30 Mro藕nych Ciekawostek o Antarktydzie

Antarktyda
foto – Pixabay

Antarktyda to mro藕ny, po艂udniowy kontynent, kt贸ry staje si臋 celem wielu ambitnych podr贸偶nik贸w. Nie 艂atwo do niego dotrze膰, a sama podr贸偶 wymaga mn贸stwo zaanga偶owania i du偶ych nak艂ad贸w finansowych. To miejsce pozbawione cywilizacji, urzekaj膮ce niekt贸rych odosobnieniem i widokami, kt贸re rekompensuj膮 ka偶dy trud w艂o偶ony w podr贸偶.

1. Antarktyda to jedyny kontynent na Ziemi, na kt贸rym nie znajduj膮 si臋 sta艂e osady ludzkie. Nie ma tu miast, miasteczek i wsi, a jedyn膮 oznak膮 obecno艣ci cz艂owieka s膮 bazy naukowe.

2. Kontynent jest prawie ca艂kowicie pokryty przez l贸d. Czapa lodowa pokrywaj膮ca l膮d ma przeci臋tn膮 grubo艣膰 prawie 2km.

3. Antarktyda uznawana jest za najwi臋ksz膮 pustyni臋 na 艣wiecie – mimo, 偶e jest r贸wnocze艣nie najzimniejszym z kontynent贸w. Do opad贸w dochodzi tu bardzo rzadko i to g艂贸wnie w okolicy wybrze偶y Oceanu Po艂udniowego.

4. Ten mro藕ny rejon nie jest jednak ca艂kowicie pozbawiony 偶ycia. Kontynent zamieszkuj膮 liczne gatunki ptak贸w (m.in. pingwiny), a tak偶e ssaki i bezkr臋gowce.

5. Na Antarktydzie nie zobaczymy bujnej ro艣linno艣ci – g艂贸wnie rosn膮 tu mchy i zaledwie dwa gatunki ro艣lin naczyniowych. Wybrze偶a kontynentu s膮 jednak zamieszkiwane przez liczne gatunki grzyb贸w (oko艂o 1150 r贸偶nych gatunk贸w!) i porosty.

6. Przybrze偶ne wody obfituj膮 w zooplankton, a tak偶e r贸偶norodne, zimnolubne glony, kt贸re barwi膮 wody i l贸d czerwon膮 lub zielon膮 barw膮.

7. Antarktyda zosta艂a odkryta dopiero w 1820 roku, jednak ju偶 od setek lat uczeni twierdzili, 偶e po艂udniowe rejony Ziemi prawdopodobnie s膮 pokryte niezbadanym, zimnym l膮dem.

8. Temperatury na Antarktydzie s膮 naprawd臋 niskie. W 1983 roku na stacji “Wostok” odnotowano temperatur臋 -89,2 stopnia Celsjusza, jednak pomiary satelitarne 艣wiadcz膮 o tym, 偶e regularnie spadaj膮 one poni偶ej -90 stopni.

9. Mimo temperaturowych rekord贸w, Antarktyda to najszybciej ocieplaj膮cy si臋 kontynent na ca艂ym 艣wiecie. W 2020 roku odnotowano tu temperatur臋 ponad 18 stopni! Naukowcy z ca艂ego 艣wiata s膮 zdania, 偶e przyczynia si臋 do tego dzia艂alno艣膰 cz艂owieka i degradacja 艣rodowiska, a samo ocieplenie kontynentu mo偶e skutkowa膰 znacz膮cym podwy偶szeniem si臋 poziomu m贸rz i ocean贸w na 艣wiecie w przysz艂o艣ci.

10. Cho膰 Antarktyda jest wyj膮tkowo mro藕nym kontynentem, z pewno艣ci膮 nie brakuje na niej s艂o艅ca. 艢rednio 50% dni w ci膮gu roku to dni s艂oneczne, z czego du偶a cz臋艣膰 przypada na lato, gdy dochodzi do zjawiska dnia polarnego, podczas kt贸rego s艂o艅ce 艣wieci tu przez ca艂膮 dob臋.

