Białystok jest dużym miastem i stolicą województwa podlaskiego. Położone na Nizinie Północnopodlaskiej, stanowi ciekawą destynację weekendowych wypadów. Historia Białegostoku sięga połowy XV wieku, kiedy to w miejscu dzisiejszego miasta powstała osada o dużym znaczeniu handlowym. Ze względu na ułożenie początkowej wsi na styku różnych szlaków handlowych, Białystok szybko się rozrastał, a w 1691 roku zyskał prawa miejskie. Dziś miejscowość stanowi główny ośrodek edukacyjny, gospodarczy i handlowy całego Podlasia. To również miasto o dużym znaczeniu turystycznym, w którym nie brakuje atrakcji dla całej rodziny.
1. Pałac Branickich i ogrody pałacowe
Pałac Branickich to jeden z najlepiej zachowanych obiektów, pochodzących z czasów saskich na ziemiach polskich. Nazywany jest “Wersalem Podlasia” ze względu na swoją wspaniałą, późnobarokową architekturę. Choć pierwsze wzmianki o budowli sięgają XV wieku, przez stulecia pałac był wielokrotnie remontowany i przebudowywany. Obecnie w środku mieści się siedziba białostockiego Uniwersytetu Medycznego, jednak korytarze i część pałacowych pomieszczeń jest udostępnionych dla zwiedzających. W środku zobaczyć można m.in. Złote Pokoje, Jadalnię, Sypialnię Izabeli i Wielką Aulę.
Dookoła Pałacu Branickich rozciągają się malownicze ogrody. Przy samym pałacu umiejscowiony jest tzw. Ogród Górny, który reprezentuje typowy, francuski styl w ogrodnictwie. Ta część ogrodów jest bardzo geometryczna, pełna fontann i klombów regularnych kształtach. W Ogrodach Dolnych (angielskich) znajdują się małe pawilony i altanki, romantyczne zagajniki. Dużą atrakcją kompleksu jest Arsenał, w którym obecnie znajduje się Galeria Sztuki Współczesnej. Park zajmuje powierzchnię niemal 10 hektarów, a na jego terenie znajdują się liczne pomniki (w tym odwzorowania antycznych i mitologicznych postaci), sztuczne wodospady, oranżerie i barokowa architektura gospodarcza.
2. Muzeum Historii Medycyny i Farmacji
Muzeum Historii Medycyny i Farmacji położone jest w prawym skrzydle Pałacu Branickich. Pierwsza ekspozycja muzealna w tym miejscu została otwarta już w 1995 roku i od tego czasu placówka coraz bardziej się rozrasta. W Muzeum podziwiać można znakomitą kolekcję przyborów aptekarskich (np. zabytkowe naczynia do mieszania i odmierzania porcji leków), stare laboratoria farmaceutyczne i chemiczne oraz wyposażenie gabinetów lekarskich sprzed dekad. Najstarsze zabytki pochodzą już z XVIII wieku! Dużą atrakcją stanowią odwzorowania szpitali polowych, gabinetów stomatologicznych i klinik lekarskich z początku XX wieku. Zwiedzanie całej wystawy trwa około 60 minut, a bilety wstępu kosztują 20zł (bilety normalne) i 12zł (bilety ulgowe).
3. Ogrody Opery i Filharmonii Podlaskiej
Opera i Filharmonia Podlaska (Europejskie Centrum Sztuki) to największa i najbardziej rozpoznawalna placówka artystyczna w całej północno-wschodniej części Polski. W budynku znajdują się liczne rzeźby, dzieła sztuki oraz szklane odlewy, a w środku swoje koncerty dali tacy artyści jak: Anita Lipnicka, Grzegorz Tarnau, Leszek Możdżer i Maciej Maleńczuk. Dookoła budynku rozciągają się wspaniałe ogrody, które zaprojektowane zostały tak, by odzwierciedlać naturalną florę różnych części Podlasia. Znajdują się tu piesze alejki, małe stawy i oczka wodne oraz ławki. Dużą atrakcją jest możliwość wejścia na rozległy taras widokowy, na terenie którego umieszczono monumentalną rzeźbę o nazwie “Głowa Kompozytora”, stworzoną przez artystkę Teresę Murak.
→ Czytaj także: Najlepsze restauracje w Białymstoku – gdzie warto zjeść będąc w Białymstoku ?
