Witamina D jest niezbędnym składnikiem odżywczym odpowiadającym za zdrowe kości. Jej podstawowa funkcja skupia się na poprawie wchłaniania wapnia z pożywienia, co ma duże znaczenie dla układu kostnego. W jaki sposób witamina D wpływa na zdrowie kości? Jak zadbać o jej właściwy poziom w organizmie? Wyjaśniamy.
Najważniejsze właściwości witaminy D w organizmie
Witamina D to grupa substancji chemicznych rozpuszczalnych w tłuszczach, z których najważniejsze są dwie formy [1]:
- witamina D2 (ergokalcyferol) występująca głównie w grzybach i produktach pochodzenia roślinnego;
- witamina D3 (cholekalcyferol) wytwarzana w skórze pod wpływem promieni słonecznych oraz w małych ilościach obecna w pokarmach odzwierzęcych (tłustych rybach, żółtkach jaj, olejach rybnych, wątróbce).
Badacze wskazują przede wszystkim na duże znaczenie cholekalcyferolu. Najważniejsze właściwości witaminy D3 w organizmie to:
- regulacja metabolizmu wapnia i fosforu [2];
- pomoc w zapobieganiu infekcjom [1];
- udział w zmniejszaniu ryzyka chorób autoimmunologicznych, cywilizacyjnych oraz niektórych chorób nowotworowych [2].
Deficyt witaminy D w organizmie może prowadzić do utraty masy kostnej, złamań, osteoporozy, a nawet krzywicy [2].
Witamina D a krzywica u dzieci
Krzywica to choroba, która może dotknąć dzieci najczęściej w okresie od 3. do 18. miesiąca życia. Jest następstwem niedoboru witaminy D. Jej objawy to [3]:
- powiększenie czaszki, stawów łączących kości długie oraz kostnych przyczepów żeber;
- skrzywienie kręgosłupa i kości udowych;
- uogólnione osłabienie mięśni.
Występowanie krzywicy u dzieci wiąże się z niedostateczną ilością witaminy D w diecie oraz ograniczonym korzystaniem z kąpieli słonecznych. Co więcej, to od stężenia witaminy D we krwi kobiety w ciąży w znacznym stopniu zależy jej poziom u dziecka w okresie płodowym i po narodzinach. Jeżeli matka cierpi z powodu niedoboru witaminy D, to już na etapie życia płodowego u malucha mogą pojawić się objawy krzywicy. [3].
Witamina D a choroby kości u dorosłych
Niedobór witaminy D oraz wapnia może zwiększać ryzyko złamań osteoporotycznych u dorosłych [2]. W badaniach udowodniono, że osoby, które suplementowały te dwa składniki, w dużym stopniu zmniejszyły u siebie ryzyko złamania bliższego końca kości udowej oraz innych złamań kości [4].
Niedobór witaminy D w organizmie, który prowadzi do zaburzenia stężenia wapnia i fosforanów, jest najczęstszą przyczyną osteomalacji u dorosłych. Jest to odpowiednik krzywicy u dzieci. Kości nie są dostatecznie wysycone wapniem, co skutkuje ich giętkością i zwiększoną podatnością na zniekształcenia. Główne objawy tej choroby to ból wielu kości, ich tkliwość przy nacisku, osłabienie mięśni, trudności z chodzeniem po schodach i wstawaniem [5].
Zapotrzebowanie na witaminę D – normy
Problem z utrzymaniem odpowiedniego poziomu witaminy D jest coraz powszechniejszy i dość szkodliwy dla zdrowia, zarówno wśród dzieci, jak i dorosłych. Aby poznać stężenie tej witaminy w organizmie, wystarczy badanie krwi. Określa się w nim stężenie metabolitu witaminy D (25-OH-D [3].
Głównym źródłem witaminy D jest światło słoneczne UVB. W mniejszych ilościach występuje w źródłach pokarmowych. Z uwagi na fakt przebywania w pomieszczeniach, stosowanie ochrony przeciwsłonecznej w postaci kremów z filtrem oraz zakrywanie ciała odzieżą, synteza witaminy D jest utrudniona. W związku z tym konieczne może okazać się korzystanie z suplementów lub leków z witaminą D3 . Zapobieganie niedoborom witaminy D ma szczególne znaczenie w grupach ryzyka. Należą do nich m.in. osoby starsze, kobiety w ciąży i pacjenci z osteoporozą, otyłością, chorobami zapalnymi, chorobami autoimmunologicznymi i przewlekłą chorobą nerek [2].
Profilaktyczna suplementacja witaminy D3 wśród osób zdrowych powinna uwzględniać aktualne zalecane przez Ekspertów dawki:6].
Dzieci i młodzież:
- wiek 0–6 miesięcy: 400 IU;
- wiek 6–12 miesięcy: 400–600 IU;
- wiek 1-3 lat: 600 IU;
- wiek 4-10 lat: 600–1 000 IU;
- wiek 11-18 lat: 1 000–2 000 IU.
Dorośli:
- od 19 do 65 lat: 1 000–2 000 IU;
- od 65 do 75 lat: 1 000–2 000 IU;
- od 75 i powyżej: 2 000–4 000 IU.
W leczeniu krzywicy (lub innych chorób kości) stosuje się dawki witaminy D ustalone przez lekarza [7].
Na zlecenie Juvit.
Bibliografia:
[1] Konarska I., Istnieją znaczące różnice między dwoma rodzajami witaminy D, 2022 (witryna internetowa: https://www.termedia.pl/poz/Istnieja-znaczace-roznice-miedzy-dwoma-rodzajami-witaminy-D,45953.html (dostęp: 06.12.2023)).
[2] Wnęk D., Witamina D – skutki jej niedoboru i nadmiaru oraz źródła pokarmowe, 2023 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/62906,witamina-d (dostęp: 06.12.2023)).
[3] Wagner C.L. i in., Prewencja krzywicy i niedoboru witaminy D u dzieci i młodzieży, Pediatria po Dyplomie 2009, Vol. 13 Nr 3, 13-27.
[4] Dawson-Hughes B., Witamina D w leczeniu osteoporozy [w:] Postępy w chorobach wewnętrznych – najważniejsze dokonania ostatnich lat. Opinie ekspertów MIRCIM 2021 – cz. 1. Med. Prakt., 2021; 9: 16–26.
[5] Wiercińska M., Osteomalacja, 2017 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/142779,osteomalacja (dostęp: 06.12.2023)).
[6] Płudowski, P. i in.; Guidelines for Preventing and Treating Vitamin D Deficiency: A 2023 Update in Poland. Nutrients 2023, 15, 695.
[7] Książyk J. i in., Witaminy w diecie dziecka, 2016 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/zywienie/52608,witaminy-w-diecie-dziecka (dostęp: 06.12.2023)).
Artykuł sponsorowany
admin
