Kambodża – państwo położone w południowo-wschodniej Azji, na Półwyspie Indochińskim, nad Zatoką Tajlandzką. Oficjalną nazwą kraju jest Królestwo Kambodży.
1. Całkowita powierzchnia państwa wynosi 181 035 km2, a liczba ludności ponad 15,552 mln ludzi.
2. Kambodża graniczy od zachodu i północy z Tajlandią, od północy z Laosem, a od wschodu z Wietnamem.
3. Flaga Kambodży składa się z dwóch węższych, poziomych, niebieskich pasów i przedzielającego je szerszego, czerwonego pasa. Na pasie czerwonym znajduje się biała świątynia Angkor Wat. Kolor niebieski symbolizuje rodzinę królewską, kolor czerwony naród, a kolor biały religię, czyli w tym przypadku buddyzm.
4. W herbie Kambodży na niebieskim tarczowym polu znajdują się dwa ustawione na sobie puchary, na których szczycie znajduje się złoty święty miecz Khmerów. Poniżej pucharów umiejscowione są dwie gałązki wawrzynu połączone Królewskim Orderem Kambodży. Nad tarczą usytuowana jest korona monarchy z diamentem, od którego rozchodzą się złote promienie. Tarcza okryta jest płaszczem heraldycznym wspieranym przez dwa mityczne zwierzęta, lwa z głową słonia (gajasingha) i królewskiego lwa (rajasingha). Zwierzęta trzymają królewskie parasole, a stoją na szarfie z napisem w języku khmerskim, oznaczającym “Król Królestwa Kambodży”.
5. Dewizą kraju jest “Naród, religia, król”, która w transkrypcji przedstawia się “Cheate Sasanea Preahmhaksaat “.
6. Hymnem Kambodży jest “Majestatyczne królestwo” (w transkrypcji “Nokoreach”). Słowa napisał Chuon Nat. Muzyka została skomponowana na bazie ludowej melodii kambodżańskiej przez F. Perruchota i J. Jekylla przy wsparciu króla Norodoma Suramarita.
7. Stolicą kraju i największym miastem jest Phnom Penh. Zajmuje powierzchnię 678,46 km2, a zamieszkuje je ponad 2,281 mln ludzi.
8. Językiem urzędowym jest język khmerski. Należy do grupy języków mon-kmer, będącej częścią rodziny języków austroazjatyckich.
9. Walutą Kambodży jest riel kambodżański. Dzieli się na 100 senów. Monety nie są już produkowane, ale nadal można ich używać. Popularną walutą jest tutaj dolar amerykański.
10. Najstarsze ślady osadnictwa na terenie Kambodży pochodzą z V tysiąclecia p.n.e. Wśród pierwszych zorganizowanych form politycznych było państwo Funan z ok. I -II w. n.e. Ok. VI w. zostało podbite przez księstwo Czenla. Na początku IX w. powstało zjednoczone państwo Khmerów, rządzone przez dynastię angkorską. Czas jego świetności przypada na IX-XIII w.
11. W XIV w. Khmerów podbili Tajowie, co spowodowało upadek ich imperium i stopniowe ustępowanie wyznawanego dotąd hinduizmu na rzecz buddyzmu. Ok. XVI w. pojawili się na tych terenach misjonarze z Europy.
12. W XIX w. Kambodżę podbili Francuzi. W 1863 r. stała się protektoratem Francji, w 1884 r. kolonią, a w 1887 r. została włączona do Indochin Francuskich. Pod koniec XIX i na początku XX w. rdzenni mieszkańcy dążyli do odzyskania niepodległości, ale bezskutecznie. Podczas II wojny światowej, w latach 1941-1945, Kambodża znalazła się pod okupacją japońską, a w latach 1945-1946 pod okupacja tajlandzką.
13. Po II wojnie światowej wzmógł się ruch narodowowyzwoleńczy, którego efektem było proklamowanie w 1949 r. niepodległości w ramach Unii Francuskiej. W 1953 r. Kambodża uniezależniła się od Unii i stała się Królestwem, a w 1955 r. przystąpiła do ONZ.
14. W 1967 r. wybuchła rebelia chłopska, która została krwawo stłumiona przez premiera Lon Nola. Zdarzenia te doprowadziły do powstania partyzantki pod przewodnictwem Czerwonych Khmerów. W 1970 r. Lon Nol przeprowadził zamach stanu, w wyniku którego obalono króla, a w miejsce Królestwa Kambodży powstała Republika Khmerów.
15. W latach 1970-1975 w Kambodży trwała wojna domowa pomiędzy Zjednoczonym Frontem Narodowym w Kambodży, utworzonym przez obalonego króla, Wietnamem Północnym i siłami Wietkongu, a Republiką Khmerów wspieraną przez Stany Zjednoczone i Wietnam Południowy. W jej efekcie Czerwoni Kmerzy obalili dotychczasowy ustrój i utworzyli Demokratyczną Kampuczę.
16. Czerwoni Khmerzy, dowodzeni przez Pol Pota, prowadzili krwawe rządy, które doprowadziły do śmierci ogromnej liczby Kambodżan. Dokonywali również czystek etnicznych wśród Wietnamczyków. W 1979 r. reżim został obalony przez armię wietnamską i Zjednoczony Front Ocalenia Narodowego Kambodży przy wsparciu ZSRR. Proklamowana została wówczas Ludowa Republika Kampuczy.
17. W 1993 r. przywrócono monarchię. Działalność Czerwonych Khmerów natomiast nie ustawała aż do 1998 r., kiedy zginął Pol Pot. Wówczas poddali się. W XXI w. ruszył proces przeciwko odpowiedzialnym za zbrodnie dokonane przez Czerwonych Khmerów. Pierwszy wyrok zapadł w 2010 r.