4. Rynek Kościuszki
Białostocki Rynek Kościuszki to długa promenada, przy której znajdują się sklepy z pamiątkami, obiekty usługowe, bary, kawiarnie i restauracje. Przy zabytkowym Rynku podziwiać można najstarszy, wybudowany w 1621 roku, budynek w całym Białymstoku – Bazylikę Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. W środku znajdują się zabytkowe organy, wspaniałe, rokokowe ołtarze, a także liczne obrazy, mauzolea, krypty i rzeźby.
Przy Rynku Kościuszki położone są także inne zabytkowe budynki m.in. budowle należące do klasztoru Sióstr Miłosierdzia, barokowo-klasycystyczny Cekhauz (mieszczący zbiory Archiwum Państwowego), kameralne Kino Ton oraz malownicze, zabytkowe kamienice.
5. Planty
Białostockie Planty to ogromny zespół parkowy, który obejmuje zielony obszar o powierzchni niemal 15 hektarów. Na terenie parku znajdują się alejki piesze i rowerowe, stawy z fontannami oraz dobrze rozwinięta infrastruktura wypoczynkowa. Na obszarze całego kompleksu rozmieszczone są rzeźby i figury m.in. “Pies Kawelin”, “Praczki” i “Inka”. Latem na Plantach podziwiać można malownicze “dywany kwiatowe”, czyli ogromne kompozycje, które po zakwitnięciu roślin układają się w fantazyjne wzory.
6. Muzeum Podlaskie
Muzeum Podlaskie to największa instytucja o charakterze kulturowym na całym Podlasiu. W białostockim Ratuszu funkcjonuje główna siedziba i najważniejszy oddział muzeum, w którym prezentowane są zbiory dzieł sztuki oraz ekspozycje o charakterze etnograficznym i historycznym. W Muzeum podziwiać można m.in. ponad 120 dzieł sztuki wybitnych artystów polskich i europejskich. W Białymstoku położone są również inne oddziały muzeum: Muzeum Historyczne oraz Muzeum Rzeźby Alfonsa Karnego.
7. Bazylika Archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
Bazylika Wniebowzięcia NMP to największy i najstarszy zespół budynków sakralnych w Białymstoku. Składa się z dwóch połączonych budowli: starego kościoła, który wybudowany został w 1621 roku i stanowi najstarszy zabytek w mieście, oraz nowego, dwudziestowiecznego kościoła. Kompleks łączy styl renesansowy i neogotycki, a wnętrza zdobią wspaniałe, wiekowe dzieła sztuki. W Bazylice znajdują się monumentalne organy, które powstały na początku XX wieku. W najstarszej części kościoła umieszczono m.in. ogromny ołtarz główny, mauzoleum rodu Gryfitów-Branickich oraz podziemne krypty i grobowce. W nowej, neogotyckiej części kościoła znajduje się aż 6 bogato zdobionych ołtarzy, marmurowa ambona z zabytkową płaskorzeźbą oraz obrazy, rzeźby i mozaiki.
8. Muzeum Dziejów Ziemi w Wasilkowie
Muzeum Dziejów Ziemi to unikalna atrakcja dla całej rodziny. Na terenie ogromnego kompleksu umiejscowiony został Jurajski Park Dinozaurów, w którym podziwiać można ogromne modele pradawnych gadów. Ciekawostką jest, że ta część parku ma charakter multimedialny – niektóre modele poruszają się i wydają dźwięki! Najmłodsi mogą tu nie tylko odbyć krótką lekcję historii dziejów naszej planety, ale również na własne oczy zobaczyć podobiznę triceratopsa, tyranozaura i latającego cearadaktyla.
Jurajski Park Dinozaurów to nie jedyna atrakcja kompleksu. W Muzeum Dziejów Ziemi znajduje się również rozległy park rozrywki z karuzelami i kolejkami oraz Farma Grzybów i Owadów, na której obejrzeć można modele owadów i grzybów w bardzo dużym powiększeniu.
9. Zoo Akcent Białystok
Akcent ZOO w Białymstoku to atrakcja dla dużych i małych miłośników zwierząt. Ogród ten mieści się na terenie Parku Konstytucji 3 Maja, gdzie w latach 60. XX wieku urządzono tymczasowy azyl dla zwierząt. Dziś można tu oglądać koniki polskie, muflony, żubry i sarny, znalazło się tu również miejsce dla owcy domowej i sympatycznego osła. W ZOO zamieszkały również takie zwierzęta, jak rysie, jenoty i niedźwiedzie brunatne, które cieszą się wielkim zainteresowaniem gości.
