Kopalnia soli w Bochni przez wieki średnie stanowiła ważne źródło dochodu Rzeczpospolitej, obecnie to istotny punkt na turystycznej mapie Polski, a także popularne uzdrowisko. W 2013 roku została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO, dzięki czemu niewielka małopolska miejscowość zyskała ogólnoświatową sławę.
1. Okoliczne zasoby soli zaczęto pozyskiwać już w neolicie, robiono to poprzez odparowywanie wody z solanki, proces ten nazywa się warzeniem soli.
2. O warzelnictwie w tym regionie wspomniał już papież Innocenty II w Bulli gnieźnieńskiej i właśnie dzięki pogłębianiu studni solankowych odkryto w 1248 roku ogromne złoża.
3. Eksploatacja złóż trwała w latach 1251-1990.
4. Pierwszym dokumentem konkretnie regulującym wydobycie i handel solą jest wydany przez Kazimierza Wielkiego Statut Żup Krakowskich, a dochody z eksportu (głównie na Węgry i Ruś) były częściowo przeznaczane na Akademię Krakowską, którą dzisiaj znamy jako Uniwersytet Jagielloński.
5. Kopalnia zatrudniała wtedy 120-150 robotników, w tym około 60 kopaczy.
6. Już w 1518 roku żupa bocheńska zatrudniała blisko 500 górników, a nowych szybów przybywało.
7. Wiek XVII był trudniejszym czasem dla kopalni, wojny, rabunkowe zarządzanie przez dzierżawców szlacheckich i przestarzała gospodarka odbiły się znacząco na kondycji kopalni.
8. Odrodzenie kopalni zawdzięcza się królowi Augustowi II, który zatrudnił saksońskich specjalistów pod kierownictwem Jana Gotliba Borlacha, potrafił nakierować zmiany na rynkowe tory, a w 1747 roku wykonał pierwszą instrukcję przeciwpożarową. Skomunikował kopalnię na tyle dobrze, iż po czasy obecne zwiedzający korzystają z dróg jego autorstwa.
9. W roku 1709 pierwszy raz w bocheńskiej kopalni soli użyto prochu strzelniczego.
10. W latach 1772-1918 kopalnia należała do Austriaków, którzy jeszcze w XX wieku eksploatowali sól z szybu Campi – powstałego cztery wieki wcześniej. Odegrali oni dużą rolę w usprawnieniu systemu wentylacji, głównie poprzez budowę szybu wentylacyjnego – Trinitatis, jest on najmłodszym ze wszystkich szybów kopalni, otwarty w 1908 roku.
11. Na okres PRL-u przypada największa produkcja, ale także schyłek przemysłowej produkcji soli w Bochni. Postępująca elektryfikacja nie ominęła kopalni, jednakże ostatni koń – Kuba, który obsługiwał kierat, pracował tam aż do 1960 roku.
12. W 1981 roku wpisano historyczne wyrobiska do rejestru zabytków.
13. Kopalnia soli nadal oferuję własną sól – z przeznaczeniem do kąpieli.
14. Najgłębszy historyczny poziom osiągnął nieistniejący już szyb XVI – 468 metrów.
15. Przez wieki funkcjonowania zdarzały się tragedię pochłaniające życie wielu górników. Najdawniejszy opisany – przez Jana Długosza – miał miejsce w 1441 roku, kiedy zapłonęła obudowa szybów. Pożar z 1580 roku trwał 15 tygodni, a życie straciło ponad 30 górników. Kolejny duży pożar pojawił się zaledwie 6 lat później i zabrał ze sobą około 10 górników.
16. Aktualnie kopalnia oferuje organizację treningów ratowniczych, a nieopodal znajduje się Kopalniana Stacja Ratownictwa Górniczego.
17. W kopalni można trafić na kaplice. W najsłynniejszej i największej z nich można podziwiać m.in. pomnik Jana Pawła II i Kazimierza Wielkiego, w poprzek kaplicy przebiegają tory, a od 1922 roku można podziwiać całoroczną szopkę wykutą w soli.
18. W kopalni funkcjonuje turystyczna kolejka elektryczna, trasa ma długość około kilometra. Znacznie krótsza, ale nie mniej interesująca jest przeprawa łodzią na dystansie około 120 metrów.
19. Na głębokości około 250 metrów znajduje się największa komora kopalni – komora Ważyn, znajduje się w niej część bankietowa, barowa i sypialniana, a także boisko piłkarskie. Jej łączna powierzchnia wynosi ok. 2500 metrów kwadratowych. Pozyskiwano stąd sól jeszcze w latach 50. XX wieku.
20. Arterię komunikacyjną wszystkich otwartych części kopalni w Bochni stanowi podłużnia August licząca niemal 3 kilometry długości.
21. Od 2008 roku w herbie Bochni widnieją narzędzia górnicze, nawiązuje do najstarszej (pochodzącej z 1364 roku) znanej pieczęci miasta.
22. W kopalni nierzadko odbywają się wydarzenia okolicznościowe, zorganizowano tam nawet noc sylwestrową. Jest możliwość zorganizowania konferencji czy bankietu, szkoleń, bądź imprez integracyjnych.
23. Pod ziemią warunki niekoniecznie należą do najprzyjemniejszych – wilgotność utrzymuje się w okolicy 70%, a temperatura wynosi 14-17 stopni Celsjusza.
24. Na stronie internetowej kopalnia-bochnia można obejrzeć obszerną galerię zdjęć wnętrza kopalni.
25. Kopalnie odwiedza rocznie około 200 tysięcy turystów.
admin
