Afganistan to śródlądowe państwo, które położone jest w południowo-wschodniej części Azji. Polityka tego kraju cieszy się złą sławą na arenie międzynarodowej: od lat państwo kontrolowane jest przez talibów, czyli skrajnie muzułmańską organizację terrorystyczną, która odpowiada za wiele zamachów na całym świecie. Nie jest to miejsce bezpieczne czy turystyczne, jednak kultura afgańska – a także jego geografia i historia – są niezwykle ciekawe i warte poznania.
1. Afganistan graniczy z sześcioma państwami: Uzbekistanem, Turkmenistanem, Tadżykistanem, Iranem, Chinami i Pakistanem.
2. Stolicą Afganistanu jest Kabul – miasto, które zamieszkuje ponad 4,5 miliona osób. Kabul stanowi najbardziej rozwinięte i najnowocześniejsze miasto w całym kraju, jest to także główne centrum edukacyjne i gospodarcze Afganistanu. Historia tego miasta sięga 3 tysięcy lat, a jego strategiczne umiejscowienie było przyczyną częstych zmian granic imperiów azjatyckich.
3. Na białej fladze Afganistanu umieszczona jest szeheda – napis, który oznacza muzułmańskie wyznanie wiary. Ta sama flaga jest symbolem talibańskiej organizacji terrorystycznej.
4. Najstarsze miasta na terenie Afganistanu były tworzone już około 5 tysięcy lat temu. Terenami tymi władali m.in. Arabowie i Persowie, a kraj ten najeżdżał m.in. Aleksander Macedoński. Do dziś Afganistan jest państwem bardzo różnorodnym kulturowo i etnicznie, co jest odzwierciedleniem częstych zmian granic państwa, a także zagranicznych wpływów europejskich, afrykańskich i azjatyckich.
5. Na terenie Afganistanu obowiązują dwa języki urzędowe: paszto oraz dari.
6. Afganistan jest państwem wyznaniowym, na terenie którego wyznawany jest islam. Niemal 80% ludności jest sunnitami, którzy wyznają ortodoksyjną i skrajną odmianę muzułmanizmu. Kraj ten zamieszkuje ponad 30 milionów osób, w tym Persowie, Turkmeni, Uzbecy, Tadżycy i Kurdowie.
7. Oficjalną walutą tego państwa jest afgani, które w przeliczeniu jest warte około 0,05zł.
8. Na terenie Afganistanu od 2001 roku trwa konflikt zbrojny pomiędzy talibami i krajami Paktu Północnoatlantyckiego. Wojna toczyła się przez 20 lat, a podczas walk zginęło wielu amerykańskich i europejskich żołnierzy, a także cywilów afgańskich. W 2020 roku podpisano oficjalne porozumienie, które miało zakończyć walki, jednak mimo ustaleń, rok później talibowie przejęli kontrolę nad Afganistanem.
9. We wschodniej części państwa rozciągają się wspaniałe góry Hindukusz – jedne z najwyższych gór świata. Wierzchołki wielu masywów dochodzą do niemal 7000m n.p.m. Najwyższym szczytem Hindukuszu jest góra Tiricz Mir o wysokości 7706m n.p.m., która znajduje się na terenie Pakistanu.
10. Afganistan zaliczany jest do grupy państw najsłabiej rozwiniętych na świecie. Szacuje się, że nawet ponad 20% ludności żyje w skrajnym ubóstwie. Innym problemem kraju jest bardzo słaby dostęp do opieki medycznej, a także niski poziom wykształcenia większości obywateli.
11. Klimat Afganistanu jest bardzo suchy i gorący. W wielu częściach kraju latem temperatury osiągają nawet 45 stopni Celsjusza. Zimno jest niemal wyłącznie w wysokich partiach gór. Równiny afgańskie nawet zimą są dosyć ciepłe – temperatury w dzień plasują się w okolicach 15 stopni, jednak znacząco spadają nocami.
12. Najdłuższą rzeką przepływającą przez państwo jest Amu-daria, która łącznie ma długość 1425 kilometrów. Jej największa część – około 1300 kilometrów – przepływa przez Afganistan.
13. Sytuacja kobiet zamieszkujących Afganistan jest bardzo zła – szacuje się, że nawet 85% Afganek regularnie doświadcza przemocy fizycznej i psychicznej. Wiele kobiet w dalszym ciągu jest zmuszanych do małżeństw, a każdego roku niemal 2 tysiące kobiet próbuje popełnić samobójstwo.
14. Jednym z niewielu afgańskich obiektów, które zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO, jest starożytne miasto w dolinie rzeki Bamian. Stanowiło ważny obiekt buddystów zamieszkujących tereny dzisiejszego Afganistanu, po których pozostały wspaniałe, ogromne pomniki Buddy wykute w skale. Wiele zabytków została jednak zniszczona przez afgańskich talibów w 2001 roku.