10. Park Stary im. Księcia Augusta Poniatowskiego
Park Stary w Białymstoku zajmuje powierzchnię prawie 5 hektarów, a zaprojektowany został przez jednego z najbardziej znanych i wybitnych architektów zieleni: Waleriana Kronenberga. Położony w samym centrum miasta, Park Stary stanowi zielone serce Białegostoku. Podziwiać w nim można wspaniałe kompozycje naturalistyczne, angielskie i modernistyczne, zespoły roślin, kwiatów i krzewów, a także małą architekturę i baseny z fontannami. Na terenie Parku Starego położony jest Teatr Dramatyczny im. Aleksandra Węgierki, w którym odbywają się sztuki i spektakle artystyczne.
11. Podlaskie Muzeum Kultury Ludowej
Podlaskie Muzeum Kultury Ludowej w Wasilkowie to duży skansen, w którym prezentowane są zabytki związane z etnografią, sztuką i historią regionu. Unikalną atrakcją tego miejsca jest możliwość zobaczenia wnętrza dziewiętnastowiecznej chałupy, która sprowadzona została z podlaskiej wsi Czyże. W środku znajduje się oryginalne wyposażenie: piec do wypieku chleba, ozdobne ikony i zabytkowe umeblowanie. W Podlaskim Muzeum Kultury Ludowej znajduje się również wystawa wnętrz dworskich, galeria sztuki ludowej i rękodzieła oraz ekspozycje prezentujące narzędzia rolnicze, zabawki dziecięce, pojazdy wiejskie, łodzie i gliniane naczynia.
12. Stawy Dojlidzkie
Stawy Dojlidzkie położone są na granicy Białegostoku i niewielkiej wsi Sobolewo. Jest to kompleks 19 stawów, które łącznie zajmują powierzchnię ponad 400 hektarów. Największe znaczenie turystyczne ma staw, który powstał w 1962 roku poprzez połączenie dwóch rozległych zbiorników wodnych: Stawu Cygańskiego i Stawu Plażowego. Obecnie znajduje się tu piaszczysta plaża ze strzeżonym kąpieliskiem, przy których funkcjonuje Ośrodek Sportów Wodnych. Kompleks stawów znany jest wśród wędkarzy, kajakarzy, a także osób, które uprawiają różne sporty wodne (np. narciarstwo wodne, windsurfing).
Stawy Dojlidzkie stanowią ważną ostoję ptactwa. Szacuje się, że w obrębie zbiorników żyje ponad 200 gatunków ptaków, w tym pelikany, kormorany, orły, mewy białe i czaple. Podmokłe, bagniste obszary zamieszkują również rzadkie gatunki płazów.
13. Muzeum Pamięci Sybiru
Białostockie Muzeum Pamięci Sybiru poświęcone jest osobom, które już od XVI wieku były deportowane na tereny Carskiej Rosji i późniejszego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Większość ekspozycji dotyczy jednak znacznie późniejszych czasów – po II wojnie światowej wiele polskich rodzin zostało wywiezionych na tereny Syberii, gdzie w okrutnych warunkach zmuszani byli do niewolniczej pracy. Na stałej wystawie muzealnej zobaczyć można m.in. odznaczenia wojskowe, archiwalne dokumenty i fotografie. Ostatnią częścią ekspozycji stanowi memoriał, poświęcony zbrodniom w Katyniu.
14. Brama Wielka Pałacu Branickich
Przy Pałacu Branickich znajduje się niecodzienna atrakcja. Brama “Gryf” (nazywana tak od umiejscowionego na niej gryfa – mitologicznej postaci, będącej symbolem rodu Branickich) pochodzi z XVIII wieku i niegdyś stanowiła monumentalny symbol przepychu i bogactwa. Zabytkowa brama stylizowana jest na “łuk triumfalny”, na którym umiejscowiono zegar. Warto wiedzieć, że sam szwajcarski mechanizm wówczas był niezwykle drogi – jego sprowadzenie i umiejscowienie na zewnętrznych częściach kompleksu świadczyło o ogromnym majątku rodu Branickich. Ciekawostką jest, że zegar działa nieprzerwanie od XVIII wieku – jest to najstarszy działający zegar w całej Polsce.
