzchniowych kształtuje się na poziomie ok. 1 st. C zimą oraz 25-27 st. C latem. Zasolenie wynosi 2-14 ‰.
3. Głównym rzekami, które uchodzą do Morza Azowskiego, są Don i Kubań. Wśród głównych portów wymienić można ukraiński Berdiańsk i Mariupol oraz rosyjski Taganrog i Jejsk.
4. Wśród najważniejszych zatok Morza Azowskiego znajdują się Obytoczna, Arabacka, Termiucka, Berdiańska, Kazantypska, Taganroska oraz Jasieńska, Największą spośród nich jest Zatoka Taganroska, która ma ok. 140 km długości i ok. 31 km szerokości. Uchodzi do niej m. in. Don.
5. Późną jesienią morze nawiedzają silne sztormy. Podczas mroźnych zim akwen zamarza na północy, więc dla utrzymania żeglugi potrzebne jest korzystanie z lodołamaczy. Dawniej zdarzały się zimy podczas których zamarzało całe morze, aż do Cieśniny Kerczeńskiej.
6. Po zajęciu Krymu przez Rosję powstał Most Krymski, który łączy Półwysep Krymski z rosyjskim Półwyspem Tamańskim nad Cieśniną Kerczeńską. Część drogowa została otwarta 15 maja 2018 r. W grudniu 2019 r. przejechał również pierwszy pociąg. Most ma 19 km długości i stanowi najdłuższy most drogowy w Europie. Położony jest 35 m nad lustrem wody.
7. Od VI w. n.e. do połowy VII w. n.e. Morze Azowskie stanowiło wewnętrzne morze Wielkiej Bułgarii, terytorium zamieszkiwanego przez plemiona protobułgarskie. W kolejnych wiekach zostali częściowo przepędzeni przez Chazarów, którzy utworzyli własne państwo zwane Kaganatem Chazarskim.
8. Wybrzeże Morza Azowskiego słynie z wulkanów błotnych, z których wydostają się masy błotne, w tym przypadku spowodowane erupcją gazu ziemnego.
9. W 1960 r. na dnie Zatoki Tangaroskiej zostały odkryte pozostałości starożytnej osady greckiej. Dokonała tego wyprawa Instytutu Archeologii Radzieckiej Akademii Nauk.
10. Na Morzu Azowskim znajduje się wyspa Byriuczyj Ostriw. Ma ok. 24 km długości i ok. 5 km szerokości. Stanowi de facto przedłużenie Mierzei Fedotowa. Tworzą ją piaski i wapienie. Znajduje się tu Narodowy Park Krajobrazowy Azov-Syvash.
11. W czasach starożytnych morze było określane nazwami Jezioro Meockie lub Meotyda (od zamieszkujących te tereny plemion Meotów), Cimmeriae Paludes lub Cimmericum (od starogreckiej i łacińskiej nazwy Krymu) oraz Morze Bosporskie (od znajdującego się nad brzegiem morza Królestwa Bosporu).
12. Obecna nazwa, Morze Azowskie, pochodzi od położonego nad Donem, 7 km od jego ujścia, rosyjskiego miasta Azow. W XV w. zostało zdobyte przez Turków, którzy utworzyli tutaj twierdzę Azak.
admin