18. Najwyższym szczytem kraju jest Phnum Aôral. Wznosi się na wysokość 1813 m n.p.m. Znajduje się we wschodniej części Gór Kardamonowych.
19. Najdłuższą rzeką Kambodży jest Mekong, który płynie na odcinku o długości ok. 500 km.
20. Kambodżańskie jezioro Tonle Sap jest największym jeziorem na Półwyspie Indochińskim. W zależności od pory roku jego powierzchnia wynosi od ok. 2,5 tys. km 2 w porze suchej do ok. 15 tys. km2 w porze deszczowej.
21. Głównym wyznaniem jest buddyzm, przede wszystkim szkoła buddyjska Therawada. Wśród pozostałych religii zaznaczają się tradycyjne religie plemienne, taoizm, chrześcijaństwo, bezwyznaniowość i islam.
22. W Kambodży znajdują się trzy obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Należą do nich ruiny dawnej stolicy Khmerów w Angkor, ruiny świątyni Preah Vihear oraz strefa świątyń Sambor Prei Kuk ze stanowiskiem archeologicznym Isanapura.
23. Angkor Wat w Kambodży jest największym kompleksem świątynnym na świecie. Zajmuje teren o powierzchni 162,6 ha. Został zbudowany na początku XII w. przez króla Khmerów Suryavarmana jako świątynia hinduistyczna poświęcona bogu Wisznu. W 2014 r. Południowe schody świątyni zostały umieszczone na liście 13 najniebezpieczniejszych schodów świata, opublikowanej przez CNN. Ich nachylenie dochodzi do 70 st.
24. Przysmakiem kuchni kambodżańskiej jest smażony pająk zwany a-ping. Pająki pochodzą przede wszystkim z rodziny ptasznikowatych. Potrawa ta jest dość nowym zjawiskiem i zyskała popularność pod koniec XX w.
25. W funkcjonującym w latach 1975-1979 Więzieniu Bezpieczeństwa 21, zorganizowanym przez reżim Czerwonych Khmerów, przetrzymywanych było ok. 17 tys. ludzi. Wiadomo jedynie o 12 osobach, które przeżyły. Obecnie znajduje się tu Muzeum Ludobójstwa Tuol Sleng.
26. W 2016 r. z okazji wizyty w Kambodży tajlandzkiej księżniczki Maha Chakri Sirindhorn została wybudowana jedna z najdroższych toalet świata. Powstała nad jeziorem Yeak Laom. Budowa trwała 19 dni, a jej koszt wyniósł 40 tys. dolarów. Księżniczka spędziła nad jeziorem jedną noc, a toaleta okazała się nie być potrzebna. Następnego dnia budowlę rozebrano.
27. W Kambodży kręcono sceny do filmu “Pola śmierci” z 1984 r. w reżyserii Rolanda Joffé. Fabuła została oparta na książce Sydneya Schanberga “The death and life of Dith Pran”. Akcja rozgrywa się w latach 1973-1979 i dotyczy reżimu Czerwonych Khmerów. Produkcja była nominowana do Oscara m. in. za najlepszy film w 1985 r. Statuetkę zdobyła za najlepsze zdjęcia dla Chrisa Mengesa i dla najlepszego aktora drugoplanowego dla Haing S. Ngora.
28. Kambodżańskie Pola Śmierci są miejscem masowych egzekucji i grzebania ofiar terroru Czerwonych Khmerów. Mordowano zarówno mężczyzn, jak i kobiety oraz dzieci. Wśród najbardziej znanych pól znajduje się Choeung Ek, gdzie mieści się obecnie buddyjskie miejsce upamiętnienia terroru.
29. Obywatele polscy wyjeżdżający do Kambodży potrzebują wizy. Mogą ją uzyskać w przedstawicielstwie Kambodży (najbliżej ambasada w Berlinie) lub przy wjeździe lotniczymi czy też drogowymi przejściami granicznymi. Wniosek o wizę można również złożyć przez internet.
30. Order Królewski Kambodży został ustanowiony przez króla Norodoma w 1864 r. W latach 1896-1948 i 1950-1955 był nadawany również jako francuskie odznaczenie kolonialne. Wśród odznaczonych obcokrajowców znaleźli się Polacy, hrabia Stanisław Ciechanowiecki, major dyplomowany kawalerii Hilary Kossak, major kawalerii Czesław Święcicki i podpułkownik dyplomowany artylerii Tadeusz Żyborski. W 2005 r. odznaczenie zostało nadane ostatniemu ambasadorowi RP w Kambodży, Kazimierzowi Duchowskiemu.
31. W 2016 r. dwukrotnie został pobity rekord najwyższej temperatury w Kambodży, pochodzący z 1960 r. 15 kwietnia w mieście Preah Vihea termometry pokazały42,6 st. C, bijąc tym samym nowy rekord, ustanowiony zaledwie dwa dni wcześniej w mieście Bantey Ampil.
32. W 2020 r. Kambodża jako drugi kraj na świecie wyemitowała cyfrowy pieniądz banku centralnego. System nosi nazwę Bakong. Umożliwia transakcje dokonywane w rielach i w dolarach amerykańskich.
33. W niektórych rejonach Kambodży popularne jest jedzenie psiego mięsa. Według szacunków zabija się tu ok. 3 mln zwierząt rocznie. W 2020 r. Siĕm Réab, jedna z kambodżańskich prowincji, jako pierwsza w kraju wprowadziła całkowity zakaz zabijania psów i handlowania ich mięsem.
admin