15. Halva – Restauracja Tatarska
W Białymstoku można odkrywać smaki Podlasia, które zaskakują swoim bogactwem. Jednym z ciekawszych miejsc na kulinarnej mapie tego miasta jest Halva – restauracja tatarska, w której można sięgnąć po kołduny, wołowinę po tatarsku lub szurpę – bulion jagnięcy, podawany z kawałkami mięsa i ziemniakami. Cebulnik, pide (turecka pizza) oraz kibiny (z mięsem wołowym, szpinakiem i serem lub z dynią i soczewicą) – oto kolejne przysmaki, na jakie warto postawić w tym miejscu.
16. Rezerwat Las Zwierzyniecki
Na terenie Białegostoku nie brak przyrodniczych atrakcji. Jedną z tych najważniejszych jest Rezerwat Las Zwierzyniecki. Leży on na terenie Parku Zwierzynieckiego w południowej części miasta, zajmuje powierzchnię ponad 33 ha i chroni cenne zbiorowiska leśne. Najważniejsze są tu lasy grądowe, choć na terenie rezerwatu występują również łęgi. Ponadto można się tu spotkać z ciekawymi gatunkami roślin, m.in. z kruszyną pospolitą, konwalią majową, turzycą leśną i kaliną koralową.
17. Kraina Otwartych Okiennic
Kraina Otwartych Okiennic to region unikalny w skali całego kraju. Miejsce to obejmuje tereny kilku podlaskich wsi, których charakterystyczną cechą jest specyficzne budownictwo drewniane i powszechnie występujące bogato zdobione okiennice. Miejscowości Soce, Puchły i Trześcianka, które wchodzą w skład Krainy Otwartych Okiennic, wypełnione są zabytkami architektonicznymi: domami i drewnianymi chałupami, malowniczymi cerkwiami i niewielkimi kapliczkami.
Przez Krainę Otwartych Okiennic przebiega szlak, który – ze względu na odległości – pokonywać można rowerowo lub samochodem. Pierwsza forma zwiedzania pozwala jednak podziwiać nie tylko zabytkowe budynki, ale również piękno podlaskiej przyrody. Dookoła wsi znajdują się piękne stawy, gęste lasy i malownicze łąki. Tereny te są wyjątkowo zasobne ornitologicznie: występują tu rzadkie gatunki ptaków, a przy okolicznych jeziorach znajduje się wiele punktów obserwacyjnych.
18. Zamek w Tykocinie
Zamek Królewski w Tykocinie umiejscowiony jest tuż przy rzece Narwi. Majestatyczna budowla powstała w XV wieku i jest jednym z najważniejszych zabytków architektonicznych okolic Białegostoku. W murowanej budowli mieści się dziś ekspozycja muzealna, która obejmuje podziemia zamku oraz wystawy tematyczne w gmachu warowni. W środku zobaczyć można m.in. jeden z największych w Polsce pieców kaflowych oraz wejść na wieżę więzienną, na której umieszczono duży taras widokowy. Na Zamku w Tykocinie odbywają się liczne imprezy tematyczne. Cyklicznie odbywa się tu rekonstrukcja “Szturm na Zamek”, podczas której przedstawiane są wydarzenia z czasów tzw. “Potopu Szwedzkiego”. Organizowane są tu również dwa wydarzenia kulinarne: listopadowy kiermasz “Gęsina na św. Marcina” oraz wydarzenie “Smaki Renesansu”, na którym uczestnicy starają się odtworzyć potrawy z nawet kilkusetletnich przepisów. Na tykocińskim Zamku funkcjonuje również restauracja, która specjalizuje się w serwowaniu dań kuchni staropolskiej oraz regionalnych potraw Podlasia.
Warto zwiedzić również inne części Tykocina. W miejscowości znajduje się m.in. zabytkowa synagoga. Miasteczko znane jest jednak przede wszystkim ze swojej kuchni, która stanowi połączenie kuchni żydowskiej, wschodniej, polskiej i tatarskiej.
Podlasie to region, który zachwyca wszystkich podróżników. Zielone, wspaniałe tereny, stawy i parki krajobrazowe, a także klimatyczne wsie i miasteczka przyciągają turystów z całej Polski. Zwiedzając Białystok nie można zapomnieć o tutejszej kuchni: smacznej, rozgrzewającej i aromatycznej, która obfituje w dania mięsne i mączne. Białystok to idealne miejsce na weekendowy, rodzinny wypad pełen atrakcji.
Po więcej informacji turystycznych o mieście Białystok, warto zajrzeć tutaj