Dunajec to rzeka w południowej Polsce i prawy dopływ Wisły, który powstaje z połączenia wód Białego Dunajca oraz Czarnego Dunajca na wysokości Nowego Targu. Słowo to jest zdrobnieniem od słowa Dunaj, a więc nawiązuje do jednej z najpotężniejszych rzek w całej Europie.
Co warto wiedzieć na temat Dunajca? Poniżej znajdują się wybrane ciekawostki.
1. Dunajec płynie przez Polskę i Słowację. Jego długość to aż 247 kilometrów wraz z Czarnym Dunajcem. Rzeka przepływa przez Kotlinę Nowotarską, Sromowce, Pieniny, Beskidy Zachodnią, Kotlinę Sandomierską oraz Nizinę Nadwiślańską. Na jej trasie znajduje się również wiele atrakcyjnych miast i wsi, które warto odwiedzić ze względu na bogatą historię, piękną zabudowę i liczne atrakcje turystyczne.
2. Cechą charakterystyczną dla Dunajca są bardzo duże różnice poziomów, które osiągają nawet jedenaście metrów w dolnym biegu. Obecnie zbiorniki retencyjne są w stanie zapobiegać tragediom, jednak w przeszłości z tego powodu dochodziło do ogromnych powodzi. Sytuacje takie miały miejsce na przykład w 1934 oraz w 1970 roku.
3. Dunajec ma ogromne znaczenie dla rekreacji oraz dla turystyki. Na rzece od 1934 roku organizowane są Międzynarodowe Spływy Kajakowe im. Tadeusza Pilarskiego, a od 1963 roku słowacka impreza tego samego typu, zwana ” Medzinárodný pieninský slalom”.
4. Dunajec dostarcza idealnych warunków zarówno do spływów kajakowych i spływów na tratwach, jak i do łowienia ryb. Występują w nim pstrągi potokowe, okonie, szczupaki, sumy, sandacze, leszcze, pstrągi tęczowe czy głowacze pręgopłetwe.
5. Jezioro Rożnowskie to zbiornik retencyjny, który powstał w wyniku spiętrzenia wód Dunajca. Znajduje się w powiecie nowosądeckim i stanowi atrakcję regionu, oferując turystom rozwiniętą infrastrukturę i piaszczystą plażę, a przede wszystkim możliwość kąpania się w całym zbiorniku.
6. Równie popularnym zbiornikiem retencyjnym, który powstał w wyniku spiętrzenia wody Dunajca jest znajdujące się w województwie małopolskim Jezioro Czchowskie. Pełni ono funkcję przeciwpowodziową, energetyczną, żeglugową i rekreacyjną, ale stanowi również źródło zaopatrzenia w wodę.
7. Miłośnicy chodzenia po górach zazwyczaj nie mogą sobie odmówić spływu Dunajcem, będąc w Pieninach. Ten rodzaj rozrywki jest tutaj bardzo popularny w sezonie letnim, a sama tradycja przetrwała już około dwustu lat.
8. Spływy Dunajcem na specjalnych tratwach odbywają się od pierwszego kwietnia do ostatniego października. W okresie zimowym ta forma spędzania wolnego czasu w Pieninach jest zablokowana przez Pieniński Park Narodowy ze względu na ochronę przyrody.
9. Przełom Dunajca nie bez powodu nazywany jest cudem natury. To jedno z dwóch takich miejsc na Ziemi, gdzie można zobaczyć rzekę, która płynie w kierunku odwrotnym do morza, po czym zawraca. Znajduje się tutaj mnóstwo zakoli rzeki, a pionowe ściany osiągają nawet do trzystu metrów wysokości.
10. Ekosystem Dunajca powoduje, że jego okolice stały się idealnym domem dla wielu gatunków ptaków. W rozmaitych miejscach na jego trasie można zaobserwować na przykład mewę srebrzystą, rybitwę zwyczajną, czaplę siwą, bociana czarnego, pliszkę górską czy jaskółkę brzegówkę.
11. Nowy Sącz to malownicze miasto w województwie małopolskim, przez które przepływa Dunajec. Znajdują się w nim liczne zabytki z różnych epok, a wśród nich ratusz z końca XIX wieku, Zamek Królewski z XIV wieku, secesyjny dworzec z początków XX wieku, a także piękna synagoga z XVIII wieku.
12. Na prawym brzegu Dunajca w powiecie tarnowskim znajduje się Zakliczyn, czyli miasteczko sięgające historią aż do XVI wieku. Znajdują się tutaj liczne zabytki sakralne i świeckie, takie jak ratusz z XIX wieku, kościół parafialny pw. św. Idziego z XVIII wieku, a także Muzeum Grodzkie “Pod wagą” znajdujące się w zabytkowej kamienicy.
13. Jedną z najpopularniejszych miejscowości znajdujących się nad Dunajem jest Niedzica, w okolicach której znajduje się Zalew Czorsztyński oraz zapora wodna. Największą atrakcją miejscowości jest Zamek Dunajec, czyli średniowieczna warownia, o której po raz pierwszy wspominano w XIV wieku. Na jego terenie kręcono zdjęcia do filmu “Zemsta” z Beatą Tyszkiewicz w roli głównej i wiele innych produkcji filmowych oraz telewizyjnych.
14. Tuż nad Jeziorem Czorsztyńskim, a kiedyś nad brzegiem Dunajca, znajduje się zamek w Czorsztynie, pochodzący z XIV wieku. Znajduje się on obecnie pod opieką Pienińskiego Parku Narodowego, a na przestrzeni lat był wielokrotnie modyfikowany i rozbudowywany.
15. Znajdujący się nad Dunajcem Tarnów jest bardzo ważnym ośrodkiem turystycznym oraz gospodarczym w Małopolsce. W mieście znajdują się zabytki świeckie i sakralne z różnych epok, a wśród nich średniowieczne, renesansowe i barokowe kamienice. W mieście nie brakuje również muzeów, galerii, terenów zielonych oraz hoteli, które w sezonie letnim wypełniają się turystami.