Lofoty w Norwegii – archipelag na Morzu Norweskim, który znajduje się niedaleko północno-zachodnich wybrzeży tego kraju. Zamieszkiwany jest przez ok. 24,5 tys. ludzi.
1. Archipelag rozciąga się na długości 112 km, od niewielkiej wysepki Røst na południu po cieśninę Rafsundet, która oddziela Lofoty od archipelagu Vesterålen. Od stałego lądu oddzielony jest cieśniną Vestfjorden.
2. Wyspy zbudowane są ze skał pochodzenia wulkanicznego i metamorficznego. Wiek szacowany jest na 3 miliardy lat, co plasuje je w czołówce najstarszych na świecie. Linię brzegową urozmaicają fiordy.
3. W krajobrazie dominuje górzyste ukształtowanie powierzchni. Najwyższy szczyt, Higravstinden, wznosi się na wysokość 1146 m n.p.m. Znajduje się na wyspie Austvågøy. Po jego wschodniej stronie znajduje się lodowiec.
4. Największą wyspą jest Austvågøy, której powierzchnia wynosi ok. 530 km2. Zamieszkiwana jest przez nieco ponad 4 tys. ludzi, a największa miejscowość to Svolvær. Najludniejszą wyspą jest Vestvågøy z 11,5 tys. osób.
5. Wśród innych większych wysp można wymienić Moskenesøya, Flakstadøya oraz Gimsøya. Największe wyspy połączone są ze sobą mostami, przez które przebiega droga E10, prowadząca na stały ląd. Wyspy Vestvågøya i Flakstadøya połączone są podwodnym tunelem Nappstraum, którego długość wynosi 1780 metrów.
6. Wyspy znajdują się w strefie klimatu umiarkowanego chłodnego, wybitnie morskiego. Średnia temperatura w zimie wynosi -1 st. C, a w lecie 12 st. C. Od 27 maja do 17 lipca występuje tu zjawisko dnia polarnego. Przez pozostałą część roku panuje polarna noc. Można tu również obserwować zjawisko zorzy polarnej.
7. W zimie często występują silne sztormy. W pobliżu wysp pojawia się silny prąd morski Malstrom, któremu towarzyszą wiry wodne. Spowodowany jest pływami morskimi przy wejściu do fiordów i cieśnin.
8. Na wyspie Austvågøy znajduje się wieś o wyjątkowo krótkiej nazwie Å (norw, strumyk, rzeczka, potok) Jest to dość popularna nazwa dla miejscowości w Norwegii, w związku z czym dla odróżnienia od innych ta bywa określana jako Å i Lofoten, czyli Å na Lofotach. We wsi mieści się muzeum rybołówstwa oraz muzeum sztokfisza, czyli suszonego dorsza.
9. W pejzażu wyróżniają się tradycyjne chaty rybackie zwane rorbuer. Wznoszą się na palach wbitych w dno morza lub na skalnych półkach. Mają charakterystyczną czerwoną barwę. Obecnie wykorzystywane są głównie w celach turystycznych.
10. Nazwa Lofoten pochodzi prawdopodobnie od staroszwedzkiego ‘ló’, oznaczającego ‘ryś’ i nordyckiego ‘fotr’, czyli ‘stopa’. Pierwotnie była używana dla określenia wyspy Vestvågøy i miała nawiązywać do jej kształtu.
11. W czasie II wojny światowej Lofoty, będące wraz z całą Norwegią pod okupacją niemiecką, stały się miejscem operacji brytyjskich komandosów. W marcu 1941 r. miała miejsce operacja Claymore, zwana również pierwszym rajdem na Lofoty, a w grudniu tegoż roku operacja Anklet, zwana drugim rajdem na Lofoty, w której brały udział również polskie niszczyciele eskortowe, ORP „Kujawiak” i ORP „Krakowiak”.
12. Mieszkańcy wysp od wieków zajmowali się rybołówstwem. Poławia się tu halibuty, łupacze, czarniaki , karmazyny, a przede wszystkim dorsze, z których produkowany jest wspomniany sztokfisz czy też klipfisz, który jest suszony i solony. Tradycje związane z poławianiem i obróbką dorsza na Lofotach obejmują 1000 lat.
admin