15. W środkowej części Afganistanu znajdują się malownicze jeziora Band-e Amir, które słyną ze swej żywej, turkusowej, lazurowej i granatowej barwy. Według legendy jeziora stworzył Ali – zięć Mahometa, najważniejszego proroka islamskiego.
16. W Kabulu znajduje się Muzeum Narodowe Afganistanu – najważniejszy i największy obiekt muzealny w całym kraju. Duża część ekspozycji została zniszczona podczas działań wojennych w pierwszych latach wojny afgańskiej. W 2004 roku otwarto muzeum, w którym znajdują się pozostałości po dawnej, liczącej ponad 100 tysięcy eksponatów, wystawie muzealnej.
17. Jedną z najpiękniejszych afgańskich świątyń jest Zielony Meczet w miejscowości Balch. Samo miasto zostało założone już w VI wieku p.n.e. i przez lata gromadziło wyznawców różnych religii m.in. plemiennych wierzeń irańskich, zaratustrianizmu, buddyzmu i islamu.
18. Najwyższym szczytem Afganistanu jest Noszak – góra w paśmie Hindukusz Wschodni, która ma wysokość 7492m n.p.m. Jest to druga najwyższa góra na terenie całego Hindukuszu. Góra ta stanowiła ważny element polskiego himalaizmu: to właśnie zdobycie jej przeszło 60 lat temu przez polskich wspinaczy wysokogórskich (Tadeusza Piotrowskiego i Andrzeja Zawady) spowodowało spopularyzowanie tej ekstremalnej dyscypliny wśród Polaków.
19. Do dziś afgańskie prawo zezwala na tzw. morderstwa honorowe. Ofiarami są bardzo często kobiety, które – według rodziny – postąpiły nieczysto i zhańbiły własny ród. W 2014 roku pod obrady sejmowe wszedł projekt zakazujący tego typu morderstw, jednak został on odrzucony przez afgańskich polityków.
20. Fauna i flora Afganistanu są dosyć ubogie, co wynika ze specyficznego, kontynentalnego i skrajnie suchego klimatu. Występują tu jednak takie zwierzęta jak: hieny pręgowane, szakale, koziorożce syberyjskie, irbisy i niedźwiedzie brunatne.
21. Jednym z najwspanialszych zabytków religijnych w Afganistanie jest Minaret w Dżam. Świątynia, wraz z pozostałościami po starożytnym mieście, zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Minaret powstał pod koniec XII wieku i ma wysokość aż 65 metrów. Jego zewnętrzne ściany pokrywają religijne napisy, które ciągną się na niemal całej wysokości budynku.
22. Na terenie Afganistanu obowiązuje bardzo rygorystyczne prawo szariatu. Zakazane są m.in. związki homoseksualne i działalność religijna propagująca inne wyznania niż islam. Na terenie całego kraju obowiązuje także ściśle przestrzegany Ramadan.
23. Narodowym sportem Afgańczyków jest buzkaszi czyli konna gra zespołowa, w której uczestnicy muszą zdobyć… zwłoki kozy.
24. W Afganistanie produkowane jest opium. Szacuje się, że z tego kraju pochodzi aż 90% tej narkotyzującej substancji.
25. Spożywanie posiłków jest dla Afgańczyków bardzo ważną częścią codziennego dnia. Posiłki zjada się na podłodze, na specjalnych dywanach i poduszkach. Je się jedynie prawą ręką – lewa uznawana jest za “nieczystą”.
26. Choć Afganistan posiada znaczne zasoby naturalne (m.in. duże pokładu gazu ziemnego), większość ludności zajmuje się rolnictwem. W państwie uprawiana jest pszenica, jęczmień, kukurydza, winorośle, buraki cukrowe i trzcina cukrowa.
27. W Kabulu działa Mujahideen Bazar zwany również Targiem Bush’a. Złodzieje sprzedają tutaj przedmioty, które skradzione zostały amerykańskim żołnierzom.
28. Afganistan słynie z wyrobu doskonałej jakości dywanów wełnianych.
29. Afgańska kuchnia jest prosta, aromatyczna i bardzo sycąca. Do tradycyjnych dań kuchni afgańskiej należą sabzi czelaw (gulasz z warzyw i mięsa podawany z ryżem) oraz samanak (słodka potrawa noworoczna).
30. Przed wjazdem do Afganistanu konieczne jest uzyskanie wizy, którą wystawiają jedynie Ambasady Islamskiej Republiki Islamu. W Polsce ambasada mieści się na ulicy Goplańskiej w Warszawie. Wizy nie można uzyskać na lotniskach lub przejściach granicznych.
admin
