Zamek w Łańcucie to jeden z najpiękniejszych zespołów pałacowo-ogrodowych w województwie podkarpackim. Pięknie utrzymany, wiekowy pałac stanowi dziś siedzibę muzeum, w którym obejrzeć można wiele ekspozycji o historycznym charakterze. W kompleksie znajduje się mnóstwo atrakcji dla całej rodziny: w środku umiejscowione są piękne, luksusowe wnętrza z oryginalnym wyposażeniem, dzieła sztuki oraz wystawy historyczne, religijne i etnograficzne. Zewnętrzne części parku zamkowego stanowią idealne miejsce do długich, pieszych spacerów w otoczeniu przyrody. Dużą atrakcją dla najmłodszych jest przejazd dawnym powozem konnym oraz możliwość poznania wspaniałej historii regionu.
1. Historia Zamku w Łańcucie sięga XVI wieku. Pałac był jednak wielokrotnie rozbudowywany i remontowany. Do największych przeróbek budynku doszło w połowie XVII wieku, kiedy to właścicielem zamku był wojewoda krakowski Stanisław Lubomirski. Zamek do dziś nieoficjalnie nazywany jest “Zamkiem Lubomirskich”, a przez niektórych także “Zamkiem Potockich”, ze względu na ogromną kolekcję dzieł sztuki, które pozostawiła po sobie ta magnacka rodzina.
2. W czasie II wojny światowej rezydencja należała do Alfreda Potockiego, który pozwolił na stworzenie w pałacowych wnętrzach oddziału Wehrmachtu (sił zbrojnych III Rzeszy). Przed wkroczeniem wojsk rosyjskich do kraju, Potockiemu udało się wywieźć znaczną część dzieł sztuki, co prawdopodobnie uchroniło część ogromnego majątku przed zniszczeniem.
3. Co roku w maju na Zamku w Łańcucie odbywa się jedno z najważniejszych wydarzeń muzyki klasycznej w Polsce. Tutejszy Festiwal Muzyki (wcześniej nazywany Dniami Muzyki Kameralnej) organizowany jest nieprzerwanie od 1960 roku.
4. Muzeum prowadzi ważną działalność edukacyjną. W pałacowych wnętrzach odbywają się m.in. warsztaty, wykłady i lekcje dla dzieci, młodzieży i studentów. Lekcje dotyczą historii, sztuki, dawnych wierzeń i wiekowych tradycji kulturowych.
5. Od czasów stworzenia ekspozycji muzealnej, jedynie dwa razy udostępniono wnętrza Zamku w Łańcucie do celów prywatnych. Wyjątek od zakazu wynajmu pałacowych wnętrz zrobiono tylko dla potomków dawnych właścicieli rezydencji.
6. Dookoła zamku rozciągają się piękne ogrody angielskie, które powstały jeszcze w XVIII wieku. Cały kompleks zewnętrznej zieleni ma powierzchnię 36 hektarów, a na jego terenie znajdują się m.in. Oranżeria, ogrody włoskie i różane, zabytkowa glorieta, Zameczek Romantyczny i kilka budynków gospodarczych (stajnia, wozownia, ujeżdżalnia).
7. Ciekawym wydarzeniem, które odbywa się często na zamku, jest tworzenie tzw. “żywych obrazów”. Są to rekonstrukcje dzieł sztuki tworzone przez ludzi.
8. Choć duża część zamku została zniszczona po II wojnie światowej, do dziś wiele wnętrz zachowało się w idealnym stanie. Podczas zwiedzania rezydencji warto zwrócić uwagę na wspaniałą Salę Balową, unikatowe Pokoje Chińskie i dobrze zachowaną Galerię Rzeźb.
9. Biblioteka magnacka znajdująca się w Zamku w Łańcucie to największy i najlepiej zachowany zbiór tego typu w całej Polsce. Kompletna kolekcja obejmuje ponad 20 tysięcy woluminów, ksiąg i opracowań.
10. W zamkowej powozowni zobaczyć można ekspozycję świetnie zachowanych pojazdów konnych, w tym luksusowych wozów rodziny Potockich. Instytucja organizuje również przejazdy zabytkowymi pojazdami po rozległych terenach parku. Krótki, piętnastominutowy “spacer” kosztuje 60zł, a w wozie mogą zasiąść maksymalnie 4 osoby.
11. Jedną z najcenniejszych wystaw stanowi ekspozycja sztuki cerkiewnej, która stanowi pozostałość po ludach ukraińskich, zamieszkujących tereny podkarpacia do 1947 roku. Jest to największy zbiór sztuki cerkiewnej w Polsce, który obejmuje ponad tysiąc ikon i kilkaset starych, zabytkowych woluminów.
12. Dział Historii Miasta i Regionu to ogromna kolekcja zabytków o charakterze historycznym i etnograficznym. Na stałej wystawie obejrzeć można m.in. wyposażenie wojskowe żołnierza należącego do 10 Pułku Strzelców Konnych, eksponaty związane z codziennym życiem mieszczańskim w Łańcucie na przełomie XIX i XX wieku oraz duży zbiór starych fotografi, dokumentów, pocztówek i ksiąg wójtowskich.
13. W Parku Zamkowym znajduje się niewielka kawiarnia “Cafe Storczykarnia”, która umiejscowiona jest na dużym patio. Goście kawiarni mogą odpocząć wśród pięknych kwiatów i egzotycznych roślin. Lokal serwuje ciepłe, aromatyczne napoje (m.in. kawę i herbatę), a także tradycyjne wypieki, lody, słodkości i świeże, lekkie sałatki.
14. Bilety do zamku, stajni i wozowni kosztują 35zł (bilety normalne) i 25zł (bilety ulgowe). Osobno płatne jest wejście na ekspozycję poświęconą sztuce cerkiewnej (6-10zł), do storczykarni (6-10zł), do łaźni rzymskich (3-6zł) i na teren przyzamkowego parki (1-2zł).
15. Wnętrza zamku można zwiedzać na własną rękę, dzięki przewodnikowi audio, który udostępniany jest w języku polskim, angielskim, niemieckim lub francuskim. Ciekawą opcją zwiedzania jest wycieczka z osobistym przewodnikiem w kameralnej grupie – zwiedzanie trwa około 2 godzin i kosztuje 120zł. Każdy zwiedzający dostaje specjalne obuwie, które ma na celu zabezpieczenie zabytkowych, zdobionych podłóg zamku.