Gorczański Park Narodowy – polski park narodowy, który powstał w 1981 r. Obejmuje centralne pasmo Gorców, w tym masywy Turbacza i Gorca.
1. Pierwszą próbą ochrony przyrody gorczańskiej był rezerwat przyrody im. Władysława Orkana. Utworzony został w 1927 r, przez właściciela tych terenów, Ludwika Wodzickiego z Poręby Wielkiej.
2. Powierzchnia parku wynosi prawie 70,30 km2. Powierzchnia otuliny zajmuje 166,47 km2. Ochroną ścisłą objęte jest 36,11 km2.
3. Park położony jest w całości na terenie województwa małopolskiego, w powiatach limanowskim i nowotarskim. Rozciąga się na terenie 5 gmin, w tym 42 % znajduje się na terenie gminy Niedźwiedź.
4. Od 1984 r. symbolem Gorczańskiego Parku Narodowego jest salamandra plamista, największy polski płaz ogoniasty. Autorem logotypu jest Stanisław Wilczyński, plastyk z Łodzi.
5. Na terenie parku dworskiego Wodzickich w Porębie Wielkiej mieści się budynek dyrekcji parku oraz Ośrodek Edukacyjny Gorczańskiego Parku Narodowego. Zwiedzanie pozostałości dworu i parku ułatwia ścieżka edukacyjna „Park dworski hrabiów Wodzickich i góra Chabówka”.
6. W Ośrodku Edukacyjnym znajduje się ekspozycja prezentująca przy pomocy dioram, stanowisk interaktywnych i ścieżek dźwiękowych różnorodność gorczańskich środowisk przyrodniczych. W miesiącach maj-październik czynna jest od wtorku do niedzieli w godz. 10-16. W miesiącach listopad-kwiecień czynna jest od wtorku do piątku w godz. 10-15. Bilet normalny kosztuje 8 zł, natomiast bilet ulgowy 4 zł.
7. W Gajówce Mikołaja w Łopusznej znajduje się ekspozycja prezentująca przyrodę Gorców i formy jej ochrony, historię obiektu oraz sylwetkę gajowego Mikołaja Kostkina. W budynku zaadaptowanym na kancelarię leśniczego można zobaczyć m. in. sprzęty, które były niegdyś wykorzystywane do prac leśnych. Gajówka czynna jest w sezonie letnim.
8. W Gorczańskim Parku Narodowym najwyższym wzniesieniem jest Jaworzyna Kamienicka (1288 m n.p.m.). Na znajdującej się na północno-wschodnim stoku polanie Jaworzyna Kamienicka ulokowana jest tzw. kapliczka Bulandy. Powstała w 1904 r. staraniem słynnego gorczańskiego bacy, Tomasza Chlipały, zwanego Bulandą. Najwyższym szczytem Gorców jest Turbacz (1310 m n.p.m.), jednak jego wierzchołek leży poza terenem parku.
9. Największą jaskinią jest Zbójecka Jama, która znajduje się nieopodal polany Jaworzyna Kamienicka. Nazwa wywodzi się z podań o kryjących się w jej wnętrzu zbójnikach. Jaskinia nie jest przeznaczona dla turystów, ze względu na to, iż wejście ma postać 3,5-metrowej studzienki.
10. Na terenie parku, poza szlakami pieszymi i spacerowymi, wytyczone zostały również szlaki rowerowe, konne oraz dla osób uprawiających narciarstwo biegowe. Można ponadto skorzystać z 9 ścieżek edukacyjnych.
11. Wśród atrakcji Gorczańskiego Parku Narodowego wymienić można polany, które powstały w wyniku wielowiekowego wypasu owiec. Rozciągają się z nich wspaniałe widoki na Tatry, Pieniny, Beskid Wyspowy i Beskid Sądecki.
12. Ze względu na obecność na terenie parku rzadkich w skali europejskiej gatunków ptaków, takich jak głuszec, dzięcioł białogrzbiety, sóweczka i puszczyk uralski, został on włączony do sieci Natura 2000 jako Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków „Gorce”.
13. Na terenie parku stwierdzono obecność 214 gatunków kręgowców, w tym zwierząt związanych z występującą tu pierwotną puszczą karpacką, takich jak wilk czy ryś. Poza wspomnianymi już rzadkimi gatunkami ptaków warto wymienić ponadto wydry, borsuki, rzęsorki, nietoperze, popielice, koszatki i orzesznice.
14. Roślinność charakteryzuje się piętrowym układem. Wśród najciekawszych i najrzadszych roślin znajdują się gatunki subalpejskie i alpejskie, takie jak wietlica alpejska, ciemiężyca zielona, omieg górski, wiechlina alpejska w formie żyworodnej, fiołek dwukwiatowy czy kuklik górski.
15. Do końca 2021 r. opłatom za wstęp podlegają tylko niektóre szlaki w parku. Od 1 stycznia 2022 r., w związku z rozporządzeniem ministra klimatu i środowiska z 14 września 2021 r., wprowadzone zostaną opłaty za wstęp na całym terenie Gorczańskiego Parku Narodowego, z wyłączeniem odcinków szlaków biegnących wzdłuż granic parku. Bilet normalny jednodniowy od początku 2022 r. będzie kosztował 7 zł, a bilet ulgowy 3,50 zł.
admin
