Łotwa – państwo położone w Europie Północnej, nad Morzem Bałtyckim. Oficjalną nazwą kraju jest Republika Łotwy (łot. Latvijas Republika).
1. W skład państwa wchodzą cztery krainy historyczne: Liwonia, Łatgalia, Kurlandia i Semigalia.
2. Łotwa zajmuje powierzchnię 64 589 km2. Liczba ludności wynosi ponad 1,9 mln. Kraj graniczy od północy z Estonią, od wschodu z Rosją i Białorusią, a od południa z Litwą.
3. Flaga Łotwy składa się z trzech poziomych pasów. Pomiędzy szerszymi pasami w kolorze czerwonym (karminowym) znajduje się węższy biały pas. Kolor czerwony symbolizuje krew, a biały prawo, prawdę i wolność. Barwy mogą nawiązywać również do podania, które mówi, że ciała żołnierzy przywożone z wojny zawijano w płótna, które barwiły je krwią wszędzie poza kręgosłupem (stąd biały pas).
4. Herb ma trzy wersje, małą, małą powiększoną i wielką. Mały składa się z tarczy herbowej podzielonej na trzy pola. W polu górnym znajduje się wschodzące słońce na niebieskim tle, w dolnych dwóch polach – czerwony lew na srebrnym tle i srebrny gryf na czerwonym tle. Nad tarczą znajdują się trzy złote gwiazdy. Pod herbem w wersji powiększonej znajdują się dwie skrzyżowane gałęzie dębu. W wersji wielkiej przez gałęzie przebiega szarfa w barwach flagi łotewskiej, a tarczę herbową podtrzymuje czerwony lew i srebrny gryf.
5. Słońce w godle symbolizuje państwowość Łotwy. Czerwony lew pochodzi z herbu Kurlandii, historycznej krainy Łotwy, a srebrny gryf z herbu Liwonii i jednej z wersji herbu Łatgalii, kolejnych łotewskich krain historycznych. Trzy gwiazdy symbolizują idee przyłączenia trzech historycznych krain do Łotwy, Liwonii, Łatgalii i Kurlandii-Semigalii.
6. Hymn Łotwy nosi tytuł “Dievs, svētī Latviju”, czyli “Boże, błogosław Łotwę”. Powstał w II poł. XIX w. Tekst i muzykę napisał Kārlis Baumanis. Pieśń została wykonana po raz pierwszy na festiwalu w Rydze w 1873 r. Jako hymn państwowy funkcjonuje od 1920 r.
7. Stolicą i największym miastem Łotwy jest Ryga. Zajmuje powierzchnię 304,05 km2, a zamieszkuje ją ponad 627 tys. osób. Pod względem liczby mieszkańców jest to najludniejsze miasto bałtyckie.
8. Język łotewski należy do grupy wschodniej języków bałtyckich, znajdującej się w rodzinie języków indoeuropejskich. W języku łotewskim wyróżnia się trzy główne dialekty, liwoński, środkowy i łatgalski.
9. Walutą używaną na Łotwie jest euro. Zostało wprowadzone do obiegu 1 stycznia 2014 r. Wcześniej obowiązywały łaty łotewskie, które dzieliły się na 100 santimów.
10. W III tysiącleciu p.n.e. na terenach dzisiejszej Łotwy zaczęły się pojawiać plemiona ugrofińskie, a w II tysiącleciu p.n.e. Plemiona bałtyjskie. W VI i VII w. n.e. miały miejsce najazdy Wikingów. W XII w. n.e. zaczęli pojawiać się Niemcy, przede wszystkim członkowie zakonów rycerskich.
11. W 1202 r. powstało państwo zakonne Kawalerów Mieczowych, które w 1237 r. połączyło się z Krzyżakami. Dopiero w 1561 r. część tych ziem została włączona do Polski. Kurlandia i Semigalia pozostała w rękach ostatniego mistrza krzyżackiego Kettlera jako dziedziczne lenno.
12. 27 września 1605 r. miała miejsce bitwa pod Kircholmem (obecnie łot. miasto Salaspils), stoczona w ramach polsko-szwedzkiej wojny o Inflanty. Zakończyła się ona zwycięstwem wojsk polsko-litewskich pod dowództwem hetmana polnego litewskiego Jana Karola Chodkiewicza. W Salaspils można zobaczyć pomnik i kamień pamiątkowy nawiązujące do tej bitwy.
13. Po potopie szwedzkim, w 1660 r. podpisano pokój w Oliwie, na mocy którego Łatgalia należąca do tzw. Inflantów polskich pozostała przy Polsce, natomiast północna część Łotwy została włączona do Szwecji. W XVIII w. w wyniku rozbiorów Polski ziemie te zagarnęła Rosja. Postępująca rusyfikacja doprowadziła do powstania w poł. XIX w. ruchu młodołotyszy, łotewskiego ruchu narodowego.