11. Na ca艂ym kontynencie latem przebywa nieco ponad 4000 os贸b rozlokowanych w r贸偶nych stacjach badawczych. W艣r贸d oko艂o 30 r贸偶nych pa艅stw, kt贸re prowadz膮 dzia艂ania naukowe na Antarktydzie, znajduje si臋 r贸wnie偶 Polska.

12. Od 1959 roku Antarktyda jest prawnie chroniona przed prowadzeniem dzia艂a艅 wojskowych, testowaniem broni j膮drowych i sk艂adowaniem radioaktywnych odpad贸w. Ma to zagwarantowa膰 bezpiecze艅stwo dla tutejszej fauny i flory.

13. Na Antarktyd臋 mo偶emy dotrze膰 z Argentyny na specjalnych statkach wycieczkowych, kt贸re prowadz膮 wyprawy trwaj膮ce od kilku do nawet kilkudziesi臋ciu dni.

14. Antarktyda jest kontynentem niezale偶nym politycznie. Oznacza to, 偶e oficjalnie jej tereny nie nale偶膮 do 偶adnego pa艅stwa. R贸wnocze艣nie podpisane po II wojnie 艣wiatowej porozumienie umo偶liwia ka偶demu pa艅stwu prowadzenie dzia艂alno艣ci naukowej na kontynencie.

15. Na Antarktydzie znajduj膮 si臋 warto艣ciowe z艂o偶a m.in. platyny, z艂ota, w臋gla i 偶elaza, jednak z powodu ich umiejscowienia i niesprzyjaj膮cej pogody panuj膮cej na kontynencie nie s膮 one wydobywane.

16. Gospodarka Antarktydy opiera si臋 przede wszystkim na turystyce, kt贸ra z roku na rok coraz bardziej si臋 rozwija. W okolicach kontynentu znajduj膮 si臋 r贸wnie偶 warto艣ciowe 艂owiska ryb, jednak sam po艂贸w jest mocno ograniczony prawnie, co ma zapewni膰 r贸wnowag臋 antarktycznego ekosystemu.

17. Nad Antarktyd膮 znajduje si臋 najwi臋ksza dziura ozonowa w ca艂ej atmosferze ziemskiej. Cho膰 oczywi艣cie, cz臋艣ciowo za jej rozrost odpowiada cz艂owiek i produkowane przez niego gazy cieplarniane, samo powstanie dziury w warstwie ozonowej jest prawdopodobnie zjawiskiem naturalnym, kt贸re sezonowo si臋 powi臋ksza.

18. Najcz臋艣ciej odwiedzane przez turyst贸w miejsca na Antarktydzie to Szetlandy Po艂udniowe (wyspy oddalone o oko艂o 120km od sta艂ego kontynentu). Z Argentyny dotrze膰 mo偶emy r贸wnie偶 na Morze Weddella, Falklandy, a nawet na sam P贸艂wysep Antarktyczny, kt贸ry rozci膮ga si臋 wg艂膮b Oceanu w p贸艂nocnej cz臋艣ci kontynentu.

19. Na 艣mia艂k贸w odwiedzaj膮cych Antarktyd臋 czekaj膮 wyj膮tkowe spektakle 艣wietlne. Podziwia膰 tu mo偶na wspania艂膮 zorz臋 polarn膮, a tak偶e tzw. “py艂 diamentowy” czyli zjawisko l艣nienia unosz膮ce si臋 nad powierzchni膮 艣niegu podczas s艂onecznych dni.

