30 Mroźnych Ciekawostek o Antarktydzie

Antarktyda to mroźny, południowy kontynent, który staje się celem wielu ambitnych podróżników. Nie łatwo do niego dotrzeć, a sama podróż wymaga mnóstwo zaangażowania i dużych nakładów finansowych. To miejsce pozbawione cywilizacji, urzekające niektórych odosobnieniem i widokami, które rekompensują każdy trud włożony w podróż.

1. Antarktyda to jedyny kontynent na Ziemi, na którym nie znajdują się stałe osady ludzkie. Nie ma tu miast, miasteczek i wsi, a jedyną oznaką obecności człowieka są bazy naukowe.

2. Kontynent jest prawie całkowicie pokryty przez lód. Czapa lodowa pokrywająca ląd ma przeciętną grubość prawie 2km.

3. Antarktyda uznawana jest za największą pustynię na świecie – mimo, że jest równocześnie najzimniejszym z kontynentów. Do opadów dochodzi tu bardzo rzadko i to głównie w okolicy wybrzeży Oceanu Południowego.

4. Ten mroźny rejon nie jest jednak całkowicie pozbawiony życia. Kontynent zamieszkują liczne gatunki ptaków (m.in. pingwiny), a także ssaki i bezkręgowce.

5. Na Antarktydzie nie zobaczymy bujnej roślinności – głównie rosną tu mchy i zaledwie dwa gatunki roślin naczyniowych. Wybrzeża kontynentu są jednak zamieszkiwane przez liczne gatunki grzybów (około 1150 różnych gatunków!) i porosty.

6. Przybrzeżne wody obfitują w zooplankton, a także różnorodne, zimnolubne glony, które barwią wody i lód czerwoną lub zieloną barwą.

7. Antarktyda została odkryta dopiero w 1820 roku, jednak już od setek lat uczeni twierdzili, że południowe rejony Ziemi prawdopodobnie są pokryte niezbadanym, zimnym lądem.

8. Temperatury na Antarktydzie są naprawdę niskie. W 1983 roku na stacji “Wostok” odnotowano temperaturę -89,2 stopnia Celsjusza, jednak pomiary satelitarne świadczą o tym, że regularnie spadają one poniżej -90 stopni.

9. Mimo temperaturowych rekordów, Antarktyda to najszybciej ocieplający się kontynent na całym świecie. W 2020 roku odnotowano tu temperaturę ponad 18 stopni! Naukowcy z całego świata są zdania, że przyczynia się do tego działalność człowieka i degradacja środowiska, a samo ocieplenie kontynentu może skutkować znaczącym podwyższeniem się poziomu mórz i oceanów na świecie w przyszłości.

10. Choć Antarktyda jest wyjątkowo mroźnym kontynentem, z pewnością nie brakuje na niej słońca. Średnio 50% dni w ciągu roku to dni słoneczne, z czego duża część przypada na lato, gdy dochodzi do zjawiska dnia polarnego, podczas którego słońce świeci tu przez całą dobę.

11. Na całym kontynencie latem przebywa nieco ponad 4000 osób rozlokowanych w różnych stacjach badawczych. Wśród około 30 różnych państw, które prowadzą działania naukowe na Antarktydzie, znajduje się również Polska.

12. Od 1959 roku Antarktyda jest prawnie chroniona przed prowadzeniem działań wojskowych, testowaniem broni jądrowych i składowaniem radioaktywnych odpadów. Ma to zagwarantować bezpieczeństwo dla tutejszej fauny i flory.

13. Na Antarktydę możemy dotrzeć z Argentyny na specjalnych statkach wycieczkowych, które prowadzą wyprawy trwające od kilku do nawet kilkudziesięciu dni.

14. Antarktyda jest kontynentem niezależnym politycznie. Oznacza to, że oficjalnie jej tereny nie należą do żadnego państwa. Równocześnie podpisane po II wojnie światowej porozumienie umożliwia każdemu państwu prowadzenie działalności naukowej na kontynencie.

15. Na Antarktydzie znajdują się wartościowe złoża m.in. platyny, złota, węgla i żelaza, jednak z powodu ich umiejscowienia i niesprzyjającej pogody panującej na kontynencie nie są one wydobywane.