14. Podczas I wojny światowej ziemie łotewskie znajdowały się pod częściową okupacją niemiecką. 18 listopada 1918 r. została proklamowana niepodległość Łotwy, a w 1922 r. powstała konstytucja. W 1940 r. kraj został siłą włączony do ZSRR jako republika związkowa.
15. W latach 1940-1944 ziemie łotewskie znajdowały się pod okupacją niemiecką. Część Łotyszy współpracowała z Niemcami, podczas gdy inni tworzyli łotewski ruch oporu o charakterze proniepodległościowym lub proradzieckim. Po II wojnie światowej Łotwa stała się ponownie republiką związkową ZSRR.
16. W 1991 r. Łotwa wraz z Estonią i Litwą jako pierwsze kraje byłego ZSRR ogłosiły niepodległość. W tym samym roku Łotwa przystąpiła do ONZ. W latach 1992-1994 trwało wyprowadzenie wojsk rosyjskich z terytorium Łotwy. W 1999 r. opuściła ją również rosyjska obsługa stacji radarowej w Skrundzie.
17. Najwyższym szczytem Łotwy jest Gaiziņkalns. Wznosi się na wysokość 312 m n.p.m. Znajduje się na Pojezierzu Liwońskim.
18. Najdłuższą rzeką na Łotwie jest Gauja. Przez Łotwę płynie na długości 452 km i wpada do Zatoki Ryskiej niedaleko Rygi. Łotwa położona jest przede wszystkim w dorzeczu Dźwiny, drugiej pod względem długości rzeki w kraju.
19. Głównym wyznaniem na Łotwie jest luteranizm. Dużą grupę wiernych tworzą również katolicy i prawosławni. Wśród pozostałych wyznań znajdują się staroobrzędowcy i inne odłamy protestantyzmu.
20. Struktura demograficzna kraju opiera się głównie na Łotyszach i Rosjanach, przede wszystkim potomkach przesiedleńców z czasów, gdy Łotwa była republiką związkową ZSRR, choć Rosjanie zamieszkiwali te tereny już przed II wojną światową.
21. 1 maja 2004 r. Łotwa dołączyła do Unii Europejskiej wraz z 9 innymi krajami, w tym również z Polską. 29 marca 2004 r. przystąpiła do NATO.
22. Łotwa wraz z Litwą i Estonią znajduje się na liście reprezentatywnej niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Wpisem objęte są bałtyckie festiwale pieśni. Pierwszy festiwal na Łotwie odbył się w Rydze w 1873 r.
23. Na liście światowego dziedzictwa UNESCO znajdują się dwa łotewskie obiekty. Jest to Stare Miasto w Rydze oraz Południk Struvego (wpis wspólny wraz z innymi krajami, przez który przebiega sieć triangulacyjnych punktów pomiarowych).
24. Za narodowe zwierzę Łotwy uważana jest pliszka siwa, gatunek niewielkiego ptaka z rodziny pliszkowatych. Występuje w wielu ludowych piosenkach łotewskich.
25. Roślinnym symbolem Łotwy są gałązki dębu szypułkowego (łac. Quercus robur). Występują w herbie tego kraju. Narodowym drzewem jest dąb.
26. Z Łotwy pochodzi zespół Brainstorm (łot. Prāta Vētra), grający rock, pop i muzykę alternatywną. W 2000 r. piosenką “My star” zajęli 3. miejsce w 45. Konkursie Piosenki Eurowizji w Sztokholmie. Od tamtej pory wydali 7 anglojęzycznych albumów. W swoim dorobku mają też 11 albumów łotewskojęzycznych i 2 albumy rosyjskojęzyczne.
27. Wśród słynnych osób o łotewskich korzeniach lub związanych z Łotwą znajdują się: kompozytor Pēteris Vasks, twórca współczesnego kroju dżinsów Jacob V. Davis, filozof i autor szkicu “Dwie koncepcje wolności” sir Isaiah Berlin, malarz, przedstawiciel color field painting Mark Rothko.
28. Ventas Rumba stanowią najszersze progi wodne z wodospadem w Europie. Spadek wody jest nieduży, bo wynosi zaledwie 2,2 m, natomiast progi rozciągają się na długości od 249 do 270 m. Ventas Rumba znajdują się na rzece Windawie, w pobliżu miasta Kuldyga.
29. W Rydze urodził się polski aktor filmowy i teatralny, reżyser, a także profesor i rektor Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie, Andrzej Łapicki (1924-2012).
30. Narodowym alkoholem jest Rīgas Melnais balzams, czyli Ryski Czarny Balsam. Jest to ziołowy likier o 45% zawartości alkoholu, który ma czarną barwę i gorzki smak. Recepturę opracował ryski farmaceuta i kowal Abrahams Kunce. Pierwszy zapis odnośnie likieru pochodzi z 1752 r.
admin
