Krzemionki Opatowskie to rezerwat archeologiczny znajdujący się w województwie świętokrzyskim pomiędzy wsiami Magonie oraz Sudół. Ze względu na swój charakter przyciągają miłośników historii, archeologii i kultury.
Co warto o nich wiedzieć i jakie jeszcze atrakcje warto odwiedzić w pobliżu? Poniżej znajdują się wybrane informacje.
1. Eksploatowane w latach 3900-1600 przed naszą erą kopalnie krzemienia pasiastego należą do najważniejszych na całym kontynencie europejskim. Minerał ten był wydobywany przez ludność wielu kultur neolitu, dlatego budzi zainteresowanie badaczy, ale również wszystkich zainteresowanych tą częścią historii.
2. Krzemień wydobywany w tym miejscu był przetwarzany w okolicznych osadach i rozprowadzano go do miejsce znajdujących się nawet w odległości 660 kilometrów. Najpopularniejszymi narzędziami, jakie z niego wytwarzano, były dłuta oraz czworościenne siekiery. Dziś trudno wyobrazić sobie, że na tamtym etapie była to prężnie działająca kopalnia z przemyślanymi rozwiązaniami.
3. Kopalnie krzemienia w tym miejscu odkryto dopiero w 1922 roku. Była to zasługa geologa oraz peleontologa, Jana Samsonowicza, który był członkiem Polskiej Akademii Nauk oraz przewodniczącym komitetu geologicznego PAN. W związku ze swoją pracą został odznaczony prestiżowymi orderami oraz Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
4. Na terenie obiektu znajdują się cztery rodzaje kopalń, a mianowicie kopalnie jamowe, filarowe-komorowe, komorowe i niszowe. Istnieje tutaj również ponad 2700 szybów, które łączą z sobą rozchodzące się promieniście chodniki, na których odkryto ślady stemplowania i pozostawione niegdyś filary.
5. Ciekawostką są tutejsze malunki na ścianach, które wykonano za pomocą węgla drzewnego tysiące lat temu. Na powierzchni kopalni odkryto dawne pracownie, w których zajmowano się obrabianiem wydobytego krzemienia. Trasa podziemna ma około 465 metrów długości i jest udostępniona zwiedzającym.
6. Malownicze okolice Krzemionek Opatowskich zachęcają do aktywnego wypoczynku na świeżym powietrzu i spacerów w pięknych okolicznościach przyrody. Wiedzie tędy niebieski szlak turystyczny, który prowadzi z Łysej Góry do Pętkowic. Są to tereny, które zachęcają do pieszych i rowerowych wycieczek, a na trasach znajduje się sporo atrakcji wartych zwiedzenia.
7. W 1994 roku Krzemionki Opatowskie zostały uznane za pomnik historii Polski, co oznacza jedną z form ochrony zabytków w Polsce. W 2019 roku podjęto decyzję o tym, żeby Krzemionki Opatowskie znalazły się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.
8. Krzemionki opatowskie zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO jako szesnasty obiekt na terenie Polski. Wcześniej na tej liście znalazły się miedzy innymi Królewskie Kopalnie Soli w Wieliczce i Bochni, Stare Miasto w Krakowie czy też kopalna rud ołowiu, cynku i srebra w Tarnowskich Górach. Po wpisaniu na listę turyści zaczęli je odwiedzać jeszcze chętniej, a dziś cieszą się sporą popularnością.
9. W 1991 roku na terenie obiektu powstała szczegółowa rekonstrukcja osady prehistorycznej. Znajduje się ona na powierzchni przekraczającej jeden hektar i dzięki niej z łatwością można sobie wyobrazić, jak swoją przestrzeń organizowali ludzie z epoki brązu oraz epoki kamienia. Znajdują się tutaj cztery domy mieszkalne z palisadą i rowem obronnym oraz rekonstrukcja grobowca megalitycznego. Na terenie osady regularnie odbywają się zajęcia muzealne.
10. Trasa turystyczna w Krzemionkach Opatowskich obejmuje 1,5 kilometra, a na trasie można zobaczyć oryginalne wyrobiska neolitycznych kopalń oraz hałdy górnicze, które tworzą zupełnie unikatowy krajobraz. Część trasy znajduje się pod ziemią i to właśnie on uchodzi za najciekawszy.
11. Muzeum Archeologiczne i Rezerwat „Krzemionki” to nie tylko miejsce, w którym można zobaczyć bogate zbiory, ale również instytucja prowadząca własne badania. Znajdują się tutaj zabytki związane z górnictwem oraz przetwarzaniem krzemienia pasiastego. Eksponaty pochodzą z badań terenowych.
12. Na terenie muzeum w Krzemionkach regularnie odbywają się różnorodne zajęcia i wykłady dotyczące archeologii i nie tylko. Podczas nich można na własne oczy zobaczyć rzadkie skamieliny, a także nauczyć się, jak powinno się wyczytywać z nich informacje. Są to zajęcia, które mogą spodobać się zarówno dzieciom, jak i młodzieży i dorosłym.
13. Krzemionki Opatowskie to miejsce, z którego można przywieźć zupełnie unikatowe pamiątki. W sklepie znajdują się między innymi pendrive’y z krzemienia pasiastego, monografia na temat całego obiektu, masażery z krzemienia czy podkładki pod kubki ze skóry oraz krzemienia.
14. Cała okolica Krzemionek Opatowskich to miejsce cechujące się bogatą roślinnością. Występuje tutaj niemal czterdzieści gatunków roślin, spośród których aż jedenaście podlega ścisłej ochronie. Miejsce to jest również domem dla kilkudziesięciu gatunków ptaków.
15. Jedną z najwyżej ocenianych restauracji w okolicy jest posiadający również miejsca noclegowe zajazd Leśne Katy. Usytuowany jest około jednego kilometra od Krzemionek Opatowskich. W tym eleganckim miejscu można nie tylko odpocząć po długim zwiedzaniu okolic, ale również zjeść tradycyjne potrawy kuchni polskiej.