20. Na Antarktydzie corocznie organizowany jest ekstremalny maraton, kt贸ry przyci膮ga najbardziej wytrzyma艂ych ludzi z ca艂ego 艣wiata. Niskie temperatury, du偶a zawarto艣膰 tlenu w atmosferze czy specyfika pod艂o偶a to tylko cz臋艣膰 utrudnie艅, z kt贸rymi musz膮 liczy膰 si臋 odwa偶ni marato艅czycy.

21. Ogromna czapa lodowa Antarktydy sprawia, 偶e to najwi臋ksze zaplecze s艂odkiej wody na 艣wiecie. Szacuje si臋, 偶e oko艂o 70% w贸d s艂odkich na Ziemi to w艂a艣nie l贸d antarktyczny.

22. Najwy偶szym punktem kontynentu jest Masyw Vinsona, kt贸ry si臋ga 4892m n.p.m. Mimo panuj膮cego tu nieprzyjaznego klimatu masyw zosta艂 zdobyty kilkukrotnie, pierwszy raz w 1966 roku przez ekspedycj臋 ameryka艅sk膮. Do tej pory g贸ra ta – jako jedyna z g贸r Korony Ziemi – nie zosta艂a zdobyta zim膮 czyli podczas miesi臋cy, kt贸re na p贸艂nocnej po艂owie kuli ziemskiej s膮 stosunkowo ciep艂e.

23. Pod stacj膮 Wostok znajduje si臋 jedno z najwi臋kszych jezior 艣wiata – Jezioro Whillansa. Dzi臋ki odkryciu mikroorganizm贸w zamieszkuj膮cych w ekstremalnych warunkach pod pokryw膮 lodow膮 spo艂ecze艅stwo naukowe spekuluje na temat kosmicznego pochodzenia 偶ycia na Ziemi.

24. Powierzchnia Antarktydy kryje jednak du偶o wi臋cej ciekawych miejsc. Jednym z nich jest R贸w Bentleya si臋gaj膮cy g艂臋boko艣ci 2496m pod powierzchni膮 morza, co czyni go najg艂臋bszym punktem na ca艂ym kontynencie.

25. W 1978 roku na Antarktydzie urodzi艂o si臋 pierwsze dziecko. Do dzi艣 w niekt贸rych stacjach badawczych organizowane s膮 szko艂y dla dzieci badaczy pracuj膮cych na stacjach naukowych.

26. Na Antarktydzie prowadzone s膮 badania m.in. z zakresu ekologii, geologii, meteorologii, biologii i oceanografii. Niezwykle rozwijaj膮c膮 si臋 dziedzin膮 dzi臋ki tutejszym stacjom badawczym jest astronomia i meteoryka. Badania prowadzone na Antarktydzie maj膮 ogromne znaczenie tak偶e dla astrofizyk贸w.

27. Najwi臋kszy znaleziony meteoryt na Antarktydzie mia艂 mas臋 18 kilogram贸w. Badania satelitarne wskazuj膮 jednak miejsca, w kt贸rych mog艂y uderza膰 znacznie wi臋ksze od艂amki skalne – 艣wiadectwem po nich s膮 kratery niewidoczne z powierzchni Ziemi.

28. Szacuje si臋, 偶e ka偶dego roku topnieje oko艂o 60 kilometr贸w sze艣ciennych lodu antarktycznego. Zjawisko to trwa nieprzerwanie co najmniej od 2009 roku.

29. Antarktyda nie zawsze by艂a zimna. Oko艂o 170 milion贸w lat temu ziemie te tworzy艂y ogromny prakontynent – Gondwan臋. Tak naprawd臋 sama Antarktyda jest stosunkowo m艂oda i liczy “zaledwie” 25 milion贸w lat.

30. Polska stacja badawcza (Stacja Arctowskiego) znajduje si臋 na Wyspie Kr贸la Jerzego, kt贸ra jest oddalona o oko艂o 120km od sta艂ego l膮du antarktycznego.

4.3/5 - (12 votes)
Dodaj komentarz

Tw贸j adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Mo偶esz R贸wnie偶 Polubi膰