16. Gospodarka Antarktydy opiera się przede wszystkim na turystyce, która z roku na rok coraz bardziej się rozwija. W okolicach kontynentu znajdują się również wartościowe łowiska ryb, jednak sam połów jest mocno ograniczony prawnie, co ma zapewnić równowagę antarktycznego ekosystemu.

17. Nad Antarktydą znajduje się największa dziura ozonowa w całej atmosferze ziemskiej. Choć oczywiście, częściowo za jej rozrost odpowiada człowiek i produkowane przez niego gazy cieplarniane, samo powstanie dziury w warstwie ozonowej jest prawdopodobnie zjawiskiem naturalnym, które sezonowo się powiększa.

18. Najczęściej odwiedzane przez turystów miejsca na Antarktydzie to Szetlandy Południowe (wyspy oddalone o około 120km od stałego kontynentu). Z Argentyny dotrzeć możemy również na Morze Weddella, Falklandy, a nawet na sam Półwysep Antarktyczny, który rozciąga się wgłąb Oceanu w północnej części kontynentu.

19. Na śmiałków odwiedzających Antarktydę czekają wyjątkowe spektakle świetlne. Podziwiać tu można wspaniałą zorzę polarną, a także tzw. “pył diamentowy” czyli zjawisko lśnienia unoszące się nad powierzchnią śniegu podczas słonecznych dni.

20. Na Antarktydzie corocznie organizowany jest ekstremalny maraton, który przyciąga najbardziej wytrzymałych ludzi z całego świata. Niskie temperatury, duża zawartość tlenu w atmosferze czy specyfika podłoża to tylko część utrudnień, z którymi muszą liczyć się odważni maratończycy.

21. Ogromna czapa lodowa Antarktydy sprawia, że to największe zaplecze słodkiej wody na świecie. Szacuje się, że około 70% wód słodkich na Ziemi to właśnie lód antarktyczny.

22. Najwyższym punktem kontynentu jest Masyw Vinsona, który sięga 4892m n.p.m. Mimo panującego tu nieprzyjaznego klimatu masyw został zdobyty kilkukrotnie, pierwszy raz w 1966 roku przez ekspedycję amerykańską. Do tej pory góra ta – jako jedyna z gór Korony Ziemi – nie została zdobyta zimą czyli podczas miesięcy, które na północnej połowie kuli ziemskiej są stosunkowo ciepłe.

23. Pod stacją Wostok znajduje się jedno z największych jezior świata – Jezioro Whillansa. Dzięki odkryciu mikroorganizmów zamieszkujących w ekstremalnych warunkach pod pokrywą lodową społeczeństwo naukowe spekuluje na temat kosmicznego pochodzenia życia na Ziemi.

24. Powierzchnia Antarktydy kryje jednak dużo więcej ciekawych miejsc. Jednym z nich jest Rów Bentleya sięgający głębokości 2496m pod powierzchnią morza, co czyni go najgłębszym punktem na całym kontynencie.

25. W 1978 roku na Antarktydzie urodziło się pierwsze dziecko. Do dziś w niektórych stacjach badawczych organizowane są szkoły dla dzieci badaczy pracujących na stacjach naukowych.

26. Na Antarktydzie prowadzone są badania m.in. z zakresu ekologii, geologii, meteorologii, biologii i oceanografii. Niezwykle rozwijającą się dziedziną dzięki tutejszym stacjom badawczym jest astronomia i meteoryka. Badania prowadzone na Antarktydzie mają ogromne znaczenie także dla astrofizyków.

27. Największy znaleziony meteoryt na Antarktydzie miał masę 18 kilogramów. Badania satelitarne wskazują jednak miejsca, w których mogły uderzać znacznie większe odłamki skalne – świadectwem po nich są kratery niewidoczne z powierzchni Ziemi.

28. Szacuje się, że każdego roku topnieje około 60 kilometrów sześciennych lodu antarktycznego. Zjawisko to trwa nieprzerwanie co najmniej od 2009 roku.

29. Antarktyda nie zawsze była zimna. Około 170 milionów lat temu ziemie te tworzyły ogromny prakontynent – Gondwanę. Tak naprawdę sama Antarktyda jest stosunkowo młoda i liczy “zaledwie” 25 milionów lat.

30. Polska stacja badawcza (Stacja Arctowskiego) znajduje się na Wyspie Króla Jerzego, która jest oddalona o około 120km od stałego lądu antarktycznego.