Kraków to niezwykle interesujące miasto. Wybierając się na zwiedzanie tego miasta, warto odwiedzić też jego najbliższą okolicę. Chcąc choć na chwilę oderwać się od wielkomiejskiego zgiełku, można wybrać się do jednej z pobliskich wiosek. Takim dobrym miejscem jest wieś Mników, a właściwie dolinka położona w jej sąsiedztwie. Dolinka nazywa się Mnikowska.
1. Dolina Mnikowska jest to wąwóz mający 2 kilometry długości i znajdujący się w dolinie rzeki Sanki.
2. Wąwóz jest wycięty w wapiennych skałach przez rzekę Sanki. W najgłębszym miejscu jego ściany maja około 80 metrów wysokości. Ściany są bardzo strome i w wielu miejscach tworzą wrota skalne, a gdzieniegdzie pojedyncze skały kształtem przypominające iglice.
3. W dolinie znajduje się około 17 jaskiń. W niektórych z nich odkryto ślady pobytu ludzi, pochodzące z czasów prehistorycznych.
4. Na części doliny utworzony został krajobrazowy rezerwat przyrody Dolina Mnikowska. Rezerwat ma powierzchnię ponad 20 kilometrów kwadratowych i stanowi składową, utworzonego w 1963 roku, Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego.
5. Mników jest wsią położoną u wylotu Doliny Mnikowskiej. Wieś znajduje się w odległości 17 kilometrów na zachód od Krakowa. Z centrum miasta najszybciej dotrzeć można do niej, korzystając z drogi nr 780, udając się do miejscowości Budzyń, a następnie poprzez Cholerzyn dotrzeć na miejsce.
6. We wsi Mników wartym zobaczenia jest zespół dworski, ślady fortyfikacji niemieckich z czasów II wojny oraz pozostałości grodziska nazywanego „Zamczysko” lub „Góra Zamkowa”.
7. Pozostałości grodziska położone są na skalnym grzbiecie wznoszącym się nad Doliną Mnikowską. Wzgórze ma 320 metrów wysokości. Grodzisko istniało w tym miejscu w VIII-IX wieku. Do dnia dzisiejszego pozostało jedynie potężne obwałowanie oddzielające grodzisko od reszty wzniesienia. Dziś cały teren porasta las, ale w czasach świetności grodziska wokół niego nie było drzew.
8. W roku 1964 w rejonie Zamczyska dokonano odkrycia starego cmentarzyska pochodzącego z czasów kultury łużyckiej. Łącznie odkryto 125 grobów o różnym obrządku grzebania zmarłych.
9. W środkowej części Doliny Mnikowskiej znajduje się polanka. Jest to bardzo ciekawe miejsce ze względu na znajdujący się tam obraz Matki Boskiej, namalowany na skale. Twórcą obrazu był Walery Eljasz-Radzikowski. Ten bardzo specyficzny obraz powstał w roku 1863.
10. Wokół historii powstania obrazu urosło kilka wersji stanowiących legendy związane z miejscem. Jedna z nich głosi, że podczas konfederacji barskiej, grupa konfederatów szukała schronienia w dolinie i napotkała w niej kobietę. Tajemnicza kobieta wskazała im znajdującą się nieopodal jaskinię. Tuż po tym zniknęła niczym zjawa. Konfederaci schronili się w jaskini i tym sposobem ocaleli. Nie mogąc odnaleźć tajemniczej kobiety, uznali, że to Matka Boska wskazała im miejsce, które ich ocaliło. Inna historia opowiada o tym jak grupa powstańców styczniowych znalazła schronienie w jaskini, kiedy nie udała im się próba przedostania do Królestwa Polskiego. I takich legend i opowieści można by jeszcze mnożyć. Fakt jest taki, że jaskinia znajduje się tuż nad namalowanym obrazem. Święta widniejąca na malowidle nazywana jest Matką Boską Skalską.
11. Z obrazem Matki Boskiej Skalskiej z Doliny Mnikowskiej, wiąże się jeszcze jedna opowieść, nawiązująca do czasów zaborów i powstania przeciwko nim. Jednym z zakazów po nieudanym powstaniu, zaborca zabronił odprawiania mszy w kościołach krakowskich. Obchodzący ten zakaz Krakowianie, przenieśli odprawianie mszy do Doliny Mnikowskiej i przy obrazie Matki Boskiej były one odprawiane.
12. Dzisiejszy wizerunek świętej namalowany na skale w Dolinie Mnikowskiej nie jest oryginałem. W latach 80. ubiegłego wieku obraz został przemalowany. Nie jest znana przyczyna takiego obrotu sprawy.
13. Jaskinia znajdująca się nad obrazem ma 82 metry długości. Część jaskini doświetlana jest poprzez okna znajdujące się w skale. Dzięki temu jaskinia jest sucha. Jaskinia nie jest udostępniona do ruchu turystycznego.
14. Z Doliną Mnikowską związane są też losy papieża Jana Pawła II. 27 kwietnia 1952, jeszcze jako Karol Wojtyła, przyszły papież wybrał się na pieszą wycieczkę do podkrakowskiej doliny. Wycieczkę odbył pieszo, startując z podkrakowskiej dzielnicy Salwator. Dla upamiętnienia tego wydarzenia co roku w najbliższą dacie 15 kwietnia, niedzielę, odbywają się w dolinie msze, upamiętniające to wydarzenie.
15. Dolina Mnikowska jest ogólnie dostępna do swobodnego ruchu turystycznego. Teren w dolinie został przystosowany do bezproblemowego poruszania się po nim osobom niepełnosprawnym. Ponadto można odbywać tu również wyprawy rowerowe. Przez dolinę prowadzi niebieski szlak zaczynający się we wsi Mników i prowadzący do wsi Brzoskwinia.
16. W latach 30. ubiegłego wieku Dolina Mnikowska była ulubionym miejscem treningowym dla polskich taterników. Z tych odległych czasów pochodzą też nazwy poszczególnych iglic skalnych: Mała Maczuga, Środkowa, Pionierów, Mnikowska i Pochyla.